او در این کنسرت نشان داد که گاه نسل سوم با آمادگی بیشتر و بهتر از دیگران در صحنه حاضر می‌شوند. دهقان، نوازنده کمانچه و سرپرست و مؤسس گروه قمر در سال 1363 در بندر انزلی به دنیا آمده است. او از سال 1370 نوازندگی کمانچه را آغاز کرده و در 17 سالگی شانس حضور در گروه عارف و نواختن با استادان موسیقی ایرانی را یافته و از این فرصت بهره گرفته است.
اولین اثر او دونوازی کمانچه و تنبک با نام «خاموشانه» است که در آن جمشید محبی با نوید دهقان همکاری داشته و دومین اثر او با عنوان «سبز جاودان» منتشر شده است. آخرین اثر او آلبوم «راه و ماه» است که قطعات آن توسط گروه قمر نواخته شده و با صدای سینا سرلک ارائه شده است.گروه قمر در آخرین هفته مهر با سالار عقیلی به اجرای کنسرت می‌پردازد. به همین دلیل با دهقان درباره گروه قمر گفت‌وگو کرده‌ایم.
- اولین آلبوم گروه، اجرای تالار اندیشه بود؟
بله. ما زمستان 85 بخشی از کنسرت تالار اندیشه را ضبط کردیم که تابستان 86 با عنوان راه و ماه منتشر شد. از آن به بعد هم کنسرت‌هایی در شهرهای مختلف داشتیم.
- در کنسرت‌هایی که در شهرهای دیگر داشتید، سینا سرلک حضور داشت که خواننده توانایی است. اما بعد از مدتی اجرای کنسرت‌ها را با سالار عقیلی ادامه دادید. چرا از خواننده دیگری دعوت کردید؟
خواننده هیچ وقت عضو ثابت گروه قمر نیست. ما تا به حال با سینا سرلک، امیرتفتی و سالار عقیلی همکاری داشته‌ایم که هر کدام براساس رپرتوار ساخته شده، انتخاب می‌شوند. در حقیقت من براساس رپرتوار‌هایی که می‌سازم، خواننده را انتخاب می‌کنم و گروه، بعد از تمرین و اجرای کنسرت، حاصل آنها را به شکل آلبوم منتشر می‌کند و این پروژه تمام می‌شود. حالا ممکن است پروژه بعدی باز هم با همان خواننده باشد و شاید هم به خاطر قطعات جدید، از خواننده دیگری برای همکاری دعوت کنیم.
کار گروه قمر با سالار عقیلی هم از سال گذشته آغاز شده. اولین اجرای ما با این ترکیب، مرداد 86 در همدان برگزار شد و بعد در تالار وحدت و جشنواره موسیقی فجر هم برنامه داشتیم که اجراهای خوبی بودند و امسال با تغییراتی به تالار بزرگ وزارت کشور رسید. در ضمن مجموع این اجرا‌ها ضبط شده و در اوایل سال 88 منتشر خواهد شد که در حقیقت پایان این پروژه ما محسوب می‌شود.
- برگردیم به تاسیس گروه قمر در سال 84 که شما خیلی جوانتر از الان بودید و تجربیات کمتری داشتید. چه شد که تصمیم گرفتید یک گروه مستقل تشکیل دهید؟
من پیش از تاسیس گروه قمر، تجربه همکاری با گروه‌های مختلف را داشتم. من قبل از شکل‌گیری این گروه با گرو‌ه‌هایی که استادان موسیقی بودند مثل گروه عارف، همکاری می‌کردم. ما دور هم جمع می‌شدیم و به بهانه ضبط آلبوم یا اجرای کنسرت، تمرین می‌کردیم. گروه دیگر متشکل از جمشید عندلیبی، زنده یاد مسعود سینکی، مجید اخشابی و علی خشتی نژاد بود که چند کنسرت با هم اجرا کردیم. اما شکل‌گیری گروه که هر هفته به‌طور ثابت تمرین کند از کانون چاووش شروع شد.
در حقیقت پیشنهاد آقای طلوعی این بود که جمعی از جوانان دور هم جمع شوند و به‌طور مداوم همنوازی کنند. بعد هم که به‌تدریج گروه از چاووش جدا شد.
- به هر حال شما پیش از قمر با گروه عارف که همکاری با آن برای بسیاری از موسیقی‌دانان مهم است، همکاری داشتید. ضرورت تشکیل گروه مستقل از سوی شما را متوجه نشدم.
من این شانس را داشتم که در 17 سالگی خدمت استاد پرویز مشکاتیان برسم و در حقیقت موسیقی حرفه‌ای و آن هم در بالاترین سطح را تجربه کنم. چند سال کنار استاد مشکاتیان بودن، مثل یک دوره دکتراست. من هم علاقه مند بودم و همیشه سعی می‌کردم از صحبت‌ها و تجربیات آقای مشکاتیان استفاده کنم. از طرفی دو سال هم با آقای جمشید محبی که نوازنده پیشکسوت تنبک هستند ارتباط نزدیک داشتم و حاصل آن یک آلبوم دو نوازی به نام «خاموشانه» بود که تجربیات بسیاری برایم به همراه داشت. با داشتن این تجربیات، من توانایی اداره یک گروه را در خودم می‌دیدم و خوشبختانه به نظر خودم تابه حال یک موفقیت نسبی برایم حاصل شده و گروه توانسته به یک جایگاه هنری خوب دست پیدا کند.
در واقع بعد از دو سال، یک اجرای 400 نفره در تالار رودکی به اجرای بزرگ 6000 نفره در تالار وزارت کشور برسد. البته به نظر من این تنها با تلاش و جدیت تک تک بچه‌های گروه و تحمل سختی‌ها، حاصل شده است. الان می‌توانم این اطمینان را به مخاطب بدهم که هیچ‌یک از قطعات این کنسرت بدون تفکر و توجه به مفاهیم والای هنری انتخاب نشده است.
- گروه قمر با حمایت فکری آقای طلوعی که زمانی از اعضای گروه چاووش معروف سال‌های اول انقلاب بوده اند، تشکیل شده. سال‌ها پیش از گروه چاووش نوازندگان و آهنگسازانی حرفه‌ای بیرون آمدند که امروز از استادان موسیقی سنتی ایران هستند. شما چقدر امیدوارید که سرنوشت اعضای گروه بدون منحل شدن ، شبیه اعضای گروه چاووش شود؟
یقین دارم که گروه قمر بهتر از چاووش خواهد شد. چون اگر قرار باشد گروه چاووش را تکرار کنیم، انگار به 30 سال قبل برگشته‌ایم که نوعی عقب‌گرد برای موسیقی ما محسوب می‌شود. بنابراین من فکر می‌کنم که گروه قمر به‌زودی یکی از مؤثرترین گروه‌های موسیقی کشور خواهد شد. حتی اگر الان هم بگویم چنین است، بیراه نگفته‌ام.
البته از روز اول هم هدف ما تنها تشکیل یک گروه موسیقی نبود. ما می‌خواستیم که گروه قمر قبل از اینکه یک گروه موسیقی باشد، یک اندیشه را شکل دهد.
یعنی برای خود یک مسئولیت اجتماعی و فرهنگی در نظر بگیرد و آرمانش ابتدا شکل دهی یک فرهنگ باشد بعد موسیقی. در حقیقت توانایی‌های اعضای گروه باید بعد از اندیشه کلی گروه بررسی شود.
- غیر از خواننده که اشاره کردید به تناسب قطعات تغییر می‌کند، سایر اعضای گروه ثابت هستند؟
با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی که در آن به سر می‌بریم، امکان اینکه نوازندگان همیشه ثابت باشند، خیلی سخت است. به‌ویژه آنکه از گروه‌ها و اجراهایشان حمایت نمی‌شود. به همین دلیل ثابت بودن اعضای گروه بسیار سخت است. اما خوشبختانه گروه قمر در این دو سال تنها یک تغییر داشته است.
- گروه قمر و اعضای آن هنوز مثل سایر گروه‌های موسیقی برای مخاطب عادی شناخته شده نیستند، اما کنسرت شما قرار است در تالار وزارت کشور که گنجایش 3500 نفر در یک شب را دارد، برگزار شود. آیا فکر می‌کنید به خاطر نام آقای سالار عقیلی تعداد مخاطبان کنسرت بیشتر می‌شود؟
به نظر من نباید خیلی نام آشنا بودن هنرمند را ملاک قرار داد. اگرچه مخاطبان بیشتری به کنسرت هایشان آمده‌اند اما مدتی است که اغلب همین گروه‌های آشنا با کارهای ضعیف خود، حتی مخاطبان عادی خود را هم راضی نکرده‌اند.
البته من همه جا این اطمینان را به مخاطب می‌دهم که کنسرت گروه قمر بدون استفاده از جذابیت‌های جانبی موسیقی، تنها با 12 عضو عاشق، روی صحنه می‌رود. شاید انتظار زیادی باشد که هر دو شب سالن پر باشد، اما از اینکه چند صندلی در سالن خالی باشد هم نمی‌ترسیم. اگرچه این حق گروه است که مخاطب بیشتری داشته باشد. چون به هر حال ما باید اعتماد مخاطب را به موسیقی خودمان جلب کنیم. سال گذشته هم تالار وحدت پر بود و طبیعی است که امسال مخاطب بیشتری خواهیم داشت.
- این بار هم از شعر نو برای قطعات گروه استفاده کرده‌اید؟
بله. در این اجرا هم نیمی از اشعار از شعرای معاصر و شعر نو است.
- علاقه شخصی شماست یا نوع قطعات، این سبک شعر را می‌طلبد؟
خب علاقه شخصی من هست اما همان طور که شعر از زمان حافظ و مولانا تغییر کرده، موسیقی این دوره هم با آن دوره متفاوت است. اگرچه منبع موثقی برای شناخت موسیقی آن زمان موجود نیست، اما با اطمینان می‌توان گفت که تغییر کرده است. همانطور که در زمان قاجار گروه نوازی و تصنیف خوانی به شکل امروز نبوده و مانند شعر تغییر کرده است.در زمانی که هنر رنگ اجتماعی شدن به‌خود گرفت، همه هنر‌ها تغییر کردند و شعر هم از این قاعده مستثنی نبوده و فرم‌های کلاسیک را تا حدودی شکسته تا مفاهیم بیشتری را بهتر منتقل کند.
