جهانگیر نصری اشرفی، سر مولف دانشنامه 12 جلدی موسیقی ایران که شاخص‌ترین کار دائره المعارفی موسیقی تا کنون به شمار می‌رود، در گفت وگو با همشهری آنلاین گفت: هدف اصلی گره چهار نفره ما از سفر به تاجیکستان دسترسی به جوهره مشترک موسیقی فارسی زبان‌ها در آسیای مرکزی بود که دو موضوع فلک خوانی، به عنوان اصلی‌ترین موسیقی خلقی یا قومی مردم تاجیک و موسیقی شش مقام که نوعی موسیقی کلاسیک و رسمی مردم تاجیک و ازبک است را مورد توجه و بررسی قرار دادیم. به گفته اشرفی موسیقی شش مقام را می‌توان با موسیقی ردیفی ما مقایسه کرد.
اشرفی درباره این سفر 18 روزه گفت: ولایت ختلان را به صورت موردی و به عنوان یکی از مراکز اصلی روایت فلک ها مورد بررسی میدانی قرار دادیم و در شهر دوشنبه هم با اصلی‌ترین موسیقیدانهای تاجیک گفت و گو کردیم. ماحصل این سفر 35 ساعت ضبط میدانی و 15 ساعت مصاحبه بود که در‌آن توانستیم شاکله موسیقی فلک خوانی و شش مقام را از اساتید مبرز تاجیکی اخذ کنیم.
وی افزود: در تاجیکستان پیرامون موسیقی فلک خوانی و شش مقام تحقیقات گسترده‌ای صوررت گرفته و کتب ارزشمندی هم به زبان روسی یا فارسی با خط سریلیک منتشر شده است که تلاش‌های پروفسور اصل الدین نظام اف عضو دانشنامه موسیقی فلات ایران و رئیس دانشگاه هنر تاجیکستان در زمینه موسیقی شش مقام و فعالیت‌های مبسوط فربانف قربانیان در زمینه فلک خوانی از جمله این تلاش‌ها است.
اشرفی درباره تفاوت کار گروه دانشنامه موسیقی ایران با پژوهش‌های صورت گرفته از سوی این کشورها گفت: ما روی مداخل تکیه داریم و تمام واژگانی را که در حوزه موسیقی قرار دارد و به نوعی در ارتباط با زبان و فرهنگ وموسیقی ایرانی است مورد کاوش و بررسی قرار می‌دهیم. برای مثال غیر از حوزه شش مقام و فلکخوانی رپرتوار‌ها را دنبال کردیم و آنواع موسیقی‌هایی مربوط به طوی (جشن ها) و عروسی‌ها را هم مورد بررسی و سند برداری قرار دادیم و واژگانی مثل مراسم سر تراشک، یا شویک شویک که هر یک از این مداخل علاوه بر این که دارای مراسم و آیین‌های خاص خود هستند ساخت موسیقایی مطلوبی هم دارند که با موسیقی فلک خوانی و نظام موسیقایی شش مقام متفاوت است و از آن زوایا بهتر می‌توان عقبه موسیقی خراسان بزرگ را در تاجیکستان و ازبکستان و بخشی از افعانستان پیگیری کرد و علاوه بر این برخی موضوعات خاص که از اهمیت خاصی برخوردار است را مورد اعتنا قرار داد.
برای نمونه در بین همه اقوام و خلق‌هایی که در ایران یا خارج از ایران هستند کور اغلو با زبان ترکی و ساختار ترکی است، اما در تاجیکستان همه سی داستان کور اغلو به زبان فارسی است و موسیقی آن هم مبتنی بر موسیقی تاجیکی در خراسان بزرگ است.
بر این اساس ما تمام شاخه‌های موسیقی فولکور در تاجیکستان را مورد کاوش قرار دادیم و با توجه یه این که پیش از سفر مطالعات گسترده‌ای روی موسیقی هر یک از کشورها بر اساس منابع کتابخانه ای صورت گرفته بود ، ما موضوعات مشخص و معینی را در این کشورها دنبال کرده و می‌کنیم.
اشرفی به یک نمونه اشتراک موسیقی تاجیکی با موسیقی کنونی خراسان اشاره کرد و گفت: مسئله ذکرها و نقل‌های فرقه نقشبندیه از جمله اشتراکاتی است که هم در تاجیکستان وجود دارد و هم در خراسان به طور نمونه داستان منظومه باز وکبوتر که معطوف به کرامات حضرت علی (ع) است با یک داستان مشترک و نیز ساختاری موسیقایی تقریبا مشابه هم در مناطق گسترده‌ای از کولاب تاجیکستان و هم در خراسان جنوبی و باخرز خراسان قابل رد یابی است.
وی درباره دستاوردهای دیگر این سفر گفت: دراین سفر توانستیم موافقت دو تن از برجسته‌ترین موسیقیدانهای تاجیکستان را به عنوان مولف و مشاورین هیئت علمی جذب دانشنامه موسیقی فلات ایران کنیم که مقرر شد به صورت دائمی تا پایان کار دانشنامه با ما همکاری داشته باشند.
اشرفی درباره سیاست و روش دانشنامه در استفاده از اساتید کشورهای همجوار گفت: هر جا حس کردیم کشوری همجوار، به لحاظ موسیقایی با موسیقی ایرانی پیوند و ارتباطی دارد با چهره‌های علمی وشاخص یا اساتید موسیقی آن کشور تماس گرفتیم و این البته این سیاستی است که ما در تمام کشورهای همجوار دنبال می‌کنیم و قبلا هم آقای اساطوریان، عالم شرق شناس و رئیس کرسی شرق‌شناسی دانشگاه ایروان و آقای مدنی، رئیس سابق رادیو و تلویزیون افعانستان را هم به عنوان مولف جذب این دانشنامه کردیم. ضمن آنکه قرار است تعامل فرهنگی میان اعضای هیئت علمی دانشنامه و مولفین کشورهای همجوار به صورت رفت و‌آمدهای تقویمی و نشست‌های برنامه ریزی شده ادامه پیدا کند.
اشرفی در باره میزان پیشرفت دانشنامه جامع موسیقی ایران گفت: این دانشنامه به کمک مدیر فرهنگ دوست موسسه پارپیرار حمایت مالی می‌شود و بخش ایران به طول کلی تمام شده است و الان متمرکز شده‌ایم روی ادامه موسیقی ایرانی در کشورهای قفقاز، اسیای میانه و افغانستان که سه سفر دیگر برای ما مانده است که اساس کار ما به اتمام برسد که سفر به ارمنستان، سفر مجدد به ازبکستان و سفر به هرات است .[دانشنامه جامع موسیقی ایران در مرحله نهایی]
وی گفت: تا کنون هیچ کمکی از دولت به این دانشنامه صورت نگرفته و ما برای پایان این پروژه ملی متاسفانه تحت فشار بزرگی قرار داریم.
وی گفت: برای آنکه تصویری کلی از میزان فعالیت ما داشته باشید بدانید که 200 تا 300 نفر با ما کار مستقیم می‌کنند و 700 تا 800 نفر هم به شکل غیر مستقیم به دانشنامه مشورت می‌دهند و خود من هم 20 سال است که تمامی انرژی و وقتم را روی این طرح بزرگ گذاشته‌ام.
اشرفی را در این سفر احمد صدری، عباس شیرزادی، (به عنوان پژوهشگران موسیقی) ومحسن غلامی به عنوان عکاس همراهی می کردند
