به‌گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، شهرستان سقز از لحاظ جغرافیایی در مسیر و پیشبرد توسعه و در منطقه جایگاه ویژه‌ای برای اشتغالزایی و جهش اقتصادی دارد، از این رو می‌توان به وجود معادن سنگ آهن، طلا، سنگ های تزئینی، پلی‌متال و چندین منابع معدنی دیگر اشاره کرد.
معادنی که در این منطقه قرار دارد از غنی‌ترین و پربهره‌ترین‌های کشور محسوب می‌شوند و در واقع شهرستان سقز معادنی با وسعت زیاد و منابع با ارزشی دارد که با بهره‌برداری اصولی و علمی از آن، می‌توان شاهد توسعه اقتصادی و اشتغالزایی چشمگیری برای مردم منطقه بود.
معادن سقز در طول چند سال گذشته با بی‌مهری و کم‌توجهی مسئولان محلی و استانی قرار گرفته و از این بهره خدادادی در راستای توسعه، آبادانی و اشتغالزایی هیچ نفعی نصیب جوانان این دیار نشده و کماکان شاهد به‌کارگیری شرکت‌های غیربومی در استخراج و بهره‌برداری از این معدن‌ها و همچنین استخدام نیروی انسانی غیربومی هستیم و علاوه بر آن خام فروشی از دیگر مواد مورد نقد به فعالیت‌های معدنی این شهرستان است.
معدن‌های سقز با سرمایه‌گذاری و برنامه چند ساله می‌توانست عامل توسعه و دگرگونی زیرساخت توسعه منطقه باشند و اگر به شکل صحیح از این منابع‌طبیعی و ملی استفاده می‌شد شاید وضعیت اقتصاد، اشتغال و راه‌های روستایی سقز این چنین نبود و جوانان ما مشغول کار در این معادن می‌شدند ولی انگار این معادن جز تخریب و نابودی طبیعت و مشکلات زیست محیطی، آلوده کردن مناطق روستایی، تخریب راه‌های روستایی، لطمه جدی به مراتع به‌دلیل چرای دام و دود ماشین‌های غول پیکر به چشم اهالی منطقه، چیزی برای مردم ندارد.
مردم این مناطق گلایه‌های زیادی از مسئولان برای نبود یک برنامه استراتژیک ارزیابی شده در راستای بهره‌برداری اصولی معادن دارند و چندین بار طی نامه‌های سرگشاده خطاب به مسئولان از بهره‌برداری غیر اصولی و خام فروشی معادن توسط شرکت‌های غیربومی برای مشکلات متعددی از جمله، فرسایش خاک، رانش زمین، ایجاد بهمن، آلودگی آب‌های زیر زمینی وسطحی، صوتی در مناطق کوهستانی، آلودگی هوا و ایجاد ریزگرد، تهدید مراتع و پوشش گیاهی، تهدید تنوع جانوری منطقه و تخریب شدید چهره طبیعت گلایه کرده‌اند.
مردم این منطقه بر این باورند اگر منابع‌معدنی استخراج شده در معادن سقز توسط شرکت‌های بومی و جوانان تحصیل کرده این دیار مدیریت و مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت و اگر کارخانه ذوب آهن سقز ساخته شود در این صورت منابع‌معدنی به شهرهای دیگر و خارج از کشورهای برده نمی‌شد تا از آن بهره‌برداری کنند بنابراین همین کار را با استفاده از نیروهای توانمند شهر و دیار خود انجام می‌دادند.
اگر معدن‌های سقز با برنامه‌ریزی و کارشناسان متخصص مدیریت شود، قطعا این معادن منجی توسعه می‌شوند و شاهد بالندگی سقز نسبت به سایر شهرهای منطقه می‌شویم و نوید بخش شاخص زندگی مردم و همچنین جهش تولید و رشد اقتصاد این منطقه می‌شود. بنابراین مسئولان استانی باید بیشتر از اینها توجه به معادن کردستان را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند تا از طریق آن کردستان به قطب توسعه و آبادانی تبدیل شود.
استخراج بی‌رویه معدن، به محیط زیست آسیب می‌رساند
عضو هیات مدیره انجمن زیست محیطی ژیانی سەوز سقز نیز اظهار کرد: در خصوص آسیب‌های زیست محیطی معادن شهرستان سقز چندین بار به مسئولان محلی این شهرستان تذکر دادیم و امیدواریم آنها با عزم راسخ بتوانند از این آسیب‌ها جلوگیری کنند.
علی قادری اضافه‌کرد: اکتشاف معدن و استخراج آن زیان‌های زیست محیطی فراوانی دارد، فرسایش خاک، رانش زمین، ایجاد بهمن، آلودگی آب‌های زیرزمینی و سطحی، آلودگی صوتی در مناطق کوهستانی، آلودگی هوا و ایجاد ریزگرد، تهدید مراتع و پوشش گیاهی، تهدید تنوع جانوری منطقه و تخریب شدید چهره طبیعت، از عوامل زیان‌های زیست محیطی برای این منطقه است.
وی یادآور شد: همه ما براین موضوع آگاهیم که وضعیت طبیعی و اکولوژیکی مناطق کوهستانی در تامین آب به چه اندازه حساس و حائز اهمیت است و استخراج معدن خصوصا در سطح وسیع زیان‌های غیرقابل جبرانی ایجاد می‌کند و با توجه به شیب مناطق اطراف سقز این زیان‌ها دو چندان می‌شود.
عضو هیات مدیره انجمن زیست محیطی ژیانی سەوز سقز اضافه کرد: با وجود این دلایل منطقی و خسارت ملی به محیط زیست و منابع‌طبیعی و جامعه، همچنان در بخش‌های مختلف شهرستان خصوصا بخش مرکزی شاهد حضور اشخاص حقوقی و حقیقی با مجوزهای رسمی و غیررسمی اکتشاف و استخراج در حد ۲ هزار هکتار هستیم.
قادری بیان‌کرد: مجوزها اکثرا برای استخراج سیلیس صادر شده‌اند که بر همگان عیان است که استخراج سیلیس این منطقه توجیه اقتصادی ندارد، انجمن ژینگه‌پاریزان ژیان سه‌وز سقز با این نوع فعالیت شرکت‌های بهره‌بردار حوزه معدن مخالف است.
وی اضافه کرد: ضمن یادآوری خسارت‌های زیست محیطی اعلام می‌کنیم چنین اقداماتی باعث از بین رفتن مراتع و در نتیجه شغل حساس و اقتصادپرور دامداری شده و بیش از بیش شغل‌های دائمی و بومی را ازبین برده، روستاها را به نابودی و حاشیه‌نشینی شهرها و شغل‌های کاذب را دامن می‌زند.
قادری از مسئولان و مدیران ادارات ذیربط شهرستان سقز خواست تا با بررسی و جلوگیری از چنین اقدامات سودجویانه و مخرب قبل از روبرو شدن با بحران‌های زیست محیطی و اجتماعی اقدامی عاجل و درخور انجام دهند چون محیط زیست دارایی ملی است و انحصاری کردن آن خیانت به کل جامعه محسوب می‌شود.
۱۰ محدوده امیدبخش معدن در سقز شناسایی شد
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت سقز در این خصوص گفت: برای شناسایی معادن شهرستان داده‌های ژئوفیزیک هوایی کردستان تیر سال ۹۸ انجام و در نتیجه آن پهنه‌ای به مساحت سه هزار و ۹۰۰ کیلومتر مربع به سازمان زمین‌شناسی معرفی و واگذار شد که ۱۴ هزار و ۱۰۰ کیلومتر خطی پرواز هوایی انجام و ۱۰ محدوده امید بخش در زمینه پلی متال شناسایی شد.
بهنام میرزایی اضافه‌کرد:وجود معادن در هر کشوری اساس توسعه آن کشور است، استان‌هایی همچون سمنان و کرمان که معادن بزرگی دارند در مدار توسعه، رشد و شکوفایی قرار گرفته‌اند و باعث شده تا این استان‌ها به لحاظ پیشرفت در جایگاه ویژه نسبت به سایر استان‌ها قرار بگیرند.
وی توسعه مناطقی همچون شهرستان سقز از طریق معادن را مشروط بر همکاری مردم و معارضان محلی و برنامه جامع معدنکاران در ایجاد واحدهای صنعتی برای جلوگیری از خام فروشی دانست و اعلام کرد: اگر استخراج منابع‌معدنی از معدن‌ها به‌شکل اصولی و تخصصی انجام‌شود، توسعه و اقتصاد این منطقه رشد چشمگیری خواهد داشت.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت سقز افزود: مطالعات ژئوشیمیایی، ژئوفیزیک زمینی، حفاری و شناسایی بر روی محدوده‌های امیدبخش انجام و پس از تکمیل و آماده‌سازی این محدوده‌ها و محرز شدن ذخیره معدنی و محدوده‌های مشخص شده پهنه‌ها از طریق مزایده به بخش خصوصی واگذار می‌شود که این اقدامات تاکنون نهایی نشده است.
میرزایی، منابع معدنی حوزه شهرستان سقز را بیشتر از نوع پلی متال با مجموعه‌ای از سنگ‌آهن، طلا، مس و البته برخی دیگر از فلزات اعلام کرد و گفت: البته پهنه‌هایی از معادن سیلیس و تا حدودی فلدسپات هم موجود است که این موارد هم ذخیره معدنی مناسبی در شهرستان را دارند.
وی اظهار کرد:وجود معارض محلی و عدم همکاری مردم با معدنداران از مشکلات متعدد این حوزه در شهرستان بوده و اهالی این روستاها، فعالیت معادن را در نقطه مقابل فعالیت‌های دامداری و کشاورزی خود می‌بینند که البته دیدگاه به حقی است.
خام فروشی منابع‌معدنی مهم‌ترین دغدغه این عرصه است
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت سقز گفت: مهم‌ترین معضل و دغدغه پیش رو در این حوزه، خام‌فروشی منابع‌معدنی و همچنین وجود معارض محلی و عدم همکاری مردم با معدنداران است.
وی بیان کرد: همچنان محصولات معدنی این شهرستان خام فروشی می‌شود، در ۲ سال گذشته در معادن بزرگ سقز از جمله معدن حسن سلاران، اسکارن صاحب و معدن سیلیس کانی جشنی اقدامات اساسی برای ایجاد واحد صنعتی مخصوص دانه بندی انجام شده و انتظار می‌رود با بهره‌برداری از این طرح‌ها تا حدودی خام‌فروشی حذف و ظرفیت اشتغال ویژه تحقق پیدا می‌کند.
میرزایی گفت: همچنین برنامه‌ریزی‌ها برای ایجاد واحد صنعتی فراوری معدن طلای قل‌قله سقز از چند سال قبل آغاز شده که موقعیت جانمایی محل اجرای طرح با ایراداتی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست رد و مکان جدیدی معرفی شده است.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت سقز اظهار کرد: استعلامات لازم برای این مکان انجام شده و در حال پیگیری است، اگر این طرح نیز به بهره برداری برسد اشتغالزایی خوبی در حوزه سقز به سرانجام می‌رسد.
وی گفت:با توجه به انتقال منابع معدنی سقز به خارج از کشور، اطلاعات این موضوع در حیطه اختیارات و اطلاعات اداره صنعت و معدن نیست اما مطلع هستیم که ماده معدنی برداشت شده از معادن این شهرستان به دلیل تامین مایحتاج مواد اولیه کارخانه‌های تولیدی فولاد کشور مورد استفاده قرار و انتقال داده می‌شود.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت سقز یادآور شد: معادن سیلیس سقز هم بعد از استخراج با هدف تامین مواد اولیه برخی از واحدهای تولیدی به آذربایجان شرقی ارسال می‌شود.
ذوب‌آهن سقز ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد
میرزایی گفت: کارخانه ذوب‌آهن در سقز اهمیت و نقش محوری دارد و با توجه به اینکه مشکلاتی بر سر راه پیمانکار ساخت ذوب‌آهن سقز به‌وجود آمد رویه کار به کندی پیش می‌رفت ولی اکنون با حل شدن این مشکلات که در حال انجام است، امیدواریم مجددا فعالیت ساخت این واحد صنعتی بزرگ بزودی شروع شود.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت سقز اضافه‌کرد: شرکت‌های بهره‌برداری که می‌خواهند در حوزه استخراج معادن معدنی فعالیت کنند باید منابع مالی قدرتمندی داشته‌باشند، نه تنها در شهرستان سقز همچین شرکت‌هایی نداریم بلکه شرکت‌هایی که در این حوزه به امورات استخراج معادن آشنا باشند، نیز وجود ندارد.
وی اضافه کرد: این ۲ دلیل باعث شده تا شرکت‌های مطرح شهرستانی که بتوانند پای کار باشند نداشته باشیم اما هم‌اکنون شرکت‌های غیربومی که از نیروی انسانی کاملا بومی استفاده می‌کنند در این شهرستان فعال هستند.
افزایش سطح سینه کار بیشترین تخلف معدنداران در سقز است
رئیس اداره منابع‌طبیعی و آبخیزداری سقز نیز در این مورد گفت: این اداره کارگروه نظارت بر معادن دارد، در ۶ ماه گذشته چندین پرونده تخلف معدنداران این شهرستان برای رسیدگی به جرایم به مراجع قضایی ارسال شده است.
سهراب احمدی گفت: با وجود اینکه معادن در توسعه پایدار و کاهش وابستگی کشور به درآمدهای نفتی نقش مهمی دارند اما این امر نباید باعث تخلف معدنداران و تخریب جنگل‌ها و مراتع شود.
وی مهم‌ترین تخلف‌های معدنداران را افزایش سطح سینه کار و احداث جاده دسترسی بدون رعایت مسائل زیست‌محیطی، رها کردن باطله‌های معادن که علاوه بر آلودگی‌های زیست محیطی عملا بخش وسیعی از مراتع را غیر قابل بهره‌برداری می‌کند، اعلام کرد.
وی افزود: بیشتر معدنداران از بازسازی معادن بهره‌برداری شده یا رها شده خودداری می‌کنند و به تعهدات خود پایبند نیستند و باعث گلایه مردم آن منطقه می‌شوند.
احمدی ادامه‌داد: با توجه به وظایف کارگروه نظارت بر معادن این اداره رقومی کردن نقشه‌ها و ایجاد بانک اطلاعاتی معادن شهرستان، الزام معدنداران به رعایت قوانین و مقررات منابع طبیعی و کاهش خسارات وارده بر جنگل‌ها و مراتع بخشی از این وظایف است.
رئیس اداره منابع‌طبیعی و آبخیزداری سقز اضافه کرد: همچنین بخش دیگر وظایف این کارگروه، بازسازی معادن رها شده و غیر فعال، الزام به رعایت حقوق بهره‌برداران و دامداران محلی که پروانه چرا دارند، برخورد قانونی با معدنداران متخلف و ایجاد هماهنگی بین ادارات منابع‌طبیعی و آبخیزداری و صنعت، معدن و تجارت است.
وییادآور شد: کارشناسان کارگروه با مطابقت نقشه محدوده اکتشافی و سینه کار تایید شده با عرصه، قسمت‌هایی که برداشت موادمعدنی انجام‌شده را نقشه‌برداری می‌کنند، چنانچه منطقه برداشت داخل در سینه کار باشد که اقدامی متصور نیست اما چنانچه خارج از سینه کار برداشت موادمعدنی کرده باشد بر اساس قوانین جدید به معدندار اعلام می‌شود نسبت به توسعه سینه کار اقدام کند.
رئیس اداره منابع‌طبیعی و آبخیزداری سقز تاکید کرد: چنانچه معدندار خارج از محدوده اکتشاف کار کرده باشد نسبت به تشکیل پرونده تخریب و ارجاع موضوع به دادگستری اقدام می‌شود.
وی افزود: در نهایت بر اساس قوانین و تعهدهای اخذ شده از معدندار پس از اتمام موادمعدنی، موظف به بازسازی سینه کار و معرفی و اخذ تاییدیه‌های لازم برای سینه کار است.
سقز با بیش از ۲۲۶ هزار نفر جمعیت دومین شهرستان پر جمعیت استان کردستان است که در ۱۹۰ کیلومتری شمال سنندج مرکز این استان قرار دارد.
نظر شما