زهرا بلندی_همشهری آنلاین: با توجه به اپیدمی کووید۱۹ و ترفندهای صنایع دخانی برای سوء استفاده از این فرصت و گسترش بازار مصرف، گفت وگو با کارشناسان این حوزه ضروری به نظر می رسد. از این رو با «طاهره آزمون» کارشناس مسئول واحد بهداشت محیط مرکز بهداشت جنوب تهران با اعلام شعار ملی «محافظت از سلامت عمومی در برابر ترفندهای صنایع دخانی و بیماری کرونا» همکلام شده ایم.
در این هفته چه اقدام‌هایی با مشارکت مرکز بهداشت اجرا خواهد شد؟
دخانیات سالانه بیش از ۸میلیون نفر را در جهان می کشد. بیش از ۷میلیون نفر از این مرگ و میرها به دلیل مصرف مستقیم دخانیات و حدود ۱/۲میلیون نفر به غیرسیگاری های در معرض دود مربوط می شود. برای هریک از روزهای هفته دخانیات به ترتیب شعارهای «مصرف دخانیات عامل تشدید کننده بیماری کرونا ویروس»، «ترک دخانیات یک ضرورت برای پیشگیری از بیماری کرونا ویروس»، «محصولات نوپدید دخانی، گمراه کننده و اعتیادآور»، «صنعت دخانیات، تهدیدی برای سلامت همگانی»، «اماکن عمومی عاری از دخانیات حقی برای همه»، «نوجوانان و جوانان، در تیررس صنایع دخانی» و «افزایش مالیات بر محصولات دخانی، راهکار جهانی کاهش مصرف» مشخص شده است.
با تأکید سازمان جهانی بهداشت برای مقابله با تأثیر مخرب ترفندها و روش های اغواکننده صنایع دخانی، توصیه های مهم در قالب تراکت و پوستر در شهر توزیع شده و کارگاه های آموزشی به صورت مجازی در سایت مرکز بهداشت یا گروه های سفیران سلامت برگزار می شود. تقویت نظارت بر مراکز خرده فروشی مانند سوپرمارکت ها، عمده فروشان، مراکز عرضه قلیان و... طرح دیگری است که توسط بازرسان بهداشت محیط اجرا میشود.
طی چند سال اخیر تعداد قهوهخانه‌ها به خصوص در نقاط جنوبی شهر بیشتر شده است.
آیا عرضه قلیان در قهوه‌خانه ها، سفره‌خانه‌ها و رستوران‌های سنتی مجاز است؟
خیر. براساس قانون جامع ملی مبارزه و کنترل دخانیات و همچنین دستورالعمل های وزارت بهداشت این اماکن مجاز به عرضه قلیان نیستند و در صورت عرضه، تخلف محسوب شده و مستلزم برخورد قانونی است.
شهروندان می توانند در معرفی اماکن متخلف مشارکت داشته باشند؟
بله. شهروندان می توانند از طریق تماس با شماره۱۹۰ شکایت های خود را به وزارت بهداشت اعلام کنند.
استفاده از این مواد دخانی نه تنها در این اماکن بلکه استفاده شخصی از آن در اماکن تفریحی همچون بوستان ها هم رایج است. برخی مصرف‌کنندگان قلیان معتقدند این محصول دخانی اعتیادآور نیست و مصرف آن چندان ضرری ندارد. با این نظر موافق هستید؟
تأثیر منفی مصرف قلیان بر ۲عضو حیاتی بدن یعنی ریه‌ها و قلب ثابت شده است. سرطان ریه، سرطان مری، بیماری انسدادی ریوی مزمن، آمفیزم، پایین بودن وزن هنگام تولد نوزاد، افزایش حملات آسم و ذات‌الریه برخی از خطرات مربوط به استعمال قلیان هستند. دود قلیان به اندازه دود سیگار مضر است. دود سیگار از سوختن تنباکو ایجاد شده، درحالی که دود قلیان از طریق گرم شدن تنباکویی که در کاسه بالای آن قرار گرفته و از طریق زغال تولید میشود. محصول نهایی آن یعنی دود، یکسان است که حاوی مواد سرطان‌زاست.
تنباکوی قلیان هم مثل تنباکوهای معمولی حاوی نیکوتین است. میزان و عمق دَم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینکه کمتر مصرف می شود، اما حجم دودی که از طریق آن وارد بدن می شود، ۱۰ تا ۲۰برابر سیگار است. سایر خطرهایی که در سیگار مشاهده نشده، اما در قلیان وجود دارد که شامل بیماری‌های عفونی همچون هپاتیت ب (در اثر استفاده مشترک از شیلنگ قلیان) و افزودن الکل یا داروهای روان‌گردان به تنباکوی قلیان است.
همچنین تحقیقات نشان داده است که پس از ۴۵دقیقه استفاده از دود قلیان، مونوکسید کربن، نیکوتین پلاسما و ضربان قلب به شدت بالا می‌رود. متأسفانه به اکثر تنباکوهایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می شود که علاوه بر تحریک دستگاه تنفسی موجب حساسیت و آلرژی می شود. بنابراین علاوه بر بیماری‌های ذکر شده، رینیت آلرژیک و سرفه‌های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه خواهد داشت.
این روزها عده ای معتقدند مصرف دخانیات شانس ابتلا به بیماری کووید-۱۹ را کاهش می دهد. این باور صحیح است؟
خیر. استعمال دخانیات یک عامل خطرناک برای بسیاری از عفونت های تنفسی شناخته شده و شدت بیماری های تنفسی را افزایش می دهد. با بررسی مطالعات کارشناسان بهداشت عمومی که توسط WHO در ۲۹ آوریل۲۰۲۰ انجام شد، مشخص شده شدت بیماری کووید۱۹ در افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری بیشتر است. با توجه به اینکه کووید۱۹ یک بیماری عفونی است که در درجه اول به ریه ها حمله می کند، استعمال دخانیات باعث اختلال در عملکرد ریه شده و بدن را برای مقابله با این بیماری و سایر بیماری ها دشوار می کند.
شرایطی برای افراد دارای اعتیاد به مواد دخانی که علاقه مند به ترک اعتیاد هستند ایجاد شده است؟
بله. مرکز ملی مطالعات اعتیاد که زیرنظر دانشگاه علوم پزشکی فعالیت می کند دارای کلینیک اختصاصی ترک دخانیات است و خدماتی همچون برگزاری دوره های آموزشی، درمان دارویی، مشاوره و رفتاردرمانی به شهروندان ارائه می کند. نشانی این مرکز خیابان کارگر جنوبی، پایین تر از میدان قزوین، پلاک۴۸۶ و شماره تماس آن ۵۵۴۱۵۲۲۵ است.
نظر شما