همشهری آنلاین_ زینب زینال‌زاده_ فاطمه عسگری‌نیا: پاتوق محلی سوزن‌بان در محله راه‌آهن یکی از این پروژه‌های محلی کوچک مقیاس بود که با حضور اعضای شورای شهر، مدیران شهری تهران و منطقه ۱۱ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. برای اینکه به این پاتوق محلی برسیم باید از دل بوستان امیریه بگذریم که در گذشته یکی از نقاط آسیب‌خیز محله راه‌آهن بود و امروز محل دورهمی‌های دوستانه اهالی است. پاتوق سوزن‌بان در انتهای کوچه تورج قدیم و بهرام‌بیگی امروز قرار دارد. این نقطه از محله راه‌آهن به گفته اهالی، در طول ۵۰ سال گذشته از چشم مدیران شهری دور مانده و همین مسئله باعث شده بود به پاتوق معتادان متجاهر و فروشندگان موادمخدر تبدیل شود. در واقع این نقطه فضای بی‌دفاع شهری بود که در سایه حضور معتادان و اراذل و اوباش، امنیت و آرامش از ساکنانش ربوده شده بود، اما امروز در میانه این فضای شهری رهاشده میدانگاهی زیبا به نام سوزن‌بان ایجاد شده که آراسته و زیبا در میانه خود ۳ جایگاه دانه‌خوری پرندگان را جا داده است. کاشت درختچه‌ها و ایجاد فضای سبز در این محوطه دنج و آرام نوید روزهای بهتر را برای اهالی می‌دهد.
جالب است بدانید پاتوق سوزن‌بان محله راه‌آهن در آینده‌ای نه چندان دور میزبان تندیس ریزعلی خواجوی هم خواهد بود، همان مرد فداکار کتاب‌های درسی کودکی‌مان. در افتتاح این پاتوق اهالی محله راه‌آهن هم حضور داشتند؛ همسایه‌هایی که ۵۰ سال خون دل خوردند تا این نقطه تاریک شهر سر و سامان یابد. خانواده مولایی بیش از ۴۰ سال است که در محله سوزن‌بان زندگی می‌کنند. مادر خانواده از روزهای گذشته خاطرات خوشی ندارد و می‌گوید: «فضای خالی مقابل منزلمان شرایط خوبی نداشت و شب‌هنگام افراد ناباب در آن تجمع می‌کردند. چندین بار درخواست رسیدگی دادیم، اما هیچ وقت‌ترتیب اثر داده نشد.»
او با ابراز رضایت از مناسب‌سازی فضای خالی می‌گوید: «با پیگیری اعضای شورایاری محله، مدیران شهری دست به کار شدند و این فضای زیبا را ایجاد کردند.» مولایی به نکته قابل تأملی هم اشاره و عنوان می‌کند: «محله سوزن‌بان همجوار بوستان امیریه است. بوستانی که در ابتدای خیابان ولی‌عصر(عج) و ضلع شمال شرقی میدان راه‌آهن قرار دارد و باید بپذیریم هرچند در سال‌های اخیر تدابیری برای امنیت آن اندیشیده شده است، اما همچنان پاتوق و محل تجمع افراد ناباب و معتادان و خلافکاران است.»
او در ادامه به برقراری امنیت در فضای جمعی سوزن‌بان یا همان پاتوق ایجاد شده، اشاره می‌کند و می‌گوید: «این پاتوق با چنین طراحی زیبا و چشمنوازی برای اینکه به پاتوق خلافکاران تبدیل نشود، نیازمند حضور مأموران انتظامی است. ساکنان محله از مدیران شهری برای ایجاد چنین فضای شهری زیبایی تشکر می‌کنند و انتظار دارند مأموران انتظامی هم توجه ویژه‌ای به این بخش داشته باشند تا آرامش و امنیت اهالی سلب نشود.» حرف‌های مولایی تمام نشده است که مرد میانسالی عصا به دست خودش را به ما می‌رساند و می‌گوید: «این بخش از محله در نقطه‌ای کور قرار دارد و به همین دلیل مسئولان شهری و انتظامی چون جزیره‌ای آن را تازه کشف کرده‌اند و تلاش می‌کنند برای رفاه مردم گامی بردارند.»
او ادامه می‌دهد: «از دوران کودکی در این محله بوده‌ام و برای نخستین بار است که مسئولان قدم به آن گذاشته‌اند. اکنون که مدیران شهرداری منطقه زحمت کشیده و چنین فضایی برای اهالی ایجاد کرده‌اند، امیدواریم به همین اکتفا نکنند و با تأمین روشنایی و حضور نگهبانان پارک اجازه تردد و تجمع به خلافکاران ندهند.» کمتر از ۲۰ پلاک ثبتی و البته بافت مسکونی در اطراف این فضای جمعی وجود دارد و اکثر ساختمان‌های اطراف آن مسافرخانه هستند. برخی از مسافران که مشتری‌های ثابت هستند و فضای گذشته محله سوزن‌بان را دیده‌اند، وقتی با فضای جدید و متفاوت آن مواجه می‌شوند، متعجب می‌شوند.
«علی البرزی» به دلیل شرایط کاری‌اش مجبور است مدام از آذربایجان به تهران سفر کند و به گفته خودش همیشه در یک مسافرخانه اقامت می‌کند. او می‌گوید: «فضای اطراف میدان راه‌آهن در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی کرده و شرایط بهتر شده است. به دلیل سفرهای مکرر محله‌های اطراف میدان راه‌آهن را تا حدود زیادی می‌شناسم. محله سوزن‌بان تا جایی که به یاد دارم، هیچ‌وقت امنیت نداشت و همیشه شاهد تردد افراد ناباب بودم.»
او هرچند جزو اهالی نیست، اما به دلیل رفت‌وآمدهای مکررش خود را متعلق به این محله می‌داند و می‌گوید: «گذر زمان و اقامت مکرر در یک محل سبب تعلق خاطر می‌شود. ساکن محله سوزن‌بان نیستم، اما در مراوداتی که با اهالی داشتم، متوجه شدم بسیار مهربان و خونگرم هستند. این محله نیاز به امنیت دارد که امیدوارم با بهره‌برداری از پاتوق جدید این اتفاق در محله رخ دهد و اهالی آرامش را تجربه کنند.»
- افتتاح پاتوق سیمین با حضور کودکان محله
فضای جمعی سیمین در محله انبار نفت نیز دومین پروژه‌ای بود که با حضور مسئولان شهری به بهره‌برداری رسید؛ فضایی که برای افتتاحش کودکان قد و نیم‌قد محله ثانیه‌شماری می‌کردند و خوشحالیشان را در استقبال از مسئولان با چشم‌های گردشده از شادی و لبخندهای شیرین کودکانه نشان دادند. این پاتوق با سوار شدن شادمانه کودکان بر تاب گرد بوستانک و خنده‌های سرمستانه‌شان افتتاح شد. از هر گوشه و کنار پاتوق اهالی پیرو جوان با ابراز رضایت از اجرای این پروژه از مسئولان شهری منطقه قدردانی می‌کردند.
همسایگی با بنکداران تجربه خوبی نیست و نتیجه‌ای جز دود و داد و ترافیک و نزاع و درگیری ندارد. این موضوع را «اصغر رحمتی» ساکن بن‌بست اول در کوچه نورقربانی می‌گوید که بیش از ۳۰ سال است در محله انبار نفت زندگی می‌کند. او بهره‌برداری از فضای جمعی سیمین را اتفاق خوبی ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «داخل یک کوچه چند بن‌بست وجود دارد و خانه‌ها کوچک اما پرجمعیت هستند. این جمعیت نیاز به فضای سبز و تفریح دارد که بهره‌برداری از پاتوق سیمین این نیاز را برطرف کرده است.»
او به نبود زمین بازی ویژه کودکان اشاره و عنوان می‌کند: «خانه‌های محله کوچک است و فضای کافی برای بازی بچه‌ها وجود ندارد و خانواده‌ها هم اجازه نمی‌دهند فرزندانشان در کوچه بازی کنند، بنابراین ایجاد چنین فضایی در محله لازم بود و بیش از هرکسی دیگر این کار به نفع کودکان است.»
مشغول گفت‌وگو با رحمتی هستیم که صدای بچه‌ها در فضای خیابان می‌پیچد و به محض رسیدن به پاتوق سراغ وسایل بازی می‌روند. رؤیا دختری ۸ ساله می‌گوید: «خیلی خوشحالم اینجا درست شده است. از این به بعد هر روز همراه با دوستانم به اینجا می‌آییم و بازی می‌کنیم.» آنها سوار تاب دایره‌ای می‌شوند و با هر حرکت صدای داد و فریادشان اوج می‌گیرد.
در همین حال زن میانسالی که خانه‌اش دیوار به دیوار پاتوق است، با صدای گرفته می‌گوید: «بچه‌ها آهسته بازی کنید.» او از ساخت این پاتوق ابراز رضایت دارد، اما می‌گوید: «بچه‌ها نیاز به چنین فضایی دارند و باید بازی کنند و شاد باشند، اما خانواده‌ها به‌ویژه مادران باید به کودکان بیاموزند که وقت و بی‌وقت به اینجا نیایند و با صدا و داد و فریادشان مزاحم همسایه‌ها نشوند.» بانوی جوانی که از پنجره نظاره‌گر ماست در تأیید حرف‌های خانم همسایه می‌گوید: «دست مدیران شهری درد نکند که این پاتوق را برای بچه‌ها درست کرده‌اند، اما امیدوارم خانواده‌ها حال ما را که دیوار به دیوار این پاتوق هستیم، درک کنند و با حضور بی‌موقعشان مزاحمتی برایمان ایجاد نکنند.»
- شادابی و سرزندگی، ارمغان پروژه‌های کوچک‌مقیاس
تغییر پارادائم از اجرای پروژه‌های بزرگ‌مقیاس به سمت اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس یکی از اتفاقات خوبی بود که در شهرداری تهران و مدیریت شهری این دوره شاهد آن هستیم و به جرئت می‌توان آن را یکی از مهم‌ترین رویکردها و اولویت‌های مدیریت شهری و شورای اسلامی شهر تهران در در دوره پنجم برشمرد.
نخستین دستاورد این رویکرد قطعاً رضایت شهروندان در سایه بالا رفتن کیفیت زندگی خواهد بود. تهران در طول دهه‌های گذشته همواره شاهد پیگیری و اجرای پروژه‌های بزرگ‌مقیاس در قالب بزرگراه‌ها و مجموعه‌های بزرگ تفریحی و رفاهی بوده است؛ کارهایی که به‌طور مستقیم با زندگی شهروندان ارتباطی نداشت و اثرات حاصل از اجرای آنها را نمی‌توانستند در محل زندگی یا کسب و کارشان لمس کنند، اما با اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس می‌توانند شاهد تأثیرات مثبت در فضای شهری و محل زندگی‌شان باشند. این امر می‌تواند ضامن ماندگاری آنها در محله‌های قدیمی و حفظ روح زندگی در این محله‌ها باشد.
اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس امروز در سایه فعالیت شورایاری‌ها و نقش آنها در شناسایی مسائل و مشکلات محلی به یک مطالبه از سوی شهروندان تبدیل شده است. این مطالبات مدیریت شهری را واداشت تا به جای برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های بزرگ به بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و محلی برای اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس اقدام کند.
اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس در محله‌های شهر باعث دیده شدن نقطه‌به‌نقطه محله‌ها در دل پایتخت شده و حضور مدیران شهری در دل محله‌ها به بهانه اجرا و افتتاح این پروژه‌ها باعث می‌شود تا شهروندان تهرانی طی ملاقات‌های رودررو با مدیران شهری و در میان گذاشتن مسائل و مشکلات خود در نهایت زمینه‌ای برای حل مشکلات شهری خود بیابند. اقدام مسئولان شهری برای رفع این مشکلات نیز موجب اعتماد شهروندان به مجموعه مدیران شهری می‌شود. در نظر گرفتن ردیف اعتباری ویژه در بودجه امسال شهرداری برای اجرای هزار پروژه کوچک‌مقیاس در تهران را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم تا پایان سال جاری شاهد اجرا و بهره‌برداری این پروژه‌ها باشیم. مدیریت شهری می‌داند که شادابی و سرزندگی شهر در گروی توجه به محله‌های شهر و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است. امید است در سایه همدلی و همراهی شورایاران و شهروندان شاهد تحقق این امر در تهران باشیم.
- افزایش میل به سکونت با اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس
تاریخ نوسازی و توسعه شهر تهران را که ورق بزنیم حکایت از تمرکز و توجه شهرداری به پروژه‌های بزرگ‌مقیاس و معابر اصلی شهر دارد. در طول ۴ دهه اخیر برای نخستین بار مدیریت شهری پایتخت با اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس به دل محله‌ها در بالا و پایین شهر رفته است؛ چراکه به این باور رسیده رضایت شهروندان از کیفیت زندگی شهری از مسیر ارتقای ارزش سکونت در محله‌ها می‌گذرد. ضمن اینکه این رضایت از کیفیت زندگی شهری موجب اعتماد شهروندان به مدیریت شهری هم خواهد شد.
وقتی مردم به مدیران شهری خود اعتماد کنند، سعی می‌کنند در اجرای پروژه‌ها مشارکت داشته باشند و با این مشارکت بستر رشد و توسعه شهری را فراهم می‌کنند. مدیریت شهری باید بکوشد با افزایش ارزش سکونت در محله‌ها و افزایش نوسازی بافت‌های فرسوده، بستر ماندگاری اهالی بومی را در محله‌ها فراهم کند. این ماندگاری جمعیت بومی باعث می‌شود تا دیگر کسی از محله دوران کودکی‌اش عقب‌نشینی نکند و هر روز برای رشد و توسعه آن تلاش کند.
- اجرای ۴۰ پروژه در منطقه ۱۱ تا پایان سال جاری
در سال جاری اجرای ۴۰ پروژه در دستور کار شهرداری منطقه ۱۱ است که این پروژه‌ها همه بر اساس نیاز محلی شهروندان و با هدف افزایش کیفیت زندگی مردم پیش‌بینی شده است. اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس محلی در محله‌های مختلف منطقه ۱۱ با همکاری شورایاران و اهالی هر محله کمک می‌کند تا روند بهسازی و ارتقای کیفیت زندگی مردم را با جدیت بیشتری دنبال کنیم. مزیت پروژه‌های کوچک‌مقیاس نسبت به پروژه‌های بزرگ‌مقیاس، مشارکت مردم در اجرای آنهاست. در واقع با اجرای این پروژه‌ها در دل محله‌ها مردم هر محله پروژه را از آن خود می‌دانند و برای اجرای آن وقت و انرژی می‌گذارند. ضمن اینکه می‌کوشند با رفع موانع و مشکلات موجود روند اجرای پروژه را تسهیل کنند. افزایش مشارکت مردم در روند بهسازی محله‌ها موجب افزایش حس تعلق خاطر آنها به محل زندگی خود نیز می‌شود. این حس تعلق از مهاجرت افراد بومی و قدیمی‌که بخشی از هویت محله‌ها هستند، جلوگیری می‌کند. اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس در منطقه ۱۱ در فضاهای خالی و رهاشده محله‌ها در قالب عقب‌نشینی‌ها و... موجب شده تا ضریب امنیت در محله‌ها نیز افزایش یابد.
نظر شما