به گفته حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدموحدی نژاد، رئیس مؤسسه، با حداقل امکانات و بودجه توانسته حدود یک میلیون و صدهزار دانش‌آموز را جذب برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی خود کند.
مؤسسه ترویج فرهنگ قرآنی که نطفه شکل‌گیری آن در سال 71 بسته شد و آنگاه در سال 80 به ثبت رسید، با هدف گسترش فهم قرآن و آشناسازی نسل جوان با قرآن از طریق مشارکت در سلسله درس‌هایی از قرآن حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی و زیرنظر وی، پایه‌گذاری شد، هم‌اکنون این فعالیت‌ها را در کارنامه خود دارد:
1- درس‌هایی از قرآن با شرکت دو میلیون و صدهزار دانش‌آموز
2 - مسابقه اینترنتی با 300هزار نفر در هفته
3 - مسابقه پیامک با حداقل 15 هزار نفر در هفته
4 - مسابقه خلاصه‌نویسی از درس‌هایی از قرآن و تحقیق و پژوهش در موضوعات قرآنی مرتبط با آنها، با حدود 10 هزار نفر در هر مرحله
5 - برنامه انس با قرآن با 120 هزار دانش‌آموز زیر پوشش که بعداً به صورت جزوه‌هایی کوچک به چاپ رسیده و خواهد رسید.
مطلبی که از پی می‌آید،گزارشی است از چگونگی شکل‌گیری، اهداف کلان و نحوه فعالیت‌های مؤسسه ترویج فرهنگ قرآنی در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام موحدی‌نژاد.
در سال 71 جمعی از افراد آموزش و پرورش با این هدف که نسل جوان این کشور را با قرآن آشنا سازند، گردهم آمدند. آنها در جلسات مختلفی که داشتند، به این نتیجه رسیدند که در میان مجموع شرایطی که هم اکنون برای قرآن وجود دارد؛ یعنی از قبیل حفظ، تلاوت، تواشیح و صوت، مرز عمل به قرآن، فهم آن است. بنابراین این جمع در پی آن بود تا درس امروز قرآن را برای جهان کنونی بازگوید و این مهم جز از راه فهم قرآن ممکن نبود. این بود که این جمع
30 نفره طی 30 جلسه، به بررسی چگونگی نیل به این هدف پرداختند. در همین جلسات بود که به‌تدریج این ایده در ذهنم شکل گرفت که استادی هست که نزدیک به 20 سال معارف قرآن را همراه با نشاط به زبان و فهم مردم بیان و منتقل می‌کند.
این استاد که اتفاقاً مورد توجه بسیاری از مردم است، توسط یک رسانه ملی (تلویزیون) در همه خانه‌ها حضور دارد. از این‌رو، احساس کردیم که بهتر است از این امر بهر‌ه‌برداری کنیم. بنابراین، من چون خودم مجری و هماهنگ کننده درس‌های استاد قرائتی بودم (اکثراً دو ماه قبل‌تر درس‌ها را ضبط می‌کردیم) راحت‌تر و بهتر می‌توانستم این امکان را فراهم سازم، این بود که تصمیم گرفتیم نوار سخنرانی‌های استاد را که شب‌های پنجشنبه برگزار می‌شد، شنبه به یک دانشجو بدهیم تا پیاده کند.
یکشنبه از متن پیاده شده، سؤال استخراج می‌کردیم، دوشنبه سؤالات را تکثیر می‌کردیم، سه‌شنبه در مدارسی که آموزش‌وپرورش به ما اجازه فعالیت داده بود (ما فعالیت‌مان را از منطقه 12 آموزش و پرورش با 300 عضو افتخاری آغاز کردیم) آنها را پخش می‌کردیم، چهارشنبه توسط مربیان به دانش‌آموزان تحویل داده می‌شد، پنجشنبه دانش‌آموزان سر درس‌های قرآن استاد قرائتی می‌نشستند و با گوش سپردن به آنها سؤالات را جواب می‌دادند و در نهایت شنبه، پاسخ‌ها را به مربی می‌دادند و مربی آنها را تصحیح می‌کرد و آنگاه یکشنبه به هر دانش‌آموزی که امتیاز بیشتری کسب کرده بود، جایزه‌ای جهت تشویق داده می‌شد.
این بود که در سال 71 با 300 عضو افتخاری آغاز به کار کردیم و اکنون از سراسر ایران، نزدیک به 2میلیون و 100هزار دانش‌آموزان تحت‌پوشش این برنامه قرار دارند و حدود 30 هزار آموزش‌وپرورشی عضو افتخاری آن هستند و نیز حدود 25 هزار پایگاه در مدارس کشور داریم. بنابراین، در سال 80 تصمیم گرفتیم که این کار را به ثبت برسانیم. این‌گونه بود که مؤسسه ترویج فرهنگ قرآنی متولد شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدموحدی نژاد با بیان تاریخچه شکل‌گیری مؤسسه در پاسخ به این پرسش که آیا مؤسسه در عمق بخشیدن به فعالیت‌های خود و مشارکت فعالانه دانش‌آموزان در این فرایند تدابیری اندیشیده است؟گفت: بی‌تردید، آغاز کار ما برای علاقمند کردن دانش‌آموزان به قرآن بود.
از این رو برای عمیق‌تر کردن کار، به دانش‌آموزان گفتیم که مثلاً در ماه مبارک رمضان که استاد قرائتی هر روز جلسه دارند، اگر هر کس از 20 جلسه آن جلسات خلاصه‌برداری کند، به نسبت خط،انشاء، پرداخت، شیوه بیان، تذهیب و ...آن به وی امتیاز و سپس جایزه می‌دهیم و در نهایت آن را در قالب جزوه‌ای چاپ می‌کنیم. بعداً نیز کمی از این پیشتر رفتیم.
به این معنا که گفتیم خلاصه برداری در جای خود محفوظ اما اگر کسی یکی از موضوعاتی را که استاد قرائتی در تلویزیون مطرح می‌کند، برگزیند و پیرامون آن با توجه به گفته‌های استاد تحقیق و پژوهش کند، مورد تشویق قرار می‌گیرد. در گام بعدی هم، در جهت تعمیق بخشیدن به فعالیت‌های‌مان و مشارکت دانش‌آموزان در پروژه آشناسازی با قرآن از دانش‌آموزان خواستیم که موضوعات قرآنی مورد علاقه‌شان را برای ما بفرستند. این بود که حدود 1000 موضوع مشترک قرآنی برای ما فرستاده شد.
رئیس مؤسسه ترویج فرهنگ قرآن درباره موضوعات قرآنی مورد علاقه دانش‌آموزان این‌گونه توضیح داد: بیشتر این موضوعات اجتماعی، اخلاقی و خانوادگی بودند و برمبنای این موضوعات مشترک، توسط کارشناسان امر جزوه‌ای تهیه کردیم با عنوان «انس با قرآن». در هر یک از این جزوه‌ها 4 موضوع از موضوعات مورد علاقه دانش‌آموزان را به صورت خلاصه همراه با یک آیه، ترجمه ساده و تفسیر بسیار دقیق آن در 40صفحه (هر موضوع در 10 صفحه) به چاپ رساندیم که اکنون چهارمین شماره آن به چاپ رسیده است.
امروزه فناوری‌های جدید رسانه‌ای به حدی گسترده شده‌اند که برای تحقق اهداف دراز مدت و کلان هر طرحی، استفاده از آنها ضرورت اجتناب‌ناپذیری یافته است. از این‌رو، مؤسسه ترویج قرآنی جهت به‌روزسازی فعالیت‌هایش به این مهم پرداخته است.
موحدی‌نژاد در این‌باره گفت: ما در زمینه استفاده از این فناوری‌ها 3 کار عمده انجام داده‌ایم:
1- ابتدا 5 سؤالی را که معمولاً پس از درس‌هایی از قرآن استاد قرائتی مطرح می‌شود، به پیامک تبدیل کردیم، به این معنا که خواستیم هر کس این سؤالات را از طریق رمز یا تلفن همراه جواب دهد.
2 - پایگاهی در اینترنت در نظر گرفته‌ایم، افراد عضو آن می‌شوند، متن درس‌هایی از قرآن برای آنها فرستاده می‌شود و پس از مطالعه درس‌ها، پرسش‌هایی برای آنها طرح می‌شود تا پاسخ دهند و در این پاسخ‌دهی، به آنها امتیاز داده می‌شود.
3 - در روز ولادت امام رضا(ع) سایتی را به نام ترویج فرهنگ قرآنی پایه‌گذاری کرده‌ایم که در آن موضوعات گوناگون قرآنی، متن درس‌هایی از قرآن استاد قرائتی، سؤالات قرآنی و پاسخ‌های آنها، مطالبی مقدماتی از علوم مختلف قرآنی و ... آورده شده که علاقه‌مندان با مراجعه به آن می‌توانند، تسلط و آشنایی مناسبی با قرآن پیدا کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا ارزیابی‌ای از بازخورد و نتیجه فعالیت‌هایتان در میان جوانان داشته‌اید و اینکه چه اندازه اهداف اولیه‌تان که عبارت از فهم قرآن و گسترش آن در میان جوانان باشد، محقق شده، گفت: اگر آمارها ما را فریب ندهند، ما ارزشیابی‌های علمی‌ای در این زمینه صورت داده‌ایم که در حدود 400 صفحه به چاپ رسیده است. این ارزیابی‌ها نشان می‌دهند که بازخوردها در مجموع مثبت بوده است،به‌ویژه آنکه ما تعاملی بین آقای قرائتی در تلویزیون، مدرسه و خانواده داشته‌ایم. اینکه می‌گوییم 2میلیون و 100هزار دانش‌آموز در برنامه‌های ما شرکت کرده‌اند، در حقیقت دو میلیون و صدهزار خانواده در آن مشارکت کرده‌اند.
این مسئله باعث شده تا برای تحقق این امر یعنی مشارکت هر چه بیشتر جوانان و خانواده‌ها طرح‌هایی را دنبال کنیم که به برخی از آنها از جمله خلاصه‌برداری و پژوهش درس‌هایی از قرآن استاد، اشاره شد اما جالب است در اینجا به طرح دیگری هم اشاره شود که سؤال از شما، پاسخ از استاد است، به این معنا که دانش‌آموزان تمام سؤالات اسلامی و قرآنی خود را مطرح می‌سازند و برای ما می‌فرستند، ما این پرسش‌ها را دسته‌بندی می‌کنیم آنگاه استاد قرائتی آنها را پاسخ می‌دهد و در نهایت به صورت سی‌دی، نوار و کتاب در دسترس دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها قرار می‌گیرد.
طرح دیگری هم در این زمینه داریم که در آستانه سی‌امین سال درس‌هایی از قرآن تهیه شده است.به این شکل که سی‌دی‌‌هایی از موضوعاتی که طی 30سال استاد قرائتی در درس‌هایی از قرآن بیان کرده فراهم آمده است، مثلا درباره خانواده 40 یا 50سخنرانی وجود دارد که در یک سی‌دی گرد آمده است. به همین نحو بحث‌های دیگر ایشان را هم به صورت سی‌دی درخواهیم آورد.
