به گزارش همشهریآنلاین به نقل از مهر، ۲۴ تالاب ثبت شده در مازندران وجود دارد، مناطقی که زمانی زیستگاه و مهاجرتگاه هزاران پرنده مهاجر و آبزیان متنوع بوده است امروز در تلاطم آجرها و بلوکها هر روز وسعت این تالابها کمتر میشود و انگار همه متولیان و محافظان تالابها چشمان خود را بر واقعیت نوین تالابخواری در مازندران بستند.
از تالابهای غرب مازندران تا شرق و مرکز استان؛ دیگر فرقی نمیکند کدام تالاب، به طور عمده همه این تالابها به دلایل مختلف در حال از بین رفتن است، به عنوان نمونه کوچک در این گزارش میتوان به تالاب لپو مازندران که روزگاری میزبان پرندگان مهاجر بود اشاره کرد که در پی برداشت بیرویه آب برای کشت برنج توسط کشاورزان به سوی نابودی میرود و تقریباً در حال خشک شدن کامل است یا آنکه تالاب نیلوفر آبی بابل یکی از بزرگترین تالابهای محدوده شهری استان مازندران با وسعت ۳۴ هکتار است که آب کشاورزی ۳ منطقه حیدرکلاً، حاجیکلاً و حمزهکلاً را تأمین میکند و این روزها به بهانهها مختلف از وسعت آن کاسته شده و ریشه تالاب در حال خشکیدن است.
از سویی، برای تالابها ۱۵۰ متر خط بستر و حریم تعریف شده است؛ یعنی باید در فاصله ۱۵۰ متری تالابها هیچگونه ساختوسازی انجام نشود در حالیکه در کنار همین تالاب نیلوفر آبی ساختمانسازی رونق دارد و متأسفانه به این نکته اصلاً توجه نشده است. حال و روز تالاب کیسی در نوشهر و در غرب مازندران هم خوش نیست؛ این تالاب که یک دهه اخیر بیش از ۵۰ هکتار بوده حالا این روزها وسعتش به کمتر از ۱۰ هکتار رسیده و اطراف آن را ساخت و سازهای مختلف توسط تالاب خواران به روزهای پایانی و مرگبار تالاب کیسی نزدیک تر کرده است.
کنوانسیون رامسر برنامه تشریفاتی بزرگداشت روز تالاب
داریوش عبادی، دبیر شبکه تشکلهای محیطزیست و منابع طبیعی مازندران گفت: کنوانسیون رامسر یک برنامه تشریفاتی برای بزرگداشت روز تالاب است و اگرچه بینالمللی است اما دارای ضمانت اجرایی و نیز در راستای کارهای اجرایی نمیتواند اقدامی انجام دهد. اکثر تالابهای بزرگ استان دچار مشکل هستند، تالاب میانکاله یا تالاب لپو به دلیل کمبود آب ورودی دچار مشکلاتی هستند. آب این تالابها به دلیل احداث آببندان در بالادست کاهش یافته است و نیز کمربندیهای ساخته شده به دلیل اختلاف سطح، مانع جریان آب میشود. از سوی دیگر به تعداد زیاد آبندانهایی در مسیر درست شده است که آبهای سطحی را جمعآوری میکند و از سویی کاهش بارندگی و تغییرات اقلیمی نیز بر خشکسالی سرعت بخشیده است. با تغییر اقلیم و کم آبی امید به بازگشتن به حالت اول ضعیف و غیرممکن است و حتی هیچ ارادهای در دستگاههای دولتی و مردم وجود ندارد که تالابها به حالت اولیه باز گردند. زیرا اگر ارادهای برای این امر وجود داشت هیچ گاه در نزدیکی تالاب سد احداث نمیکردند.
اوضاع نگرانکننده تالابهای استان
مرجان ملاحسینی یکی از فعالان محیطزیست در مورد ارزش تالابها گفت: بسیاری از متخصصان ارزش تالابها را ۱۰ برابر بیشتر از جنگلها و ۲۰۰ برابر بیشتر از زمینهای زراعی میدانند. تالابها یکی از مولدترین مکانهای جهان و مهد زیستی جهان محسوب میشوند. از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، اکوسیستمی و فرهنگی نقش بسیار مهمی دارند. بنابراین وقتی از بین روند اشتغال، فرهنگ و جمعیت بومی و اکوسیستمی که محل ذخیره ژنتیک گیاهی و جانوری است را از دست میدهیم. وضعیت تالابهای مازندران نگرانکننده است، چرا که گردشگری نامناسب، مهاجرت بدون زیرساخت، مجوزهای بدون کارشناسی و ارزیابی نشده در مجاورت تالابها و زمینهای کشاورزی از دست رفته و تبدیل به ویلا داریم. اگر به این روش بخواهند ادامه دهند، اوضاع خوبی نخواهیم داشت. تالابها تصفیهکننده آلایندههای صنعتی هستند. نقش کبد را ایفا میکنند و مانند اسفنج ذخایر آبی برای ما محسوب میشوند.
ملاحسینی، بحران تالابخواری را پدیده جدیدی در مازندران در سالهای اخیر برشمرد و گفت: ما با پدیدهای به نام تالاب خواری مواجه هستیم. بحران جدیدی که در مازندران رواج یافته بهخصوص تالابهای ناحیه بابل. مدتها است در مازندران مزارع کشاورزی و شالیزاری را رو به خشکی داده و ساختوساز و فروش انجام میدهند. مازندران چون به پایتخت نزدیک است تالابها از این منظر در معرض تهدید بیشتری قرار دارند. از طرفی اگر آلودگی تالاب بیشتر شود رو به تخریب میرود. کنوانسیون رامسر که با نام کنوانسیون تالابهای بینالمللی به ویژه برای زیستگاه پرندگان آبزی در سال ۱۹۷۵ میلادی ثبت شده است، آماری که در سال ۲۰۰۸ ارائه دادند ۱۵۸ کشور عضو آن شدهاند و اساس آن محافظت از تالابهای سراسر جهان بود که طبق آن هفت تالاب ایران از جمله انزلی در اولویت حمایتی قرار گرفتهاند، اما متأسفانه در مازندران طبق این کنوانسیون آنچه باید میشد، نشده است. اگر میشد شاهد این همه آسیب نبودیم.
سود مافیا و رستورانداران از شکار بیرویه
ملاحسینی یکی از آسیبهای انسانی به تالابها را تهدید حیات پرندگان توسط جوامع انسانی دانسته و تصریح کرد: زمانی که جوامع محلی آموزش نبیند و شکار بیرویه را شاهد باشیم، زمانی که جوامع شهری در رستورانها سفارش پرنده مهاجر میدهند، یعنی آموزش که رکن اصلی حفاظت است ندارد. با متخلفان با قوه قهریه برخورد نمیشود مافیا و رستورانهای اندکی وجود دارند که سود کلانی از شکار میبرند. مهمترین رکن حفاظت از تالابها آموزش جوامع محلی، مشارکت گروه ذینفع از تالاب، بهرهبرداری خردمندانه از تالاب براساس ارزشیابی محیط زیستی، ایجاد معیشت پایدار، آموزش از طریق وسایل ارتباط جمعی و صفحات اجتماعی است. باید آموزشهای لازم داده شود تا برای ویلاسازی، عمداً تالاب را خشک نکنند.
سلطانی، رئیس اداره حفاظت محیطزیست نوشهر نیز با تاکید بر صیانت از تالابها اظهار کرد: با لایروبی انهار منتهی به تالابها و جلوگیری از ساختوسازها و تجاوز دزحاشیه تالابها، رودخانهها و انهار و هدایت آبها به تالاب میتوان باعث آبگیری و احیای آنها شد. رعایت حقابه زیستمحیطی برای تالابها بسیار مهم است، تغییرات اقلیمی، بارش کمتر ازمیانگین نزولات جوی در استان، حفر چاههای غیرمجاز، برداشت بیش ازحد از جنگلهای شمال کشور، مکانیزه نبودن کشاورزی و استفاده بیش از ۸۰ درصد از آب استحصالی برای کشاورزی، احداث بنا و ساخت و سازها درحریم رودخانهها، انهار و تالابها باعث به خطر افتادن و وضیعت نامطلوب تالابها میشود.
استان مازندران دارای تالابهای طبیعی همچون میانکاله و تالابهای انسان ساخت مثل آببندانهاست که این تالابها زیستگاه زمستانگذرانی، تخمگذاری و تغذیه ۱۰۰ گونه پرنده آبزی و کنارآبزی محسوب میشود. از سوی دیگر علیرغم تصویب کنوانسیون رامسر و اهداف این کنوانسیون همانند مرگ تدریجی تالابها تغییر کاربری داد و این کنوانسیون نیز کمکی به مرگ تدریجی تالابها در ایران بویژه مازندران نکرد و تنها از این کنوانسیون مصوبات کاغذی بر جا مانده است. روز دوم فوریه در سال ۱۹۷۱ یا ۱۳۴۹ شمسی اولین کنوانسیون بینالمللی در حوزه محیطزیست تحت عنوان حفاظت از تالابها به تصویب رسید و میزبانی آن در شهر رامسر و کشور ایران بود. چون اولین کنوانسیون محیطزیستی جهان را ایران به ثبت رساند. در آن زمان ۱۸ کشور عضو این کنوانسیون شدند که اکنون بیش از ۱۷۰ کشور عضو کنوانسیون هستند.
نظر شما