این علم تقریباً در همه جا رسوخ کرده است؛ در خانه، اداره، کارخانه‌ها و خیابان‌ها و هر نقطه و هر جایی که فکرش را بکنید، مستقیم و یا غیرمستقیم، این ابرقدرت دانش و فناوری را صاحب نقش می‌بینید. علم الکترونیک این روزها قدم در عرصه‌ای جدید گذاشته است: «ساخت تلویزیون‌هایی به مراتب بزرگتر از گذشته و ساخت ام-پی-تری-پلیرهایی کوچکتر از قبل».
همه روزه ما یا دست به خرید لوازم الکترونیکی جدید می‌زنیم یا حداقل به خرید آنها فکر می‌کنیم. اما شاید حتی از هر یک صد هزار نفر، حتی یک نفر هم به این نکته فکر نکند که «هنگامی که ما یکی از لوازم الکترونیکی خود را داخل سطل زباله گذاشته و یا به نوعی دور می‌اندازیم، چه بلایی بر سر محیط زیست می‌آید؟»
متأسفانه این وجه منفی پیشرفت و فناوری در دنیای تولید زباله‌های الکترونیکی است که به‌ندرت از آن سخنی به میان می‌آید. در حالی که همه کشورها به نوعی، زباله الکترونیکی دارند، اما بر اساس گزارش سی‌ان‌ان و به نقل از «آلکس فلیکس» وکیل سازمان حمایت از محیط‌زیست ایالات متحده، کشور «آمریکا» به‌تنهایی و با فاصله‌ای فراوان، در رتبه نخست تولید زباله الکترونیکی در جهان است.»
با توجه به رشد فزاینده حجم این زباله‌ها باید فکری برای آن کرد. آقای «فلیکس» می‌افزاید: «مردم کشور ایالات متحده، بیشتر از سایر مردم دنیا، رایانه خریداری می‌کنند و به‌طور متوسط، هر سه سال یکبار، خانوارهای آمریکایی، رایانه‌های خود را دور انداخته و رایانه‌ای جدید می‌خرند.»
بخش عمده رایانه‌های قدیمی به زباله‌دانی می‌روند و تنها کمی بیش از ده درصد آنها به مراکز بازیافت فرستاده می‌شوند. در این مراکز متخصصان فنی، قطعات قدیمی رایانه‌ها را بیرون می‌آورند و این قطعات را دوباره مورد استفاده قرار می‌دهند و یا این‌که ذوب می‌شوند تا طلا، مس یا سرب آنها جدا شود.
خانم «کریستی لوک» مدیر مرکز بازیافت در ایالات متحده در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی به این نکته اشاره کرد که «یکی از مشکلات موجود، این است که حجم لوازم الکترونیکی موجود یا به نوعی زباله‌های الکترونیکی بسیار، بسیار زیاد است و همچنان میزان آگاهی برای بازیافت در بین مردم کافی نیست.» مشکل دیگری که وجود دارد، هزینه بازیافت است.
به عنوان مثال برای بازیافت صحیح مونیتور رایانه که گاه تا دو کیلوگرم سرب دارد، باید بین 10 تا 20 هزار تومان، پرداخت کرد. البته این هزینه در نسل‌های آینده جبران خواهد گردید. تحلیل‌گران معتقدند که با توجه به پنجاه میلیون تن زباله الکترونیکی که همه‌ساله تولید می‌شود و همه‌ساله در حال افزایش است، ظرفیت بازیافت دنیا هنوز نمی‌تواند پاسخگوی حجم بالای زباله‌ها باشد. اکثر کشورهای جهان اصلاً چیزی به اسم بازیافت ندارند.
هشتاد درصد زباله‌های الکترونیکی آمریکا که بازیافت می‌شود، برای بازیافت به کشورهای دیگر فرستاده می‌شود، اما در آن کشورها تنها حدود یک‌چهارم آنها واقعاً بازیافت می‌شود. بخش عمده آنها از زباله‌دان‌های هند سر درمی‌آورند و بخشی از آنها توسط چینی‌ها به صورت پنهانی اوراق می‌شوند و به صورت غیراستاندارد بازیابی شده و روانه بازار می‌گردند.
بسیاری از کشورها که با این زباله‌ها سر و کار دارند، هنوز از خطرات بسیار زباله‌های الکترونیک برای سلامت و صدمات آنها به محیط‌زیست اطلاع ندارند، اما شرایط در حال تغییر است و آگاهی مردم نیز در حال تکامل است. البته متأسفانه هنوز در کشور ما توجه آن‌چنانی به این قضیه نشده و چیزی به اسم بازیافت برای این مجموعه آغاز نگردیده است.
هزینه‌های بازیافت اکنون در قیمت خرید اکثر تلویزیون‌ها و مانیتورهای جدید گنجانده شده است، شرکتهایی بزرگ همچون «hp ، «Apple و «Del» برنامه‌های رایگانی را برای بازیافت محصولات رایانه‌ای خود به راه انداخته‌اند و بعضی از کشورهای اروپایی، استانداردهایی تازه را به اجرا رسانده‌اند که بازیافت قطعات الکترونیک را آسان‌تر می‌کند.
امید می‌رود که در کشور ما نیز شرکتهایی از این دست مسئولیت بیشتری در قبال بازیافت این‌گونه قطعات احساس کنند.
