به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، سالهاست که موضوع حق آبه تالاب گاوخونی در نهادهای مختلف مورد بحث و اختلاف نظر است و گاه حتی حل مشکل آن به کارزارهای انتخاباتی هم کشیده شده، اما نکته مهم این جاست که تالاب گاوخونی با وجود جریان زایندهرود، همچنان تشنه است و اگر پیکر نیمه جانش احیا نشود، محیطزیست اصفهان که منطقه مرکزی کشور است، آسیب جدی میبیند.
حسین اکبری، سرپرست معاونت نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: متاسفانه از ایتدای امسال تاکنون با وجود پیگیریهای زیست محیطی هیچ حق آبهای برای تالاب گاو خونی رهاسازی نشده است و سطح خشکی این تالاب به ۹۵ درصد رسیده است. در حال حاضر به طور میانگین، حدود یک متر مکعب در ثانیه و کمتر از آن، زهاب کشاورزی و پساب به تالاب میرسد و این در حالی است که در نیمه اول سال گذشته به طور میانگین حدود ۳۵۰ لیتر در ثانیه پساب به تالاب بینالمللی گاو خونی میرسید.
وی افزود: میزان حق آبهای که در سال گذشته به تالاب رسید معادل ۲۳ درصد نیاز سالانه بود و موجب مرطوب شدن ۲۳ درصد تالاب و آبگیری سطحی ۵ درصد تالاب شد که متاسفانه به علت عدم تامین حق آبه و فصل طولانی گرما سطح تالاب مجددا از همان سال تاکنون رو به خشکی رفته است. حق آبه مختص تالاب گاو خونی حداقل ۱۷۶ میلیون متر مکعب در سال تعیین شده است که هنوز اقدامات لازم برای محقق شدن میزان استاندارد حق آبه آب این تالاب برای احیا شدن آن توسط دستگاههای مربوطه استان اصفهان انجام نگرفته است.
انتهای رودخانه زنده رود به حال خود رها شده است
سرپرست معاونت نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان اصفهان درباره علت رها شدن ۱۰۰ کیلومتر انتهای رودخانه زاینده رود به حال خود گفت: متاسفانه در ۱۵ سال اخیر بجز رهاسازی حق آبه ۴۱ میلیون متر مکعبی در نیمه دوم سال گذشته هیچ حق آبهای در تالاب گاوخونی رهاسازی نشده و در نتیجه پوشش گیاهی در بستر رودخانه زاینده رود رشد چشمگیری پیدا کرده و به خاطر جاری بودن مقادیری از پساب و زهابهای کشاورزی رشد نیزارها، پوشش گیاهی و درختچهها سرعت گرفته است. علاوه بر عوامل طبیعی شکل گرفته در رودخانه زاینده رود، اقدامات غیر قانونی انسانی در تغییر شکل ساختاری تالاب گاو خونی هم بسیار به چشم میخورد که نمونههایی از آنها را میتوان به توسعه فضای شهری و روستایی در حریم رودخانه، جادهسازیها، ایجاد کانالهای غیر مجاز به دست کشاورزان، تخلیه نخالههای ساختمانی و احداث منازل در مناطق غیر مجاز حاشیه رودخانه و در نتیجه تاثیر مضر آن بر احیای تالاب گاو خونی اشاره کرد. با بررسی تمام این موارد میتوان علت اصلی رهاشدن رود خانه زاینده رود در منطقه شرق اصفهان به حال خود را کم لطفیهای متعدد طی سالهای مختلف به زیست بوم زاینده رود و عدم رعایت قانون در تامین حق آبههای محیط زیست با وجود اولویت دوم بعد شرب و عدم مطالبه حق آبههای زیست محیطی به عنوان مطالبه عمومی دانست.
نقش مهم گاوخونی در کاهش گرد و غبار
اکبری درباره مهمترین مزایای اقتصادی تالاب بین المللی گاو خونی برای مردم استان اصفهان یاد آور شد: ایجاد گنجینههای ذخایر ژنتیکی، تعدیل آب و هوا، پالایش آلایندههای انسانی ناشی از پسابهای کشاورزی و صنعتی، تغذیه سفرههای اب زیر زمینی، ایجاد بسترهای بینظیر اکوتوریستی، حفاظت از منابع آب و خاک و جلوگیری از ریزش گرد و غبار از جمله مهمترین مزایای اقتصادی تالاب گاو خونی برای مردم استان اصفهان به شمار میرود. با مختصر آب، پساب و زه آبی که امسال وارد تالاب گاوخونی شد فلامینگوها مهمان این تالاب شدند و حتی جوجه آوری داشتند. این تالاب در کریدور شمال و جنوب مسیر مهاجرت پرندگان در منطقه کویری کشور است، از این رو اگر بخشی از آن آبگیری شود اکوسیستم احیا خواهد شد و تنوع زیستی پرندگان بازمی گردد، در غیر این صورت با نابودی اکوسیستم طبیعی و تنوع زیستی، این تالاب به کانون گرد و غبار تبدیل شده و ظرفیت گردشگری از این منطقه دریغ خواهد شد.
برداشتهای بی رویه، رمق گاوخونی را گرفته
مسعود میرمحمدصادقی، مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان اصفهان گفت: اکنون رودخانه زایندهرود در دو استان واقع شده و در طول تاریخ برخی برداشتها در آن اتفاق افتاده که هزینه بسیاری برای جلوگیری از این برداشتها نیاز است. بهطور مثال از سد چمآسمان تا نکوآباد بهطول ۴۲ کیلومتر مقدار زیادی آب بدون کنترل برداشت میشود و ۷۹ سردهنه بهصورت سنتی در این مسیر وجود دارد؛ وجود زمینهای پست مجاور و شالیکاریها نیز در این محدوده مزید بر علت شده، اما حتی کنترل آن در سال آبی ۹۶ - ۹۷ که خشکسالی شدیدی پیش آمده بود با گشتهای زیاد و همراهی نیروی انتظامی میسر نشد.
وی اضافه کرد: باید این محدوده کانالیزه شود و حقآبه طبیعی برای مصارف در رودخانه قرار گیرد و از طریق کانال به برداشت کنندگان برسد؛ این طرح سه سال پیش آماده شده، اما ۵۰ میلیارد تومان برای اجرای آن اعتبار نیاز است. از سد زایندهرود برای حقآبه محیط زیستی رودخانه و تالاب گاوخونی ۱۷۶ میلیون متر مکعب آب رها میشود؛ هرچند که محیط زیست اصفهان معتقد است عدد واقعی حقآبه زیست محیطی ۳۱۷ میلیون متر مکعب است بدین سبب باید موضوع حقآبه محیط زیستی در حوزه ستادی حل شود.
میرمحمدصادقی بیان کرد: این سوال مطرح است که با وجود حقآبه محیط زیستی چرا آب به تالاب نمیرسد؟ هندسه قرارگیری شبکه به نحوی است که به سختی آب به آخر شبکه میرسد و کشاورزان اجازه پایین رفتن آب را نمیدهند.آیا این چند سال بهینهسازیها در کشاورزی کشور انجام شده است؟ به نظر میآید باید با عزم ملی به این موضوع پرداخت و طرح تعادل بخشی برای آبهای زیرزمینی را با مدیریت بهتری اجرایی کرد.
گاوخونی، زنده رود، حق آبه و ...، موضوعاتی است که سال ها پیرامونشان بحث میکنیم، کارگروه تشکیل میدهیم، گزارش می دهیم، اما هیچ اقدام محسوس و مفیدی در این باره انجام نمیشود، گویی منتظریم تا گاوخونی هم به سرنوشت هورالعظیم دچار شود.
نظر شما