به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از شرق، بیشتر روزها تابلوها قرمز است و سرمایه‌های مردم در حال آب‌شدن است. دیروز، برخی از شاخص‌ها سبز شده بود اما به نظر نمی‌رسد این سبزشدن تداوم داشته باشد. تا چه زمانی ریزش‌ها در بورس ادامه خواهد یافت؟ آن‌طور که قاسم صادقی، کارشناس بازار سرمایه به «شرق» می‌گوید: احتمالا در نیمه پاییز وضعیت بورس به ثبات نزدیک شود. به اعتقاد او ریزش‌های بورس و حتی رشد چشمگیر آن در فروردین‌ماه حاصل دخالت‌هایی است که در بازار شده است. این کارشناس بورس می‌گوید: دخالت‌ها در بازار بورس ایران کمی بیشتر از حالت معمول در دیگر کشورهاست و بازار دیگر نقاط جهان بیشتر در دست مردم و بخش خصوصی است.
ریزش‌های بورس تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند؟ می‌توان زمانی برای توقف ریزش‌های بورس متصور بود؟
در مورد ریزش‌هایی که اتفاق افتاد و اصلاحاتی که داشتیم، دلایل گوناگونی وجود داشت. بیشتر این دلایل آغاز موضوعی بود که باعث بی‌اعتمادی شد و در نهایت این بی‌اعتمادی ادامه یافت و وعده‌های کذایی که داده می‌شد و به آن عمل نمی‌شد تا کار به اینجا کشیده شد. درحال‌حاضر بازار در حال کف‌سازی است. دو، سه روز پیش بازار در حال برگشت بود اما با انتشار خبر قانون جدید برای ممنوعیت روزانه نوسان‌گیری در واقع نوسان‌گیرهایی که یک‌روزه معامله می‌کردند، باید از بازار خارج می‌شدند. این اتفاق در بین سهامداران خرد ترس ایجاد کرد و باعث شد آنها هم در صف‌های فروش بروند. این رفتارها سبب شد وقتی بازار می‌خواست یک برگشتی بزند، آن اتفاق نیفتاد و شاخص تا یک میلیون و ۴۷۰ پایین آمد. الان مقداری تعادل در بازار دیده می‌شود.
درحال‌حاضر در بحث بازارگردانی‌ها اگر بازارگردانی‌هایی که وعده‌اش توسط وزیر اقتصاد هم داده شده است و گفتند از شنبه صف‌های فروش جمع‌آوری می‌شود، رخ دهد احتمالا ما تعادل را در بازار خواهیم داشت اما انتظار می‌رود و امکان دارد که تا اوایل آبان شرایط بازار به همین شکل نوسانی باشد و دو شاخص‌ها روز مثبت و یک روز منفی باشد. تا زمانی که سهامدارانی که ترسو بودند و منتظر فرصت برای خروج از بازار بودند- مثل سهامدارانی که می‌خواستند ۱۰ درصد تا ۱۵ درصد بالاتر سهامشان را بفروشند- از بازار خارج شوند، شرایط بازار نوسانی خواهد بود. اگر این مسیر طی شود، خیلی از بزرگان بازار که پول‌ها را نگه داشته‌اند و در بازار تزریق نکردند، وارد عمل می‌شوند. بانک‌ها هم نقش بسزایی می‌توانند داشته باشند. بانک‌ها جواز ورود بورس دارند که می‌تواند نقش مهمی داشته باشد. به شرط اینکه کنترل روی آنها انجام شود که نوسان‌گیری نکنند؛ زیرا امکان دارد برخی بانک‌ها تخلف و نوسان‌گیری کنند. نوسان‌گیری توسط آن حجم پول ممکن است شرایط را نامناسب کند.
نیمه پاییز این نوسانات بازار سرمایه تمام می‌شود؟
هفته اول یا دوم آبان فکر می‌کنم بتوانیم بازار را صعودی تجربه کنیم. نیمه دوم بازار می‌تواند شرایط بهتری داشته باشد. از آنجا که رشد شاخص بیشتر از یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد غیرمنطقی تلقی می‌شود و اگر این اتفاق بیفتد، احتمالا اصلاح را تا یک میلیون و ۲۰۰ خواهیم داشت. البته من خیلی فکر نمی‌کنم که کماکان بخواهد اصلاحی انجام شود. به نظر من شرایط نوسانی تا دو سه هفته خواهیم داشت تا اینکه شرایط بازار به‌طور کامل برای برگشت صعود پرقدرت آماده شود.
رشد بازار ناشی از تبلیغات دولت و اطلاعات نادرستی بود که به مردم در تبلیغات داده شد یا مردم به نوعی از آگاهی رسیدند که بازار سرمایه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند؟
رشدهایی که در فروردین و اردیبهشت داشتیم، رشدهای غیرمنطقی بود. این رشدها با دستکاری بود و ریزش اخیر هم با دستکاری است. هر کجا و در هر بازاری دخالت خارجی وارد شود، آن بازار تعادل خودش را از دست می‌دهد و منطقی نخواهد داشت. دستکاری‌هایی در بورس شد، خیلی سهم دولتی مثل ایران‌خودرو و سایپا بیش‌ازحد تبلیغ شد و به لیدر بازار تبدیل شدند. خیلی از بانکی‌ها بیش از حد با حمایت ناجالب و غیرمنطقی صعود کردند. این باعث شد رشد بازار اتفاق بیفتد. اتفاقاتی که این دو ماه اخیر دیدیم، می‌تواند ناشی از همان داستان باشد.
به نظر می‌رسد این دخالت‌ها ادامه دارد. منابع صندوق توسعه ملی داخل بورس تزریق خواهد شد. این باعث نمی‌شود نوسانات بورس بیشتر شود؟
هرجا مدیریت صحیح وجود داشته باشد، می‌تواند تعادل برقرار شود. حتی اگر دستکاری شود. اما مسئله این است که منابع خارجی به‌صورت درست و صحیح در بازار مدیریت نمی‌شود که به اتفاق خوبی منجر شود. این‌هم به همین شکل است. منابع که بخواهد تزریق شود، خیلی باید دقت شود که به‌درستی بازارگردانی‌اش انجام شود. باید این منابع در مکان مناسبی خرج شود؛ زیرا ۵۰ میلیارد آنچنان عدد بزرگی برای بورس نیست. اگر صف‌های فروش را بخواهید به‌صورت گسترده داشته باشید، ۵۰ میلیارد آنچنان دوامی نخواهد داشت. این منابع باید درست مدیریت شود. در پیش‌گشایش‌ها باید مدیریت انجام شود. باید در پیش‌گشایش این منابع را داشته باشیم و استفاده شود تا ذهنیت سهامداران برای روز معامله شکل بگیرد. اگر در بسیاری از سهام‌ها افزایش عرضه داشته باشیم، با مدیریت مناسب در پیش‌گشایش، به‌راحتی می‌تواند شرایط مدیریت شود. خیلی از صف‌های فروش برداشته شود. اگر سهمی به‌صورت غیرمنطقی می‌خواهد رشد کند، آن را هم در پیش‌گشایش می‌توان کنترل کرد.
برای بهبود شرایط بورس نیاز به الزامات خاصی هست یا با ریزش و رویش‌ها خودش به تعادل می‌رسد؟
بازار اگر واقعا به‌طورکامل در خدمت سهامداران باشد، خودش هوشمند است و خیلی زود به تعادل می‌رسد ولی این دستکاری‌ها و دخالت‌های خارجی بالاخره روی آن تأثیر گذاشته است. باید از دخالت‌کردن دست بردارند و بازار را رها کنند و فقط زمانی که شرایط خیلی بدتر شد، می‌توان اقداماتی انجام داد. فکر می‌کنم همین داستان بازارگردانی می‌تواند مفید باشد. بازارگردانی بحثی است که در همه دنیا رواج دارد. خیلی از شرکت‌های باید بازارگردانی داشته باشند. خیلی شرکت‌ها بازارگردان داشته‌اند ولی کارشان را درست انجام نداده‌اند، اگر کارشان درست انجام شود بازار می‌تواند راه خود را پیدا کند.
دولت در بورس ایران یک عرضه‌کننده بزرگ است. خیلی شرکت‌های دولتی سبد سهام عرضه می‌کنند. این حضور دولت در بازار سرمایه منطقی است؟ همه‌جای دنیا دولت‌ها بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان سهام هستند یا این شرایط خاص دولت ماست و دخالتش بیش از حد است؟
در خیلی از کشورهای دنیا این روال وجود ندارد. خصوصی‌سازی انجام شده است و شرکت‌هایی که در بورس هستند؛ البته مخلوطی از شرکت‌های خصوصی و دولتی هستند ولی عمده بازار دست بخش خصوصی و مردم است. اما به‌هرحال در هر کشوری این دخالت‌ها می‌تواند تأثیرگذار باشد. ولی در کشور ما بیش از حد دخالت صورت گرفته است و اینکه سهام به سهامداران دیگر واگذار شود، می‌تواند برای بلندمدت بازار، بهتر باشد. اگر این کار درست انجام می‌شد، می‌توانست تأثیر خوبی داشته باشد ولی خب تأثیرات بدی هم با توجه به عدم مدیریت درست در پی داشت.
نظر شما