همشهری آنلاین- شقایق عرفی‌نژاد: اولین و یکی از بدترین اتفاق‌ها پیش از عید رقم خورد. در روزهای آخر اسفند اهالی تئاتر بسته‌های معیشتی برای نوروز دریافت کردند. اما وقتی آنها را باز کردند، متوجه یک اشکال کوچک شدند: تاریخ مصرف بسته‌های مواد غذایی ۲ سال بود که گذشته بود! یکی از بازیگران و اعضای خانه تئاتر هم ویدئویی منتشر کرد و با نشان دادن بسته‌های ماکارونی و برنج و حتی رب گوجه تاریخ‌مصرف‌گذشته از این رفتار توهین‌آمیز گلایه کرد.
اما عجیب‌تر از اهدای بسته‌های معیشتی پاسخ خانه تئاتر به این اتفاق بود. خانه تئاتر نه تنها از این بی احترامی عذرخواهی نکرد که در بیانیه‌اش همه چیز را به پیش از استعفای شهرام گیل‌آبادی از مدیریت خانه تئاتر ربط داد و نوشت: «از مجموع ۳۰۰ بسته، ۲۰۸ بسته توسط ایشان در سال ۱۴۰۰ توزیع گردید که در همان زمان همه بسته‌های حمایتی تاریخ مصرفشان متعلق به سال‌های ۹۹ و ۹۸ بوده و مابقی در انبار باقی ماند. هیأت مدیره از ماهیت آنها اطلاع دقیقی نداشت تا چند هفته پیش که این بسته‌ها از انبار بیرون آمد و زیر نظر بازرس خانه شمرده شد. طبق گزارش ایشان تعداد و کسری بعضی اقلام و تاریخ مصرف آنها مشخص گردید. با چند تن از عزیزان خانه تئاتر در باره آنها مشورت شد. عزیزان اعلام داشتند که این اقلام خوراکی خشک مانند چای، برنج و حبوبات معمولا در ارجاع به کارخانه‌ها، دوباره بسته‌بندی شده و با تاریخ جدید روانه بازار می‌شود. خانه تئاتر به‌جای دور ریزی آن را به عهده مدیران محترم انجمن‌ها گذاشته تا به تشخیص خود به عزیزانی که با تاریخ مصرف آنها مشکلی ندارند قرار دهد.»
بعد هم خطاب به بازیگری که ویدئوی اعتراضی را منتشر کرده بود نوشته شد این بسته‌ها برای اعضایی بود که واقعا به این خواروبار نیاز دارند، نه برای عزیز محترم و معترضی که در خانه مطلوب و شرایط اقتصادی مناسبی قرار دارند و با ارسال ویدیو در شبکه‌های مجازی ابراز گله‌مندی کرده‌اند! و این یعنی ارسال مواد غذایی که ۲ سال از تاریخ انقضای آنها گذشته است برای کسانی که واقعا به آنها نیاز دارند، اشکالی ندارد!
حاجی فیروز، از نژادپرستانه بودن تا حذف کامل
اتفاق بعدی در اولین روزهای نوروز افتاد که هم بد بود و هم عجیب. هر سال نوروز شهرداری تهران کارناوال‌های نوروزی به پا می‌کرد و با راه انداختن عروسک‌های بزرگ و گروه‌های موسیقی از نواحی مختلف ایران و چیدن سفره‌های هفت سین و تخم مرغ‌های رنگی بزرگ سعی می‌کرد حس و حال دیگری به خیابان‌ها بدهد. نوروز ۱۴۰۰ اما اتفاق جالبی افتاد. در حرکتی عجیب یک باره بعد از قرن‌ها، تشخیص داده شد که چهره حاجی فیروز نژادپرستانه است! محمد جوادی‌یگانه، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران همان وقت به زیرمجموعه‌های شهرداری دستور داد: «به دلیل وجود نقدهایی که در مورد چهره سیاه حاجی‌فیروز و نژادپرستانه دانستن چهره او، وجود دارد برای پیشگیری از سوءبرداشت در این مورد، شهرداری تهران در برنامه‌های نوروزی از نمایش حاجی‌فیروز با صورت سیاه در کارناوال‌های نوروزی خودداری می‌کند.»
سال گذشته بسیاری از هنرمندان به این تصمیم و نژادپرستانه بودن چهره حاجی فیروز واکنش دادند و بسیاری هم در باره ریشه حاجی فیروز نوشتند که سیاهی‌اش اصلا ربطی به نژادش ندارد و نشانه‌ای از تازه رستن است و این که چون تازه از خاک سربرآورده سیاه است. ویدئویی هم از بهرام بیضایی دست به دست می‌شد که در یک سخنرانی درباره سیاه و ارتباطش با سیاوش اسطوره‌ای صحبت می‌کرد. اما به هرحال اتفاق افتاده بود و برگشتی هم در کار نبود.
امسال علاوه بر حاجی فیروز کل مراسم و کارناوال نوروز تعطیل شد.
مرگ در بهار
خبر تلخ روز اول فروردین منتشر شد. مهرنوش شریعتی عروسک‌گردان، صداپیشه و بازیگر در اولین روز عید و در روز تولدش بعد از یک هفته فرو رفتن به کما به دلیل کرونا درگذشت. او ۲۰ سال فعالیت حرفه‌ای در زمینه بازی‌دهندگی و صداپیشگی و کارگردانی نمایش عروسکی داشت و در فرانسه، یونان، تونس، ترکیه، صربستان، لهستان، بلغارستان هم نمایش‌هایی اجرا کرده بود. عروسک‌گردانی آثاری بسیاری از جمله خواب خورشید (اکرم صانعی ۱۳۸۰) هیچ نبود (زهره بهروزی‌نیا ۱۳۸۳) آخرین گل (زهره بهروزی‌نیا ۱۳۹۰) پری کوچولوی دریایی (مریم تیموری ۱۳۹۱) و کارگردانی نمایش سترون و عروسک‌گردانی فیلم سینمایی عروسکی گورداله و عمه غولی (نادره ترکمانی ۱۳۹۱) از جمله فعالیت‌های او بوده است.
جشنواره دانشگاهی و ماجراهایش
اتفاق بعدی ماجرای واقعا عجیبی است. جشنواره تئاتر دانشگاهی یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های تئاتری است که هر سال برگزار می‌شود. در تمام این سال‌ها هم همیشه یک دانشجو دبیر آن بوده است. اما امسال در حالی که دانشجویان در انتظار فراخوان جشنواره بودند، دبیر جشنواره در آخرین روز کاری اسفند اعلام شد و همه را بهت‌زده کرد.
این بار به جای یک دانشجو رحمت امینی، استاد دانشگاه، از سوی وزارت علوم به عنوان دبیر انتخاب و معرفی شده بود. هیچ دلیل و توضیحی هم برای این کار داده نشد. اما بسیاری در برابر آنچه تخلف آشکار وزارت علوم خوانده شد، سکوت نکردند.
در پی این اعتراضات اعلام شد که رحمت امینی دبیر علمی‌جشنواره است و دبیر جشنواره همچنان یک دانشجو خواهد بود، اما این عنوان تازه‌ساخت هم اعتراض‌ها را کم نکرد. از جمله محمد طباطبایی حسینی ، دبیر اسبق مجمع تئاتر دانشجویان کشور و دبیر ششمین جشنواره تئاتر دانشگاهی، در یادداشتی که در ایسنا منتشر کرد نوشت: در ظاهر خبر باید برای بسیاری، حتی بسیاری از فعالان تئاتر بدیهی و حتی خوشایند باشد که یک استاد دانشگاه دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی شده است اما نه تنها خوشایند نیست که یک تخلف و انحراف آشکار در این تصمیم و این انتصاب وجود دارد. صریح و شفاف است که صاحب این قلم به عنوان یکی از پایه‌گذاران جشنواره تئاتر دانشگاهی و مجمع تئاتر دانشجویان کشور این یاداشت را در واکنش به تصمیم اداره کل فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای انتصاب یک مدرس دانشگاه به عنوان دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی به عنوان مهم‌ترین رویداد تئاتر دانشجویی ایران قلمی می‌کند.»
او در این یادداشت به عنوان دبیر علمی هم اعتراض کرده و نوشته: «شاید گفته شود عنوان دکتر رحمت امینی دبیر علمی جشنواره است و دبیر اجرایی جشنواره همچنان دانشجو خواهد بود. پاسخ این است که با تعریف جایگاهی به عنوان دبیر علمی، به طور مشخص دبیر اجرایی تنها وظیفه اجرا خواهد داشت و بس. اگر قرار است یکی یا حتی بیشتر از یکی از استادان دانشگاه به جشنواره مشاوره بدهند (که می‌تواند مفید هم باشد) چرا آنها را به عنوان مشاور علمی‌منصوب نمی‌کنید؟ اگرچه مشاور را هم دبیر باید معرفی کند نه اداره کل فرهنگی وزارت علوم.
علیرضا اخوان، دانشجوی کارشناسی ارشد کارگردانی دانشگاه تربیت مدرس و یکی ازنامزدهای دبیری جشنواره تئاتر دانشگاهی، هم به این ماجرا اعتراض کرد و در یادداشتی طولانی برای ایسنا نوشت: « وجه تمایز جشنواره تئاتر دانشگاهی با بی‌شمار جشنواره تئاتری دیگر کشورمان این است که در این جشنواره دانشجویان قدرت تصمیم‌گیری و قدرت اجرایی دارند و دانشجویان هستند که گرداننده و اجراکنندگان اصلی این جشنواره‌اند. از دوره سوم تا دهم دبیران با رأی کانون‌های تئاتر دانشگاه‌ها معرفی و انتخاب می‌شدند. از دوره اول ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد، دکتر اسلامی،مدیرکل وقت اداره فرهنگی وزارت علوم، با تأسیس خانه تئاتر دانشگاهی، که چندی بعد تعطیل شد، مجمع کانون‌های تئاتر دانشجویان را برچید و از دوره سیزدهم دبیران جشنواره را با شیوه‌های غیر دموکراتیک منصوب کردند.»
در بخش دیگری هم به عنوان دبیر علمی اعتراض کرده و نوشته است: « خبر انتصاب را در آخرین روز اداری اعلام می‌کنند تا خبر در شلوغی روزهای پایانی سال گم و در تعطیلات رسمی فراموش شود. زشت‌تر آنکه خبر به صورت رسمی اعلام نمی‌شود تا از جانب دانشجویان مطالبه‌گری صورت نگیرد...از شما می‌خواهیم که سمت دبیر علمی را به صورت آکادمیک و علمی برای ما تعریف کنید. کدام جشنواره تئاتری را در دنیا می‌شناسید که سمتی با عنوان دبیر علمی داشته باشد؟ این ابداعات بدون خلاقیت از کجا می‌آید؟ آیا دبیری که در تلاش است جایگاه خودش را به واسطه‌ی تعطیلات عید به دست بیاورد، علمی‌است؟ آیا دبیری که حاضر به رعایت قانون جشنواره‌ی تئاتر دانشگاهی نیست که می‌گوید: «دبیر جشنواره باید دانشجو باشد» و سمت جدید تعریف می‌کنند و ساختار جشنواره را تغییر می‌دهند، علمی است؟ هیچ بنای آکادمیکی برای ایجاد چنین عنوانی وجود ندارد، شما به هرآنچه وجود داشته بی‌احترامی‌کرده‌اید و این رفتارها هرگز نمی‌تواند علمی‌تلقی شود.»
به هر حال با تمام اعتراض‌ها همچنان خبری از استعفای رحمت امینی و انتخاب یک دانشجو به عنوان دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی نیست.
سقوط
نمایش دکتر نون به کارگردانی هادی مرزبان کارش را از نیمه تعطیلات در سالن اصلی تئاتر شهر شروع کرد. اما روز ۱۱ فروردین حادثه‌ای برای یکی از بازیگران این نمایش پیش آمد.
علیرضا پودینه هنگام اجرا در پشت صحنه و به دلیل تاریکی به بخش ماشینری سقوط کرد و پا و کمرش نیاز به جراحی پیدا کرد. این حادثه به هیچ وجه ساده نیست و اصلا نباید اتفاق می‌افتاد، اما از طرف کارگردان به سادگی گرفته شد و رسانه‌ها هم مثل یک حادثه عادی با آن برخورد کردند. اما واقعا عادی نیست که یک بازیگر در اجرایی که اتفاقا تجربی و فیزیکال هم نیست اینطور دچار حادثه شود.
مرزبان بعد از حادثه اول از این که برای اجرا اتفاق خاصی نیفتاد و ادامه پیدا کرد اظهار خوشحالی کرد و بعد هم از تئاتر شهر تشکر کرد که سریع به مشکل رسیدگی کردند و بعد در آخر گفت متأسفیم که این بازیگر دیگر نمی‌تواند با گروه همکاری داشته باشد. اما رضا کیانیان، طراح صحنه، که مسئول مستقیم این اتفاق است، تا به حال هیچ حرفی نزده است.
در حالی که مسئولیت کامل دکور و امنیت آن و همینطور امنیت بازیگران را باید تأمین می‌کرده که نکرده است. پیام فروتن، طراح صحنه، در لایو اینستاگرامش در باره این ماجرا صحبت کرده و یک راه حل بسیار ساده برای آن ارائه داده که نه تنها در این اجرا که در هیچ اجرای دیگری هم به کار گرفته نمی‌شود و آن استفاده از نوارچسب فلورسنت است که در تاریکی می‌تواند راه را از صحنه تا اتاق گریم به بازیگر نشان دهد. بعد از طراح صحنه هم کارگردان مقصر است و تئاتر شهری که کارگردان از آن تشکر کرده است. مجموعه تئاتر شهر حتما باید مسئول فنی داشته باشد که بر امنیت دکور و بازیگران و تماشاگران نظارت داشته باشد و معلوم نیست چنین پستی در این مجموعه وجود دارد یا نه.
نظر شما