همشهری آنلاین _ مهدی اسماعیل‌پور: اما در یکی، ۲ دهه اخیر، کم‌کم تعداد کسبه‌ای که اهل نسیه دادن به مردم بودند، کمتر و کمتر شد و به جای آن چسباندن متن‌هایی مانند «نسیه و حساب دفتری نداریم»، «درخواست نسیه نفرمایید، حتی شما دوست عزیز» و «نسیه مرد» بر در و دیوار مغازه‌ها مد شد! این روزها که مشکلات اقتصادی دوچندان شده و شاهد تورم و گرانی روزبه‌روز هستیم، پیدا کردن چنین کسبه‌ای سخت‌تر از همیشه شده است. یکی از این کسبه‌های نادر در این روزگار، «ابراهیم طبایی»، فروشنده مو سپید کرده تهرانسری است. سوپرمارکتی به نسبت قدیمی محله که از احترام و اعتبار بسیاری نیز در بین اهالی محله برخوردار است. آقای طبایی می‌گوید در محل کسب و کارش نسیه نمرده و مانند گذشته هنوز زنده است.
- کسب حلال مهم‌تر از درآمد زیاد
ابراهیم طبایی، ۷۰ ساله است و از سال ۱۳۶۹ در محله «تهرانسر» سکونت دارد. او بازنشسته شرکت هواپیمایی «ایران ایر» است، اما حقوق اندک و داشتن فرزند دانشجو سبب شده است تا به فکر شغل دوم بیفتد و این‌گونه می‌شود که از سال ۱۳۸۳ کسب و کار جدیدش را راه‌اندازی می‌کند. طبایی در این‌باره به همشهری محله می‌گوید: «پس از بازنشستگی باتوجه به اینکه هزینه‌های زندگی بالا است و من هم ۴ دختر در خانه دارم، تصمیم گرفتم تا کسب و کار دیگری را آغاز کنم تا در تأمین خرج و مخارج خانه کم نیاورم. در آن زمان آقای «عظیمی» صاحب این مغازه پیشنهاد کرد که در کارهای مغازه کمکش کنم و من نیز پذیرفتم و به دلیل علاقه‌ام در سوپرمارکت مشغول به کار شدم. اگرچه ۲ سال بعد آقای عظیمی مرحوم شد، اما من همچنان در این مغازه ماندم و امروز نزدیک به ۱۷ سال است که در اینجا و این حرفه مشغول به کار هستم.»
کاسب معتمد محله، کسب روزی حلال را مهم‌تر از داشتن درآمد بالا می‌داند: «نخستین نکته در کسب و کار، حالا هر شغل و حرفه‌ای که می‌خواهد باشد، در آوردن «نان حلال» است. آدم نباید در کارش کم‌فروشی و گران‌فروشی کند. این چیزها برکت را از زندگی آدم می‌برد. تا به امروز که این همه سال از خدا عمر گرفته‌ام، ندیده‌ام کسی با کسب مال حرام خوشبخت شود و زندگی راحت و شیرینی داشته باشد. درآمد کم، اما حلال و خالص بهتراز پول زیادی است که حق‌الناس و آه و نفرین مردم پشت آن باشد. تا به حال نشده است که جنسی را گران‌تر از نرخ درج شده بر روی آن دست مشتری بدهم یا خدای ناکرده بخواهم گران‌فروشی و کم‌فروشی کنم. نخستین اصل کاسبی، پاک دستی و درستی در گفتار و رفتار است.»
- کاسب باید خوش برخورد و مردم‌دار باشد
طبایی بر این باور است که یک کاسب خوب و منصف باید خوش برخورد و مردم‌دار باشد و باید به‌گونه‌ایی با مشتری رفتار کند که با رضایت و خوشنود از مغازه بیرون برود: «به باور من، یک فروشنده و کاسب خوب باید چند ویژگی داشته باشد که داشتن انصاف، خداشناسی، رعایت حقوق مردم و امانت‌داری از مهم‌ترین آنها است. در کسب و کارم همواره تلاش می‌کنم با مردم خنده‌رو و خوش‌برخورد باشم. داشتن اخلاق خوب و برخورد مناسب با مشتری در کاسبی بسیار مهم است و موجب جذب مشتری و بیشتر شدن روزی می‌شود. در کنار برخورد مناسب، همیشه تلاش دارم هنگامی که مشتری وارد مغازه‌ام می‌شود، دست خالی بیرون نرود. اگر پول نداشته باشد یا پولش اندک باشد، مدارا می‌کنم تا کارش راه بیفتد.»
- روزی‌رسان خدا است
کاسب نمونه محله تهرانسر باور دارد روزی را خدا می‌دهد و روزی همه دست او است: «یک کاسب خوب همواره باید هوای مردم و مشتری‌هایش را داشته باشد تا خدا هم هوای او را داشته باشد. از دورویی، برخورد نامناسب با مشتری و دروغ‌گویی پرهیز کند. اینها که می‌گویم شعار و حرف کلیشه‌ای نیست، چیزی است که به آن ایمان و باور دارم. چون یاد گرفته‌ام که مهم، میزان و حجم پول نیست، بلکه برکت داشتن آن است. کسانی هستند که با وجود درآمد کم صاحب همه چیز می‌شوند و زندگی خوبی برای خودشان درست می‌کنند، اما کسانی هم هستند که با ده‌ها میلیون درآمد به هیچ جا نمی‌رسند و احساس خوشبختی نمی‌کنند و خانواده‌ای از هم گسیخته دارند. برای همین می‌گویم برکت و روزی حلال مهم است.»
- حساب دفتری داریم
یکی از رسم‌هایی که از گذشته‌های دور در میان کاسبان رواج داشته، نسیه دادن و حساب دفتری بوده است. به‌ویژه برای در و همسایه، اما امروزه تقریباً این رسم به فراموشی سپرده شده و از بین رفته است. اما کاسب قدیمی محله تهرانسر برخلاف بسیاری از کاسبان همچنان حساب دفتری دارد و به مردم و همسایه‌هایی که دستشان تنگ است، نسیه می‌دهد: «همه ما باید در قبال افراد جامعه احساس مسئولیت داشته باشیم، اما متأسفانه این احساس در سال‌های اخیر کم‌رنگ شده است و مشکلات اقتصادی و بالا رفتن روز به روز قیمت اجناس سبب شده تا بسیاری از افراد که در این صنف مشغول به کار هستند، تابلوهایی را در مغازه خود نصب کنند که بر روی آنها نوشته شده است: «جنس نسیه نداریم.» یا جملاتی مشابه که به مشتری گوشزد می‌کند اگر پول ندارد درخواست جنس نکند.
اما برخلاف این افراد، من برای کسانی که نیازمند هستند و دستشان تنگ است، هم جنس نسیه می‌دهم و هم حساب دفتری دارم. حتی بارها شده است که بعضی افراد جنس نسیه برده‌اند و پولش را هم نداده‌اند و من هزینه آن را از جیب خود داده‌ام. با این وجود، به اهالی محله که می‌شناسم یا می‌دانم انسان‌های آبرومندی هستند اما کم‌درآمد و نیازمندند نسیه می‌دهم و حساب دفتری باز می‌کنم تا نیازشان تأمین شود و هر زمان که پول دستشان آمد، تسویه حساب کنند. در مغازه من نسیه ممنوع نیست. هم‌چنین به غیر از حساب دفتری تا آنجا که بتوانم به نیازمندان کمک می‌کنم و این معامله‌ای بین من و خدا است.»
- مردمداری و اخلاق خوش از ویژگی‌های حاج آقا طبایی است
«ضامن بدخشان» معتمد محله و فعال اجتماعی تهرانسر، درباره این کاسب نمونه تهرانسر می‌گوید: «از سال ۱۳۶۹ آقای طبایی را می‌شناسم. او همسایه گران‌قدر ما است و وجودش نه تنها به‌عنوان معتمد محله، بلکه به‌عنوان شخصی با ایمان، معتقد و باتقوا برکتی برای محله به حساب می‌آید. هرکسی آرزو دارد که همسایه‌ای مانند ایشان داشته باشد. مردمداری، اخلاق خوش و داشتن انصاف از ویژگی‌های بارز حاج آقا طبایی است و همین ویژگی‌ها سبب شده است تا او از دیدگاه اهالی محله و مشتریان‌اش یک کاسب خوب و نمونه باشد. حاج آقا در فعالیت‌های مذهبی محله نیز بسیار فعال است. ایشان از ابتدای تأسیس هیئت «جوانان علی اکبر(ع)» که یکی از قدیمی‌ترین هیئت‌های تهرانسر و منطقه به شمار می‌رود، به‌عنوان یک پیشکسوت، کمک‌های فراوانی کرده است. علاوه بر این، همواره در امر خیر پیشقدم بوده و از هیچ کمکی به دیگران دریغ نکرده است.»
نظر شما