همشهری- سیاوش فلاح‌پور: یک هفته از تشکیل دولت جدید لبنان با رأی مثبت پارلمان می‌گذرد؛ طی این یک هفته شرایط داخلی لبنان تا حدودی با ثبات‌تر شده است؛ از کاهش ارزش دلار گرفته تا افزایش ذخایر سوخت و همچنین برخی دیگر از کالاهای اساسی. فضای سیاسی نیز تا حدی آرام‌تر شده و احزاب و رسانه‌ها، فعلا به جای جنگ و حملات متداوم علیه یکدیگر در انتظار بررسی عملکرد دولت هستند. اما این انتظار و تمام ثبات برآمده از آن «موقت» است و حکم آرامش قبل از توفان را دارد. معنای این جمله زمانی بهتر فهمیده می‌شود که بدانیم دولت جدید لبنان، در صورت موفقیت برای اجرای برنامه‌های خود، باید بسیاری از یارانه‌های فعلی در اقتصاد کشور را حذف کرده و مالیات‌های جدیدی را بر شهروندان تحمیل کند. چراکه در غیر این صورت، هیچ نهاد بین‌المللی‌ای ازجمله صندوق بین‌المللی پول حاضر نیست وام جدیدی در اختیار لبنان قرار دهد. بر این اساس می‌توان انتظار داشت دولت نجیب میقاتی پس از ماه‌عسل نه‌چندان طولانی‌مدت خود، با موج جدیدی از مشکلات و اعتراضات روبه‌رو شود؛ موجی که احتمالا تا موعد انتخابات پارلمانی این کشور در اردیبهشت ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت.
آغاز سفرهای خارجی
نجیب میقاتی، نخست‌وزیر جدید لبنان بدون آن که تصمیم جدی از ابتدای عمر دولت خود اتخاذ کرده باشد، در نخستین اقدام به فرانسه سفر کرد. به گزارش شبکه الجزیره، برگزاری این سفر تنها چند روز پس از آغاز به‌کار دولت نشان می‌دهد محوریت برنامه‌های میقاتی بر جذب حمایت‌های خارجی و بازسازی اطمینان از دست رفته نهادهای مالی جهان به لبنان متمرکز است. پیش از این شبکه الجدید به نقل از منابع آگاه خبر داده بود نجیب میقاتی تمایل دارد نخستین سفر خارجی او به مقصد ریاض باشد. او در این زمینه رایزنی‌های فشرده‌ای نیز با خالد البخاری، سفیر عربستان در بیروت برگزار کرده است. اما به‌نظر می‌رسد نگاه بدبینانه سعودی‌های نسبت به متحدین پیشین خود در لبنان همچنان تغییر جدی نکرده است و بر این اساس میقاتی ناچار شد مقصد نخستین سفر خارجی خود را از ریاض به پاریس تغییر دهد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم‌اکنون مهم‌ترین حامی بین‌المللی لبنان در سطح جهان غرب است که از ایده تحریم و انزوای این کشور حمایت نمی‌کند. او طی یک‌سال گذشته تلاش‌های گسترده‌ای برای تشویق احزاب لبنانی به توافق برای روی کار آمدن دولتی جدید در این کشور را انجام داد؛ تا جایی که بسیاری از رسانه‌های لبنانی دولت میقاتی را دولت پاریس می‌نامند.
میقاتی در جریان سفر به پاریس با استقبال بسیار مطلوبی روبه‌رو شده و به گرمی از نقش ویژه رئیس‌جمهور این کشور در کمک به لبنان تقدیر کرد. فرانسه تاکنون کنفرانس بین المللی به‌منظور جمع‌آوری کمک‌های مالی برای لبنان، پس از حادثه انفجار بندر بیروت برگزار کرده؛ کنفرانس‌هایی که البته مجموعا کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه برای بیروت به همراه داشته است. این در حالی است که براساس گزارش‌های بانک جهانی، اقتصاد در حال فروپاشی لبنان برای عبور از بحران(در بهترین حالت با پیروی از برنامه ریاضت اقتصادی ۱۵ الی ۲۰ ساله) دست‌کم به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه در نخستین مرحله نیاز دارد. روشن است که چنین منابع مالی جز از طریق حمایت مستقیم صندوق بین‌المللی پول و همچنین همراهی کشورهای عربی خلیج‌فارس تامین نخواهد شد. میقاتی پس از پایان سفر به فرانسه، درحالی‌که انتظار می‌رفت به لبنان بازگردد، بدون پوشش خبری عازم لندن شده است. شبکه الجدید به نقل از منابع آگاه مدعی شده میقاتی از لندن مشغول رایزنی با نمایندگان عربستان‌سعودی است تا به هر قیمت ممکن، در آینده‌ای نزدیک به کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس سفر داشته باشد. او پیش‌تر گفته بود اولویت دولتش در سیاست خارجی، ترمیم روابط با محور عربی است.
زنگ خطر برای سعد حریری
سعد حریری، به‌عنوان میراث‌دار پدرش رفیق حریری، طی ۲ دهه گذشته مهم‌ترین متحد عربستان‌سعودی در لبنان بوده است. او علاوه بر لبنان، تابعیت سعودی داشته و یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های وابسته به سرمایه‌های عربستان در لبنان، یعنی شرکت اوجیه را مدیریت می‌کرد. اما این معادله به‌تدریج از سال ۲۰۱۷ با روی کار آمدن محمد بن سلمان و به حاشیه رفتن دوستان خانواده حریری در ریاض بر هم خورد. بدون شک مهم‌ترین نشانه تغییر این معادله نیز، گروگانگیری چند روزه حریری در ریاض و بازجویی از او بابت ارتباط با یک شبکه اختلاس مالی در عربستان و لبنان بوده است.
پس از دوران جدید، مواضع جریان حریری در لبنان روزبه‌روز ضعیف‌تر شده و موقعیت آسیب‌پذیرتری پیدا کرده است. برای مثال تلویزیون و روزنامه حزب المستقبل، به‌عنوان مهم‌ترین رسانه‌های حریری تعطیل شدند و شرکت اوجیه نیز اعلام ورشکستگی کرد. از سوی دیگر هفته گذشته نیز رسانه‌های دولتی سعودی از توقیف بخشی از دارایی‌های حریری در داخل عربستان خبر دادند؛ امری که نشان می‌دهد عمر او برای مهم‌ترین حامیانش رو به پایان است.
همچنین اما به‌نظر می‌رسد درصورت موفقیت نجیب میقاتی در اداره بحران لبنان و پیشبرد مذاکرات با سعودی‌ها، او به‌عنوان متحد جدید عربستان در لبنان جایگزین حریری و خانواده‌اش شود. روزنامه النهار با تأیید این فرضیه می‌نویسد: تنها گزینه‌ای که می‌تواند شرایط حریری را تا حدی بهبود بخشیده و مانع از حذف کامل او شود، دستیابی به نتایجی مطلوب در انتخابات پارلمانی پیش‌روست.
نظر شما