همشهری‌آنلاین - مجید جباری: این موضوع دو رویکرد شورای شهرساز و شورای رئیس جمهورساز در مدیریت شهری را سبب شده است. بر همین اساس، روزنامه همشهری برای بررسی این دو رویکرد در دوره‌های مختلف مدیریت شهری، نشستی را با عنوان «شورای شهرساز» یا «شورای رئیس جمهورساز» در بستر فضای مجازی (کلاب‌هاوس) برگزار کرد که در آن سه عضو شورای شهر، کارشناسان، فعالان و خبرنگاران حوزه شهری درباره این دو رویکرد صحبت کردند.
عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران در ابتدای این نشست گفت: شورای شهر که از سال ۷۸ تشکیل شد، در تهران یک مدعی ریاست جمهوری داشت و یک رئیس جمهور. اما تمام تلاش شورای پنجم این بود که رویکردش متفاوت از دوره‌های قبل باشد.
زهرا نژادبهرام افزود: بر همین اساس اعضای شورای شهر در این دوره پیمان نانوشته‌ای را بین خودمان در نظر گرفتیم که هیچ‌یک از اعضای شورا به هر دلیلی شورای شهر را ترک نکند و تا آخر عمر این دوره در پارلمان شهری حضور داشته باشند. مصداق مهم آن هم در مبحث شهردار شدن آقای هاشمی در مقطعی از عمر شورا بود.
او ادامه داد: با وجود همه صلاحیت‌هایی که آقای هاشمی برای تصدی شهرداری تهران داشت، در نهایت به میثاق‌مان عمل کردیم و اجازه ندادیم انسجام شورا از بین برود. مهمترین دلیل‌مان هم مسئله شهر و عهدی بود که برای اداره شهر بسته بودیم.
فراهم کردن فرصت‌های بیشتر برای اداره شهر
عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران در ادامه سخنانش بیان کرد: البته این یک قابلیت و ظرفیتی است که افرادی که می خواهند در شورای شهرو مدیریت شهری ورود کنند، از یک سری ویژگی های خاص برخوردارند و بادید کلان‌تری که به جامعه ملی دارند، می توانند فرصت های بیشتری را برای شهر و کشور تدارک ببینند. تجربه شورای شهر هم هم نشان داد که در عرصه دیپلماسی شهری و ارتباط ملی اعضای شورا و شهردارمنتخبشان بسیار فعال بودند.
نژادبهرام عضویت شهردارتهران در هیات دولت را ظرفیت مهم دیگری دانست که شورا وشهرداری تهران را متفاوت از دیگر شهرها کرده است. این موضوع می تواند بستری باشد برای اینکه مدیر شهری در سطح ملی و کلان هم ورود پیدا کند ضمن اینکه ارتباطات مدیریت شهری تهران آنقدر بالاست که می تواند حتی در سطح وزرا هم عمل کند.
حضور استاندار، نماینده مجلی و وزیر در بین اعضای شورا
این عضو شوراس شهرتهران با اشاره به اینکه این قابلیت در مدیریت شهری تهران وجود دارد که از درون خودش مدیران کلان را معرفی کند، خاطرنشان کرد: در میان اعضای این دوره از شورای شهر ما دو استاندار، یک شهردار تهران، نماینده مجلس و حتی وزیر داریم که هرکدام‌شان قابلیت این را دارند که وزارتخانه‌ها را هم اداره کنند.
او با بیان اینکه در نهایت بایدبه این موضوع به عنوان یک مزیت نگاه شود، گفت: این را اگر به عنوان یک مزیت نسبی ببینیم سوال پیش می آید که اگر چنین افرادی با ظرفیت ملی در پارلمان محلی قرار بگیرد ممکن است، نگاهش به شهر از جنس کوتاه مدت و گذرا باشد؟ من می‌گویم که خیر، لزوما اینطور نیست. چراکه چنین مدیری به دلیل اینکه نگاهش به شهر بارویکرد کلان است، اتفاقا می تواند فرصت هایی را برای شهر ایجاد کند.
استفاده از ظرفیت‌های ملی مدیران محلی برای توسعه شهر
نژادبهرام افزود:چنین مدیری می تواند برای ایجاد هرگونه تغییر در شهر از ظرفیت‌های مختلف، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بهره بگیرد. از این رو چنین فردی می تواند برای شهر بلند مدت و مفید کار کند. برای مثال در بسیاری از برنامه ها و مصوبات شهر ما نیاز داشتیم که ازظرفیت های ملی و ارتباطی مدیران شهری استفاده کنیم. نگاه دوراندیشانه ای که در شورای شهر وجوددارد می تواند تدارک مثبتی را برای شهر ببیند و به شهر و شهروندان و توسعه آن کمک کند.
عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران در ادامه گفت: این ظرفیت را اعضای شورای شهر تهران دارند که نگاه فراتر از یک مدیریت شهری داشته باشند. چون ملزومات مدیریت در شهر تهران او را مجاب می‌کند که برای حفاظت از شهر از ظرفیت‌های دیگری استفاده کند. برای مثال در بحث کرونا که همزمان با تحریم‌های شدید آمریکا علیه ایران بود، مدیران شهری دیدند می‌توانند از جایگاه نمایندگی مردم از همتایان خود در دیگر کشور ها کمک بگیرند ضریب تحریم‌ها را برای حفاظت از شهر و شهروندان کاهش دهند.
نژادبهرام در پایان سخنانش گفت: در مجموع این که کسی در شورای شهر باشد و به شهر از نگاه ملی نگاه بکند با چیزی در تعارض نیست. البته تاکید می‌کنم که این موضوعات صرفا درموردشورای شهر تهران صادق است.
انتخاب حناچی به عنوان شهردار شهرساز بسار خوب بود
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران هم در این نشست مجازی درباره دو مقوله شهرساز و شورای رئیس جمهور سازاظهار کرد:من اساسا در زمینه دو مقوله ای که موضوع این نشست است، جزو کسانی هستم که نگاه صفرو صدی ندارم و معتقد نیستم که شورای شهرساز بهتر از شورای رییس جمهور ساز است یا برعکس.
محمد سالاری با اشاره به انتخاب پیروز حناچی به عنوانشهرداری که شهرساز است، گفت: در ارتباط با آقای حناچی شهرداری منتخب ما اعتقاددارم در این مقطع تاریخی انتخاب ایشان به عنوان یک شهرداری شهرساز اتفاق بسیار خوبی بوده است. همچنین باتوجه به اینکه او دغدغه مند بود و پیشترهم در بالاترین مرجع متولی ماموریت های شهرسازی و معماری همواره حضور داشته، لازم بود که به عنوان شهردار شهرسازسکان هدایت شهرتهران را در دست بگیرد و تغیبر ریل گذاری را به کمک شورا انجام دهد که تاحد زیادی هم موفق بوده است.
او بیان کرد: معتقدم شهردارتهران به میزانی که به عنوان یک شهرساز از جایگاه صندلی شهرداری برای اداره امور شهر استفاده کرد و در تغییر پارادایم ها و رویکردها و توقف شهر فروشی موفقیت های قابل توجهی داشته اما آنطور که باید، از جایگاه صندلی شهرداری در سپهر سیاسی و نظام حکمرانی کشور برای مطالبه گری به منظور حل مشکلات تهران استفاده نکرد.
پیوندی بین دو انتخابات پیش رو برقرار نشده است
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران هم در این نشست مجازی با اشاره به همزمانی انتخابات شورای شهر و ریاست جمهوری با انتقاد از صدا و سیما و برخی رسانه ها گفت:علی رغم این که انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان برگزار می‌شود اما متاسفانه نه صدا و سیما و نه برخی رسانه ها و جامعه حرفه ای و نه کاندیداهای رباست جمهوری پیوندی بین ایین دو انتخابات برقرار نکردند.
محمد سالاری افزود: به هر حال کسی که می خواهد رئیس جمهور شود و کابینه تشکیل دهد، باید نگاهش را به نهادهای مدنی و مردمی به خصوص نهاد شوراهای شهر و روستا که بزرگترین نهاد مردمی است تبیین کند. کسی که می‌خواهد رئیس جمهور شود باید برنامه داشته باشد که چه اقداماتی برای تقویت جایگاه های نهادی مثل شورا دارد.
او افزود: به باور من مهمترین موضوعی که در روزهای باقیمانده تا انتخابات رسانه ها باید به آن دامن بزنند و از کاندیداهای ریاست جمهوری طلب کنند این است که برنامه هایشان را درخصوص حکومت های محلی بیان کنند. چراکه به باور من تا حکومت های محلی تشکیل نشود و به جایگاه واقعی خود نرسد، حکمرانی ملی هم نمی تواند در عملکردش موفق باشد.
سالاری در ادامه با انتقاد از اختیارات اندک حکومت های محلی در مقایسه با مطالبات قابل توجه شهروندان، گفت:من معتقدم همان نگاهی که قصد دارد نهادهای انتخابی را تضعیف کرده و بگوید دلیل مشکلات کشور همین نهادهای انتخابی و موضوعات مربوط به مردمسالاری و جمهوریت است، کم کم در حال رشد است. درست مثل همان نگاهی که اوایل انقلاب اسلامی هم امام راحل را تحت فشار قرار می داد که اصولا جمهوریت در کنار اسلامیت نباشد و اعتقادی بر مشارکت مردم در تعیین سرنوشت کشور نداشت.
ناامیدی شهروندان از تحقق مطالبات‌شان از سوی منتخبان
این عضو شورای شهر تهران که سابقه عضویت در دوره چهارم شورای شهر پایتخت را هم دارد، در بخش دیگری از سخنانش گفت: امروز بستر عمومی جامعه نسبت به اصل انتخابات و کارکرد آن ناامید شده و اعتقاد دارد که حتی اگر گزینه های مورد نظرجامعه هم رای بیاورند نمی توانندنسبت به تحقق مطالبات شهروندان اقدام کنند.
سالاری اظهار کرد:در همه دنیا شاهد تجلی موثر نهادهای مدنی هستیم. درآنجا حکومت های محلی تشکیل شده و تولی گری ها و تصدی گری های شهرها کاملا به مدیریت شهری برون سپاری شده و حکمرانی مرکزی هم به کارهای سیاستگذاری و نظارت و موضوعات کشور میپردازد. این امروز یکی از موضوعات مهمی است که باید از کاندیداهای ریاست جمهوری و جریانات سیاسی فارغ از اصولگرا و اصلاح طلب سوال کرد که استراتژی شما نسبت به حکومت های محلی چیست؟ ضمن اینکه ضرورت دارد این مطالبه گری در جامعه ایجاد شود.
مشارکت شهروندی در اداره امور شهر
حسین ایمانی‌جاجرمی، جامعه‌شناس هم در این نشست مجازی با بیان اینکه ما باید به نظام حکمرانی شهری توجه کنیم، گفت:بحث شورا در مسئله مشارکت شهروندی در اداره امور شهر خلاصه می شود و هدف این است. حالا خودِ این مشارکت می تواند یک هدف مهم باشد یا می تواند به شورای شهر اجازه دهد که به عنوان یک ابزار سیاسی از آن بهره ببرد. اگر هدف مشارکت شهروندان باشد، آن موقع تشکیل شورای شهر معنا می دهد، اما اگر هدف ما بهره برداری سیاسی باشد، آن زمان شورای شهر پله ترقی برای سیاستمداران یا سیاست بازان می شود.
او افزود: موضوع شورای شهر در ایران جالب توجه است، یعنی این واحدی که حالا در سیاست محلی درست شده تا مشارکت شهروندان را امکان پذیر کند، به نظر می رسد هیچ گاه ریشه های محلی قدرتمندی نداشته است. در واقع خواست مردم عادی نبوده یا به نحوی تلخ تر جامعه مدنی ما ظرفیت یا امکان این کار را نداشته که به دنبال یک استقلال محلی باشد.
ایمانی جاجرمی اضافه کرد: اینکه ما می بینیم شهردار در ایران قدرتمند است، بخشی از آن به تعریف شهرداری در دستگاه سیاسی وزارت کشور برمی گردد. من وقتی تاریخ مدیریت شهری را نگاه می کنم، کارهایی هست که کرباسچی انجام داده و آن تبدیل شهرداری به یک دستگاه پول ساز است. شهرداری هیچ وقت اهمیت سیاسی در تاریخ ایران نداشته، چون ما نمی بینیم که هیچ شخصیت قدرتمندی از شهرداری به جایگاه خاصی رسیده باشد. البته وزرایی بودند که شهردار تهران شدند.
این جامعه‌شناس اظهار کرد:مقام شهردار تهران که از زمان پهلوی شکل می گیرد، اهمیت سیاسی خاصی نداشت. آن چیزی که به نظر من شهرداری را قدرتمند می کند و فکر می کنم شورای شهر در آن خیلی بازیگر خوبی نیست، در واقع کارهایی است که کرباسچی انجام داده و شهر را تبدیل به یک کالای قابل فروش کرده است. از این فروش نیز سهم شهرداری را گرفته است. همین پول ساز کردن اهمیت شهرداری را در مناسبات مختلف بالا می برد و شهرداری تبدیل به یک دستگاه تاثیرگذار می شود.
شورای شهر تهران باید سیاسی باشد
یک کارشناس حوزه شهری هم در این نشست مجازی که در بستر فضای مجازی (کلاب هاوس) برگزار شد، توضیح داد:اینکه شورای شهر می خواهد رئیس جمهور تربیت کند، یعنی چه؟ از زمانی که آقایان قالیباف و احمدی نژاد برای ریاست جمهوری گام برداشتند، عملا موفق و ناموفق بودند.
علی پیرحسین‌لو با طرح این پرسش که نسبت شوراهای شهر با سیاست چیست؟ گفت: تصور می کنم مسئله این نیست که رئیس جمهور از دلِ شورای شهر و شهردار منتخب خودش دربیاید. به طور مشخص ما یک نهاد اجتماعی-سیاسی داریم که قرار است نهاد مردم باشد یا به عبارت دیگر بال مردمی نظام را نمایندگی کند.
این کارشناس و فعال حوزه شهری گفت:حرف من این است که شورای شهر به خصوص در کلانشهرها و به ویژه در تهران اساسا سیاسی است. البته به عقیده من شورای شهر تهران باید سیاسی باشد؛ کما اینکه اینچنین است.
نظر شما