مروری گذرا بر چالشهای محیط زیستی ایران، دهها محور و سرفصل و موضوع را یادآوری میکند که برای رفع هر کدام سالها تلاش و پیگیری شد و به سرانجام مشخصی هم نرسید. حالا در آستانه انتخابات و روی کار آمدن دولت سیزدهم، باز هم انتظارهای دوستداران محیط زیست به روال مرسوم ماههای آغاز فعالیت هر دولت برجسته شده است. مطالبات و انتظارهایی که صرفا با چند دستور ویژه یا تشکیل کارگروه برآورده نمیشوند. رنجهای محیط زیست ایران آنقدر متعدد و گستردهاند که به انقلابی در شکل رفتار با محیط زیست و به ویژه جدی گرفتن اجرای قوانین محیط زیستی نیاز است.
از بحث پسماند و فاضلاب به ویژه در استانهای شمالی که متأسفانه طی چند سال اخیر برجستهتر شد تا پس زدن سرمایهگذاران و صاحبان ایده برای حل این معضل که میتوانستند بر مافیای زباله غلبه کنند، اما حمایت نشدند. درست اجرا شدن و ادامه یافتن طرح تنفس جنگل، نظارت درست بر فعالیتهای معدنی به ویژه در مناطق چهارگانه، تجدید نظر درباره ساخت جادهها در عرصههای طبیعی، ساماندهی صید و شکار و در پیش گرفتن برخوردهای اصولی، درست اجرا شدن پروژههای حفاظتی، تقویت تالابها، احیای حقابه رودخانهها و تالابها، از سرگیری فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه، رفع چالشهای دریای خزر، عزم جدی برای کاهش آلودگیهای دریایی در شمال و جنوب، کنار گذاشتن صید ترال در جنوب، جدی گرفتن قانون هوای پاک و بسیاری از مسائل دیگر در ایران باید با جدیت پیگیری شوند. این خواستهها بارها تکرار شدند و هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده است. دلیل برجسته و مهم این ناکامیها نیز جدی نگرفتن اجرای قوانین محیط زیستی است.
در قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، موارد مختلفی پیشبینی شده که به خوبی همه چالشهای محیط زیستی را در بر میگیرد. حتی درباره مسائل جدیدی مانند آفرودرها نیز به استناد مادههای 12 و 13 این قانون میتوان عمل کرد. اما این بندهای قانونی به پشتوانه تبصرهها یا به دلیل بیتوجهیها، اجرا نمیشود. طبق قانون برای تمام پروژههای عمرانی باید پیوست و ارزیابی زیستمحیطی در نظر گرفته شود. اما در عمل برای صدور مجوز فعالیت معادن از محیط زیست استعلام نمیشود و بسیاری از پروژهها نیز با تهیه لایحه و تبصره قانون را دور میزنند.
امروز مشکل اصلی محیط زیست ایران مواجه دانستن آن با اقتصاد است. نیاز به اشتغال در کشور باعث شده که عدهای به خودشان اجازه دهند هر کاری در محیط زیست کنند. مثلا کشت برنج در استانهایی مانند اصفهان، فارس و خوزستان ممنوع است. اما برخی مسئولان این استانها با افتخار از کشت برنج و حتی کشت دوم حمایت میکنند.
واقعیت این است که در بازی بین اقتصاد و محیط زیست، همیشه محیطزیست بازنده بوده و اگر در دولت جدید نگرش تازهای نباشد وضعیت به همین روال ادامه مییابد. مسأله اصلی محیط زیست در ایران اجرا نشدن قوانین است. مطمئنا راه اصلی خروج از این وضعیت اجرای درست و دقیق مواد و مفاد قوانین مرتبط با محیط زیست است و بس.
سهیل اولادزاد، کارشناس و فعال محیط زیست طی یادداشتی برای همشهری به اهمیت موضوع محیط زیست در برنامههای دولت آینده اشاره کرده است.
کد خبر 608041
نظر شما