همشهری آنلاین _سمیرا باباجانپور: معاونت بسیج سازندگی و مهندسی حوزه «۱۰۱ فجر غرب تهران» مدتی است، طرح «سازندگی خانه‌های فرسوده و تأمین سرپناه برای نیازمندان» را در دستور کار خود قرار داده است.
آنچه که تاکنون درباره روستاهای غرب تهران شنیده و خوانده‌ایم، بیشتر بر روی طبیعت بکر و دست نخورده این روستاها، باغ‌های میوه و نوبرانه‌هایی همچون توت، شاتوت، خرمالو و گیلاس، مسیرهای کوهستانی بکر و جذاب، جاذبه‌های سیاحتی و زیارتی و آبشارهای بلند و کوچک توجه داشته است. اهالی تهران مسیر جاده «سولقان» تا امامزاده «داود» (ع) را بیشتر برای تفریح آخر هفته و زیارت بارگاه امامزاده داود(ع) به یاد دارند. مسیری پر جاذبه که طبیعت زیبای حاشیه رشته کوه «البرز» را در کوتاه‌ترین زمان در دسترس شهروندان تهرانی قرار می‌دهد.
- محرومیت‌زدایی در نزدیکی شهر
همه این جذابیت‌ها یک طرف و سخن گفتن از مردم روستانشین بومی که سال‌ها است چراغ‌آبادی خود را روشن نگاه داشته‌اند و با همه جذابیت‌های زندگی شهری، روستای آبا و اجدادی خود را ترک نکرده و ماندگار شده‌اند، در سوی دیگر. مردمی با آبرو، ساده و بی‌ریا که سال‌ها است مهمان‌نوازی‌شان شهره پایتخت‌نشینان است. اگر از همه جذابیت‌های زندگی روستایی و موضوع گردشگری آن بگذریم، واقعیت زندگی این روستانشینان گواه محرومیتی است که روز به روز بیشتر می‌شود و متأسفانه کسی توجه چندانی به آن نمی‌کند. باور اینکه اهالی روستاهای بالادست منطقه ۵ هنوز گاز شهری ندارند و با پیگیری‌های زیاد توانسته‌اند شبکه گازرسانی را به روستا برسانند، سخت است. شبکه گازی که به دلیل مشکلات مالی هنوز نتوانسته است گرمابخش خانه‌های روستایی باشد. جاده سخت و غیراستانداردی که در طول فصل پاییز و زمستان، بارها مسدود می‌شود و مسیر ارتباطی روستا با شهر را قطع می‌کند.
نبود درمانگاه و داروخانه در کنار کمبود مراکز فرهنگی و آموزشی، زندگی در این روستاها را سخت کرده است. با این حال، مهم‌ترین مشکلی که روستانشینان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، موضوع اشتغالزایی و درآمدزایی از مشاغل روستایی همچون کشاورزی و دامداری است. شغل شریفی که اگر حمایت‌های لازم را کنار خود نداشته باشد، از بین می‌رود و روستانشینان را با چالش روبه‌رو می‌کند. همه این موارد موجب شده است تا آمار خانواده‌های نیازمند ساکن در این روستاها بالا برود. طرح جهادی و مؤمنانه کمک به نیازمندان که از سوی معاونت سازندگی بسیج حوزه ۱۰۱ فجر غرب تهران راه افتاده، درست دست روی همین محرومیت‌ها گذاشته است و قصد دارد پیش از نگاه گردشگری که پایتخت‌نشینان به این روستاها دارند، به مقوله محرومیت‌زدایی بپردازد.
- سقف‌های نم‌دار و خانه‌های فرسوده
اهالی روستای «رندان» ساکنان این خانه را به خوبی می‌شناسند. خانواده با آبرویی که سال‌ها است قصد ساخت یک خانه نوساز را در سر دارند، ولی تنها توانسته‌اند دیوارهای آجری خانه را بالا ببرند. خانه‌ای که سال ها نیمه‌کاره رها شده و پول مورد نیاز برای تکمیل آن فراهم نشده است. از این نمونه خانه‌های نیمه‌ساز که سال‌ها به حال خود رها شده‌اند، در گوشه و کنار روستا بیشمار به چشم می‌خورند.
غصه سقف‌های نم‌دار و صدای چکه‌های آب، نجواگر روزهای سخت پاییز و زمستان خانواده‌هایی است که نمی‌توانند هزینه لازم برای تعمیر سقف خانه را تأمین کنند.
خانواده‌های با آبرویی که از پنجره، خانه باغ‌های هزار متری خود را نظاره می‌کنند اما نمی‌توانند درآمدی از آن داشته باشند و در تأمین جهیزیه نوعروسان و تازه دامادهای خود مانده‌اند. «مهدی احمد»، مسئول شورای روستای رندان می‌گوید: «شاید برای نخستین بار باشد که موضوع محرومیت‌زدایی از روستاهای منطقه ۵ به‌طور جد پیگیری می‌شود.
خوشبختانه نگاه جهادگر نیروهای بسیجی و اجرای طرح‌های مؤمنانه که به فرمان مقام معظم رهبری اجرایی شده، توانسته است خانواده‌های نیازمند روستانشین را شناسایی کند و برای کمک به آنها اقدامات مفیدی انجام دهد.» مسئول شورای روستای رندان می‌افزاید: «سقف چند خانه روستایی که اهالی آن پول مورد نیاز برای تعمیرات آن را نداشتند با کمک نیروهای سازندگی بسیج ایزوگام شد. خانه نیمه‌کاره‌ای که از سال ۱۳۸۲ رها شده و تقریباً مخروبه شده بود ساخته شد و دراختیار مالک قرار گرفت. نیازمندان روستا شناسایی شده‌اند و برای تأمین نیازهایشان برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است. این طرح خداپسندانه نه تنها در روستای رندان بلکه در بیشتر روستاهای منطقه ۵ درحال اجرا است.»
- کرونا و وضعیت بحرانی کسب وکار روستایی
از میان روستاهای منطقه ۵ روستای سولقان و «سنگان» شرایط بهتری دارند. سولقان به دلیل نزدیکی به شهر و دسترسی بهتر، از امکانات بیشتری برخوردار و روستای سنگان به سبب رونق گردشگری توانسته است موفقیت‌های خوبی به دست بیاورد. ولی روستاهای «کیگا» و امامزاده داود(ع) این روزها شرایط خوبی ندارند. حضور زائر در این روستاها و موضوع گردشگری – زیارتی، منبع درآمدی بیشتر روستانشینان این محدوده بوده است با شیوع ویروس «کرونا» و مسدود شدن مسیرهای ارتباطی و توجه به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و طرح‌های فاصله‌گذاری اجتماعی، در عمل موجب تعطیلی زائرسراها و بازار کسب و کار محلی در این روستاها شده است.
به‌طور طبیعی با فرارسیدن فصل سرما، کار و کاسبی در روستاهای کیگا و امامزاده داود(ع) بی‌رونق می‌شد و این روزهای کرونایی هم شرایط را بدتر کرده است. این موضوع موجب شده است تا معیشت برخی از خانواده‌های روستایی بحرانی شود و مشکلات زیادی به وجود بیاورد. تیم شناسایی اجرای طرح‌های مؤمنانه بسیج حوزه ۱۰۲ فجر، خانواده روستانشین زیادی را در لیست کمک‌های مؤمنانه خود قرارداده است.
- از کمک مؤمنانه تا طرح جهادی سازندگی
نخستین طرح‌های جهادی کمک به نیازمندان روستاهای منطقه ۵ از ۱۳ دی سال گذشته و همزمان با شهادت حاج قاسم سلیمانی آغاز شد. در این بین کمک‌های انسان‌دوستانه و کمک نقدی بالغ بر ۱۰۰ میلیون تومان و ارسال ۱۰ تن کالا به مناطق سیل زده سیستان و بلوچستان آغازگر یک طرح جهادی در معاونت سازندگی بسیج حوزه ۱۰۱ فجر بود. طرحی که در پی فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر رسیدگی به مناطق روستایی و کم برخوردار آغاز شد و این روزها توانسته ۷ روستا و ۸ محدوده شهری را تحت پوشش قرار دهد. «وحید محبعلی» معاون حوزه ۱۰۱ فجر ناحیه قدس سپاه از تجربیات فعالیت‌های مؤمنانه در روزهایی می‌گوید که شرایط زندگی نیازمندان سخت‌تر شده است.
او می‌گوید: «شروع کار با تأمین بسته‌های کمک‌های مؤمنانه بود. این کمک‌ها هنوز هم ماهانه توزیع می‌شود و با انتخاب ۱۵ پایگاه بسیج در غرب تهران و شناسایی خانواده‌های کم درآمد و نیازمند تکمیل شده است. این پایگاه‌ها وظیفه شناسایی نیازمندان و راستی آزمایی نیازهایشان را برعهده دارند؛ اینکه کدام خانواده نمی‌تواند اجاره مسکن بدهد، شغل کدام سرپرست خانواده در این روزها با چالش روبه‌رو شده است، جهیزیه عروسی کدام عروس تأمین نشده و هزینه درمان کدام بیمار باقی مانده است.»
- خدا خیّران دلسوز و گمنام را حفظ کند
معاون حوزه ۱۰۱ فجر ناحیه قدس سپاه درباره کمک‌های خیّران در این طرح جهادی می‌گوید: «در این مسیر سپاه و بسیج ناحیه قدس به ما یاری رسانده‌اند اما وظیفه اصلی برعهده خیرینی بوده است که بی‌دریغ کمک می‌کنند. کمک‌هایی که زندگی یک فرد را متحول می‌کند. خیرینی در این راه همراهی‌مان می‌کنند که تا به امروز با اعتماد کامل به ما تنها تأکید می‌کنند کار را پیش ببریم تا زندگی مردم دچار مشکل نشود. این روزها تأکید مقام معظم رهبری بر رسیدگی بیشتر نیازمندان است. این نیازمندان در شرایط معمولی هم نیازمند بودند حالا در شرایط بحرانی کرونا وضعیتشان بدتر شده است. این فرصت خوبی است تا انسان برای آخرت کارهای ماندگار انجام دهد. البته ناگفته نماند که همه فعالیت‌های ما پرونده‌سازی و مستندسازی شده است.»
- مشکلات به هم تنیده نیازمندان
او درباره ادامه این طرح جهادی می‌گوید: «تا وقتی که پول داشته باشیم کار ادامه خواهد داشت. کمک به نیازمندان همچون درخت پرشاخه‌ای است که نمی‌دانیم باید کدام شاخه را از شکستن نجات دهیم. کار و برنامه زیاد است. بحث درآمدزایی روستانشینان و اشتغالزایی آنها با در نظر گرفتن پتانسیل‌های روستایی در دستور کار قرار دارد تا مشکلات آنها ریشه‌ای حل شود. در حال حاضر روستاهای منطقه ۵ تنها برای تهرانی‌ها و ویلاداران جذاب است. درصورتی که ۳۰ تا ۴۰درصد جمعیت این روستاها را خانواده‌های نیازمند تشکیل داده‌اند. انتظار این است در این ایام و در این کار خداپسندانه همه به سوی نیازمندان دست یاری دهیم.»
- محرومیت‌زدایی با رونق صنایع‌دستی روستا
۱۳ روستا با ۲۵ هزار جمعیت در محدوده بخش کن و زیر نظر استانداری تهران قرار دارد. «احمد صابری»، بخشدار کن درباره اجرای طرح سازندگی و ساخت خانه برای نیازمندان می‌گوید: «طرح سازندگی و ساخت خانه برای نیازمندان با کیفیت خوبی در حال اجرا است. اما برای پیشبرد این فعالیت مؤمنانه، بودجه زیادی لازم است تا بتوانیم طرح را گسترده‌تر ادامه دهیم. بسیاری از این خانه‌ها فرسوده هستند. درباره احیای دوباره این واحدهای مسکونی، بنا بر شرایط و موقعیت جغرافیایی، عملیات سازندگی اجرا می‌شود. بخشی که در بافت روستایی قرار دارد با کمک شورا و دهیاری و خیّران در طرح سازندگی بسیج دیده شده است و امکان نوسازی خانه‌ها وجود دارد. اما خانه‌هایی که خارج از بافت و در حریم شهر تهران قرار دارند به دلیل حفظ باغها و اراضی کشاورزی، تنها امکان بهسازی آنها وجود دارد و تخریب و نوسازی برایشان میسر نیست.»
- کارآفرینی در روستا
صابری درباره کارآفرینی با هدف محرومیت‌زدایی در بافت روستایی بخش کن، از احیای صنایع‌دستی قدیمی در این روستاها خبر می‌دهد و می گوید: «در روستاهایی که صنایع‌دستی قدیمی داشته‌اند، صنعتگران روستایی را شناسایی کرده‌ایم و با هماهنگی سازمان گردشگری و جهاد کشاورزی، همکارهای لازم برای احیای آن فراهم شده است. صنعت فرش‌بافی از جمله صنایع‌دستی است که از قدیم در روستاهای بخش کن به‌ویژه روستای کیگا رواج داشته و این حرفه در صنعت و اقتصاد خانواده‌ها نقش مهمی داشته است.
برای احیای آن فضاهایی را مشخص کرده‌ایم تا بتوانیم صنعت فرش‌بافی روستا را دوباره راه بیندازیم. متأسفانه به دلیل محدودیت‌های کرونایی برنامه‌ها نیمه‌کاره مانده‌اند. روستای کیگا در زمینه فرش‌بافی، روستای سنگان در حصیربافی و روستای سولقان در صنایع تبدیلی مواد غذایی که به محصولات باغی روستا وابسته است، قابلیت‌های اشتغالزایی زیادی دارند. اگر شرایط به وضعیت پیشین بازگردد، نمایشگاه‌های خوبی در استان تهران برگزار خواهیم کرد. این اقدام، گسترش صنایع روستایی را در بخش کن متحول خواهد کرد.»
- طرح ساخت ۹ خانه نوساز
روستاهای سولقان بالا و پایین، روستای کشار علیا و سفلی، محله‌های بالا، پایین و باغ دره روستای سنگان، روستای امامزاده داود(ع) و کیگا و در نهایت روستای رندان در این طرح دیده شده‌اند. به گفته محبعلی معاون حوزه ۱۰۱ فجر ناحیه قدس سپاه تا به امروز ۲۰ جهیزیه نوعروسان تأمین و تحویل شده و عروس و داماد به خانه بخت رفته‌اند. همچنین تأمین جهیزیه ۳۰ عروس دیگر در دستور کار قرار دارد. بالغ بر ۵ هزار بسته کمک‌های مؤمنانه توزیع شده و این روند ماهانه ادامه دارد. او می‌گوید: «وقتی نیازهای روستانشینان را بررسی کردیم با مشکلات بیشتری روبه‌رو شدیم. هفته گذشته سقف ۵ خانه ایزوگام کامل شده است.
تا به امروز یک میلیارد تومان برای ساخت خانه هزینه شده است. طرح ساخت ۹ خانه نوساز در دستور کارمان قرار دارد و تا به امروز ۳ خانه تحویل خانواده‌ها شده است. با این حال برای ساخت خانه‌های بیشتر به زمین احتیاج داریم که متأسفانه هنوز کسی در این زمینه اقدامی نکرده است.» وی افزود: «تعدادی از خانه‌های نیازمندان روستایی توسط معاونت بسیج سازندگی حوزه ۱۰۱ فجر ناحیه قدس لوله‌کشی گاز شده است و امیدواریم با رفتن گاز به این روستاها و با کمک خیّران شاهد تحول در این مناطق باشیم.»
نظر شما