چرا تایوان بدون قرنطینه در کنترل کرونا موفق شد؟

تایوان کشوری است که با وجود همه نوسان‌ها در ابتلا به کرونا روند ممتازی داشته و بهترین شاخص‌های کنترل این بیماری را داشته است. دلایل این موفقیت را بخوانید.

به گزارش همشهری آنلاین، دکتر نیما فاتح و دامون افضلی درادامه تهیه مجموعه گزارش‌ها در خصوص تجارب کشورهای جهان در مواجهه و مقابله با کرونا، در این گزارش به سراغ تایوان رفته‌اند. کشوری که در زمینه مقابله با کرونا کارنامه درخشانی داشته است. از این مترجمان تا کنون ۱۶ گزارش برای همشهری آنلاین تهیه شده که آنها را می‌توانید از طریق لینک انتهای این گزارش بخوانید:

کل دنیا برای مهار کروناویروس و ’صاف‌کردن منحنیِ‘ آن در تقلا بوده است، ولی تایوان اصلاً منحنی‌یی نداشته است [که بخواهد آن را صاف کند]. از جمعیت ۲۴ میلیونی آن، فقط تستِ ۴۴۰ نفر مثبت بوده است و در آنجا کوویدـ‌۱۹ فقط هفت نفر قربانی گرفته است. این را با آمار هلند، کشوری هم‌اندازه‌ی تایوان و ۱۷ میلیون‌نفری، مقایسه کنید: این ویروس در هلند جان بیش از ۵۰۰۰ نفر را گرفته است.

این تفاوت ناشی از چیست؟ واضح است که هلند جزیره نیست که بتواند خودش را از باقی دنیا جدا کند، منع کامل آمدـ‌وـ‌شد برقرار و این بیماری را محدود نماید. بله، تایوان یک جزیره است، ولی این تفاوت صرفاً ناشی از این نیست.

در تایوان فضاهای عمومی، رستوران‌ها، مغازه‌ها و مدارس، از آغاز شیوع کوویدـ‌۱۹ در ووهان، هرگز تعطیلی نشده است. زندگی در تایوان تااندازه‌ی زیادی همچون قبل ادامه داشته است. رویکردی که تایوان برگزید نوعی توازنی پیچیده بود میان استراتژی‌های کنترل ویروس و جمع‌آوری اطلاعات و، هم‌هنگام، موازنه‌ی استقلال فردی با اعتماد و نظارت.

بیایید نخست نگاهی به وضع هلند بیندازیم. با شروع کوویدـ‌۱۹ در مارس ۲۰۲۰ در این کشور دولت فقط به مردم توصیه کرد مسافرت‌هایشان از/به ’مناطق آلوده‘ را محدود کنند. وقتی بحران به‌سرعت بالا گرفت، تقریباً تمام تلاش‌های بعدی دولت معطوف به به‌حداقل‌رساندن گسترش این بیماری و کاهش هجوم بیماران به بیمارستان‌ها بود.

نخست‌وزیر هلند، مارک روتّه، در تلویزیون حاضر شد و گفت چون به رفتار مسئولانه‌ی شهروندان اعتماد دارد، صرفاً کافی است از آن‌ها بخواهد حتی‌الامکان در خانه بمانند، پروتکل فاصله‌گیری اجتماعیِ یک‌ونیم‌متری را رعایت کنند و هنگام احساس ناخوشی خودشان را قرنطینه یا از بقیه جدا کنند. به دلیل عدم‌انجام تست‌گیری جمعی در هلند، شمار مبتلایان و این که چه کسانی و در کجا مبتلا شده‌اند صرفاً بر مبنای حدس و گمان بوده است.

برای به‌حداقل‌ رساندن انتقال ویروس، مدارس و ادارات و رستوران‌ها و بارها تعطیل شد. کارهایی که انجام‌شان مستلزم ’تماس‘ [افراد با یکدیگر] بود به تعلیق درآمد و کلیه‌ی گردهمایی‌های عمومی لغو شد. ولی منع کامل تردد، که در ایتالیا و اسپانیا برقرار بود، ضروری تشخیص داده نشد. این کار را نقضِ بیش‌ازحدِ حریم خصوصی هلندی‌ها می‌دانستند. وقتی شمار روزانه‌ی قربانیان کوویدـ‌۱۹ کم‌کم به زیر صد نفر در روز کاهش یافت، این اتفاق اثبات حقانیت سیاست ’منع تردد هوشمند‘ تلقی شد.

تصمیمات تایوان، تاحدی، ناشی از عدم‌اعتماد آن به اطلاعاتِ به‌اشتراک ‌گذاشته‌شده توسط چینی‌ها و اصرار چین بر اخراج تایوان از سازمان بهداشت جهانی (WHO) بود. این عوامل تایوان را مجبور کرد روی پای خودش بایستد و در چارچوبی دموکراتیک بر سیاست شفافیت حداکثریِ اطلاعات پزشکی، چه در ارائه‌ی آن‌ها به مردم و چه در ارائه‌ی آنها از سوی مردم، پافشاری کند. تاریخ و فرهنگ تایوان گویای اولویت قاطع امر جمعی بر امر فردی است. هرچند تجربه‌ی قدیمی تایوان در اپیدمی‌هایی نظیر سارس در سال ۲۰۰۳ و آنفولانزای پرندگان در ۲۰۱۳ هم در شکل‌دادن به واکنش آن به کوویدـ‌۱۹ مؤثر بوده است.

رییس‌جمهور تایوان، تسای اینگ‌ـ‌وِن، از همان آغاز، برای جلوگیری از یک اپیدمی احتمالی دیگر، قدم‌های جسورانه‌یی برداشت، نظیر ممنوعیت مسافرت کسانی که از چین و سایر مناطقِ اپیدمیک می‌آمدند (ممنوعیت مسافران اروپا بعداً اضافه شد).

هرچند رویکرد تایوان صرفاً متکی به مسئولیت‌پذیری فردی شهروندان‌اش نیست، ولی این نکته را نمی‌شود نادیده گرفت که سیاست آن استوار بر شکل کاملاً شفافی از دیسیپلین فردیِ نظارت‌شده است. هرچند قواعد دولت تایوان به‌نحو قابل ‌ملاحظه‌یی تحمیلی است، ولی نتیجه‌ی آن، به‌طرز پارادوکسیکالی، چیزی جز یک خط‌مشیِ فوق‌العادهْ لیبرالی نبوده است.

یک مرکز فرماندهی متمرکز اپیدمی (CECC) برای فراهم‌کردن اطلاعات فوری، از جمله نظارت دقیق بر آمدـ‌وـ‌شد مبتلایان، به‌سرعت فعال شد.

اگر هر کسی با علائم کوویدـ‌۱۹ به بیمارستانی مراجعه می‌کرد، بیمارستان موظف بود آن را به CECC گزارش کند، سپس CECC آخرین مکان‌هایی را که فرد مبتلا در آنجا حاضر بوده را ردگیری می‌کرد و نهایتاً یک ’ردّ پا‘ی بی‌نام از آن‌ها در فضاهای عمومی (نظیر سوپرمارکت‌ها یا رستوران‌ها) تهیه می‌کرد. از شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات تلفن همراه خواسته شد چنین پیام هشدارآمیزی برای همه‌ی کسانی که احتمال دارد همزمان در آن مکان‌ها بوده باشند، ارسال کنند:

’هشدار اپیدمی. شما در مجاورت فردی مبتلا بوده‌اید. لطفاً به خودـ‌مراقبتی و رعایت قوانین فاصله‌گیری اجتماعی ادامه دهید، در مکان ‌های عمومی ماسک بزنید و دست‌های‌تان را مرتب بشویید. در صورت هرگونه عارضه‌ی بدنی لطفاً با مرکز ارائه‌دهنده‌ی خدمات پزشکی محلی‌تان تماس بگیرید‘.
همه‌ی این کارها بر اساس اصل محرمانه‌بودن انجام می‌شود؛ هویت فرد مبتلاشده هرگز اعلام نمی‌شود.

تایوان همچنین یک سیستم ’نظارت الکترونیکی‘ (electronic fence) راه ‌انداخته است. این سیستم به مقامات محلی امکان می‌دهد مکان‌های قرنطینه‌شده‌ی مبتلایان را زیر نظر بگیرند. این سیستم برای تشخیص این که افراد از مکان‌های درنظرگرفته‌شده برای قرنطینه خارج می‌شوند یا نه، از سیگنال‌های تلفن همراه استفاده می‌کند؛ اگر کسی از این مکان‌ها خارج شود، مقامات فوراً متوجه می‌شوند.

درحالی‌که شهروندان تایوانی خوب می‌دانند که این نوع نظارت شدید شامل نقض حریم خصوصی‌شان هم هست، اکثریت عظیم مردم استفاده از داده‌های شخصی‌شان را پذیرفته‌اند و به رعایت مقرراتی که دولت وضع کرده است تمایل دارند. در تایوان ماسک‌زدن، به همین اندازه، هنجاری فرهنگی شده است. تایوانی‌ها این را که فرد مبتلا [با ماسک‌زدن] از دیگران محافظت کند را نوعی فضیلت می‌دانند و درباره‌ی شکستن زنجیره‌ی [انتقال ویروس] هم، به‌خاطر منافع کل مردم، چنین دیدگاهی دارند.

بنابراین، کشوری نظیر هلند از رویکرد تایوان چه درسی می‌تواند بگیرد؟ دولت هلند در فکر استفاده‌ی داوطلبانه‌ی [شهروندان] از یک اپلیکیشن ردیابی کروناویروس بود؛ این اپلیکیشن به کاربری که در تماس با یک فرد مبتلا بوده هشدار می‌دهد. دولت اما پس از بحث‌وجدلی که در سراسر کشور بر سر حریم خصوصی و امنیت شهروندان درگرفت، از این طرح منصرف شد. روتّه و کابینه‌اش، در این بین، شروع به پیاده‌سازی طرحی چهارماهه برای کاستن از محدودیت‌ها کرده‌اند.

هرچند تفاوتی مهم در کار است: تأکید غربی‌ها بر استقلال و ارزش‌های لیبرال، ارزش‌هایی که چنان محکم در فرهنگ هلند ریشه دوانده است، مسئولیت سلامت جمعیِ ملتی را به افراد محول می‌کند، ولی افراد بابت رفتار مناسب در چنین شرایطی نه آموزشی دیده‌اند و نه بر رفتارشان نظارتی هست. به‌نحوی طنزآمیز و کنایی، هلندی‌ها بابت این نوع خودـ‌حکمرانیِ نظارت‌نشده هزینه‌ی گزافی پرداخته‌اند: با محدودیت‌های سنگین بر حق تردد آزادشان، با ابهام چشمگیر و میزان مرگ‌ومیر بالایی که با آن دست به گریبان‌اند. تایوان، برعکس، از مردم‌اش نظارت و سرسپاری بیشتری طلب کرده و نتیجه‌ی آن مردمی سالم‌تر، قطعیت و نهایتاً آزادیِ بیشتر بوده است.