به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، چهارمحال و بختیاری امسال به لحاظ کاهش میزان بارندگی‌ها رتبه نخست کشور در خشکسالی را دارد. استانی که به دلیل تغییر اقلیم، تغییر نوع بارش‌ها از برف به باران و کاهش بارندگی در ۱۰ سال اخیر با خشکسالی دست و پنجه نرم کرده است.
از طرفی هم می‌شنویم، می‌خوانیم و حتی می‌بینیم که در حال حاضر اهالی ۲۰۰ روستای چهارمحال و بختیاری با بی‌آبی و جیره بندی مواجه شده‌اند و حتی شهرهایی در شهرستان‌های لردگان، بروجن، سامان و اردل به دلیل خشکسالی و خشک شدن دشت‌ها، آب شرب آلوده نصیبشان می‌شود؛ ولی به گفته مسئولان امکان انتقال آب، به دلیل نبود اعتبار وجود ندارد.
حوزه بهشت آباد اردل یکی از شهرستان‌های چهارمحال و بختیاری از استان‌های فلات مرکزی کشور است، جایی که ۶۰ درصد از جمعیت این استان را در دل خود گنجانده است، اما از فاصله ۶۷ کیلومتری باغ بهادران اصفهان صدای بیل‌های مکانیکی، ماشین آلات سنگین و ورود ماشین‌های حفاری تی بی ام عملیات احداث تونلی با قطر شش متر در عمق ۳۰۰ متری زمین برای انتقال آب را به گوش می‌رساند و مردم این دیار خوب می‌دانند انتقالِ مایه حیات آن‌ها برابر با مرگ بهشت آباد و سرزمین‌های وسیعی در چهارمحال و بختیاری است.
سال‌هاست در سایت‌ها و خبرگزاری‌ها و فضای مجازی شاهد این خبرها هستیم که حفر تونل بهشت آباد برابر مصوبات شورای عالی آب حذف شده است و در صورت ادامه مشکلات این طرح هر کدام حکایت از یک فاجعه دارد؛ اما چطور این کار به آرامی از باغ بهادران و چرمهین آغاز شد و از آن سو در روستای شیخ محمود کارگاه احداث سد بهشت آباد هم تجهیز شده است؟
هنوز طرح به بهره‌برداری نرسیده، آثار مخرب آن در حال نمایان شدن است
علی رئیسی، عضو شورای بخش مرکزی شهرستان اردل که یکی از حدود ۷۰۰ مالک زمین‌های کشاورزی در روستای شیخ محمود است، گفت: زمین‌های کشاورزی‌شان را برای احداث جاده دسترسی به کارگاه سد بهشت آباد بدون رضایت از آن‌ها گرفته‌اند.
او افزود: بیش از ۱۰ هزار متر از زمین‌های مشاع شیخ محمود، سنگ ویل و ده کهنه را گرفتند و اقدام به احداث جاده کردند.
رئیسی اضافه کرد: در ابتدا کار در دست آب منطقه‌ای اصفهان بود و چون مردم زمین‌هایشان را نمی‌فروختند آب منطقه‌ای در ازای هر متر مربع هزار و ۳۰۰ تومان اجاره بهاء پرداخت می‌کرد، اما پس از مدتی این طرح به آب نیرو واگذار شد که فقط حدود یک سال اجاره بهاء به کشاورزان دادند و الان نزدیک به پنج سال است که اجاره بهاء به کشاورزان پرداخت نشده است.
او ادامه داد: فرمانداران سابق در جواب اعتراض کشاورزان در خصوص تصرف اراضی آن‌ها می‌گفتند؛ این طرح ملی است و باید اجرا شود.
حسن که ۳۲ بهار از عمرش را درشهر کاج گذارنده است از بلاتکلیفی و بین زمین و هوا بودن شهرش گفت: من قصد ازدواج دارم، اما مجوز ساخت و ساز به من نمی‌دهند، حدود ۱۰ سال است که با خبر احداث سد بهشت آباد و زیر آب رفتن این شهر و چند روستا، شهرداری مجوز هیچگونه ساخت و ساز عمرانی در این شهر را صادر نکرده است.
تجمع کفن پوشان چهارمحال و بختیاری در اعتراض به طرح تونل بهشت آباد
چندی پیش، در اعتراض به طرح تونل بهشت آباد، حدود ۱۰۰ معترض کفن پوش، از اعضای کمیته صیانت از آب، فعالان زیست محیطی و کشاورزان چهارمحال و بختیاری، روبروی شرکت آب منطقه‌ای استان تجمع کردند و پلاکاردهای با مضامین «با حفر تونل بهشت آباد همه کارون را خواهند برد»، «تونل بهشت آباد مرگ کارون» و «تونل بهشت آباد مرگ چهارمحال و بختیاری» در دست داشتند.
دو روز پیش هم اهالی فرخشهر در فاصله ۱۰کیلومتری شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری، میزبان مردم این استان در اعتراض به اجرای طرح انتقال آب موسوم به تونل بهشت آباد بودند.
در این جنبش مردمی که جنب قنات "بَرُوی" انجام شد معترضان پرچم های هیأت های عزاداری، بیل و ادوات کشاورزی و بطری های آب در دست داشتند.
تجمع کنندگان با تاکید براینکه :" ما پیرو ولایت و دوستدار نظام و کشورمان هستیم " گفتند: با پروژه‌ای که استان چهار محال و بختیاری را به کویر خشکی تبدیل خواهد کرد مخالفیم!! "
"ما پیرو خط رهبریم، از حق خود نمی‌گذریم"، " استان ما سرچشمه است، اما همیشه تشنه است"، "چهارمحالی می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد"، " ما که صنعت نداریم، نون از کجا بیاریم؟ "، "بختیاری می‌رزمد، ذلت نمی‌پذیرد"، " دهکردی می‌میرد، خفت نمی‌پذیرد"، " مسئولان استانی، بیدار باید گردید"، " هیهات منا الذله"، از جمله شعارهای این جنبش مردمی است.
اقبال عباسی، استاندار چهارمحال و بختیاری گفت: مردم استان با مردمان اصفهان هیچ مشکلی ندارند، اما رعایت قانون و حفظ حق و حقوق مردم جزو مباحثی است که نیازمند توجه بیشتر از جانب متولیان این طرح است.
همچنین تشکل‌های دانشجویی چهارمحال و بختیاری در نامهای به حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه با برشمردن برخی موارد غیرقانونی طرح انتقال آب بهشت آباد، از او خواستند برای ابطال مصوبات مربوطه و تعیین تکلیف این طرح، دستور دهد.
انتقال ۵۸۰ میلیون متر مکعب آب به اصفهان از طریق تونل‌های سه گانه کوهرنگ طرح بهشت آباد در سال ۱۳۷۲ عنوانی است که برای انتقال آب از چهارمحال و بختیاری به فلات مرکزی ایران به کار برده می‌شود و درسال ۱۳۹۰ کلنگ آن به زمین زده شد.
طبق این طرح قرار شد سالانه حدود ۵۸۰ میلیون مترمکعب آب شرب به فلات مرکزی ایران و استان‌های یزد، کرمان، و اصفهان منتقل شود.
گفتنی است، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اشکالات و چالش‌های عمده طرح انتقال آب از بهشت آباد چهارمحال و بختیاری به فلات مرکزی (زاینده رود) را بررسی کرده است و عدم برآورد آبدهی حوضه برای مصارف شرب و صنعت، خطرات ناشی از احداث تونل ۶۵ کیلومتری در خشک شدن چشمه‌های مسیر و آب‌های زیرزمینی، بررسی نشدن خطرات ناشی از زلزله القایی با توجه به حجم بالای مخزن و زلزله خیز بودن منطقه، وجود گنبدهای نمکی و بی‌توجهی به راه‌های جایگزین را از اشکالات مهم این طرح نام برده و مهمتر این که افزوده است، در قالب این طرح به وضعیت خاص حوزه بهشت آباد که حدود ۶۰ درصد کل جمعیت چهارمحال و بختیاری در آن قرار دارد و در آینده کیفیت آب خروجی از آن برای مصارف شرب حوزه مقصد به شدت آسیب‌پذیر خواهد بود توجه لازم صورت نگرفته است.
سید هاشم فاطمی، کارشناس آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار ما گفت: به استانمان می‌گویند طرح اجرا شود در حین اجرای مطالعات تکمیلی و مهندسی ارزیابی شود و این در حالیست که اجرای این طرح بیش از ۴۰۰ چشمه کوچک و بزرگ، ۲۱۷ رشته قنات و بیش از دو هزار حلقه چاه را در استان تحت تأثیر قرار خواهد داد و بر اثر زهکشی که انجام می‌شود آب این منطقه کاملا از دست می‌رود.
به گفته یک منبع آگاه، پس از کارشناسی‌های انجام شده مشخص شد که در بهشت آباد اردل میزان آب برآورد شده با یک سوم کاهش ۱۵۲ میلیون متر مکعب است و بر همین اساس مقرر شد از طریق سد خرسان ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب به کرمان، ۱۸۴ میلیون متر مکعب به یزد و حدود ۷۰ میلیون متر مکعب به اقلید فارس (استانی که به تازگی به یکی از مودیان آب چهارمحال و بختیاری اضافه شده است منتقل شود) و آب بهشت آباد به استان اصفهان به منظور تأمین آب شرب انتقال یابد.
این منبع آگاه ادامه داد: در حال حاضر ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب از طریق تونل‌های کوهرنگ اول، دوم و سوم و چشمه لنگان به استان اصفهان منتقل می‌شود و با انتقال ۱۵۲ میلیون متر مکعب آب بهشت آباد یعنی آب انتقالی به بیش از یک میلیارد متر مکعب می‌رسد.
اما سوال اینجاست واقعا نیاز آب شرب اصفهان چقدر است؟ آیا باید کل کارون را به اصفهان منتقل و خوزستان زیر ریزگردها مدفون شود؟
مردم چهارمحال و بختیاری میزبان خوبی برای اصفهان است
مردم چهارمحال و بختیاری با انتقال آب مخالفتی ندارد و با زدن تونل کوهرنگ اول و دوم به زاینده رود نشان دادند میزبان خوبی برای مردم اصفهان در بحث آب شرب هستند.
مهدی پژوهش، عضو کمیته صیانت از آب چهارمحال و بختیاری گفت: نیاز شرب اصفهان ۴۵۰ میلیون متر مکعب در سال است و بر اساس اعلام سازمان جهانی آب و بهداشت محیط، سرانه مصرف آب برای هر شخص در یک شبانه روز ۱۶۰ لیتر است، در حالی که اصفهان در گزارشی مصرف سرانه را به ۲۷۴ لیتر در شبانه روز اعلام کرده است.
او ادامه داد: در اجرای طرح غیر قانونی تونل گلاب هم بر روی زاینده رود قرار بود آب به کاشان برسد و این در حالیست که آب نه تنها به گلاب نرسید بلکه به ۱۴ شهرستان اصفهان که هیچ حقی از آب زاینده رود ندارند رسید، این‌ها در واقع می‌خواهند در محل تلاقی آب رودخانه کاج بر روی کوهرنگ و بهشت آباد سد بزنند، تا آب‌ها در پشت سد جمع شود و سالانه به ۱۵۲ میلیون متر مکعب آب برسد.
عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد گفت: ما با صرفه جویی در مصرف آب و تغییر الگوی کشت می‌توانیم یک میلیارد متر مکعب سالانه در مصرف آب صرفه جویی کنیم.
شروع مجدد طرح بهشت‌آباد منوط به اخذ مجوزهای قانونی
به دنبال چالش آب در چهارمحال و بختیاری، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در خصوص شبهات مطرح شده پیرامون طرح‌های انتقال آب بیانیه‌ای در چند بند صادر کرد که از جمله وزارت نیرو همچون سایر طرح‌ها با استفاده از کارشناسان و مشاوران ذی‌صلاح، گزینه‌های مختلف را بررسی و پس از انتخاب گزینه برتر در مراجع ذیربط نسبت به اخذ مجوزهای قانونی اقدام خواهد کرد.
به‌دنبال این وقایع درفاصله زمانی ۲۴ ساعت خبر عزل سده سامانی مدیر عامل آب منطقه‌ای استان چهارمحال و بختیاری فضای مجازی منتشر شد و صابری به عنوان سرپرست جدید آب منطقه‌ای استان معرفی شد.
انتقال آب با لوله، چرا تونل؟
پژوهش، عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد و کمیته صیانت از آب گفت: انتقال آب، در بحث تأمین آب شرب هم باید با لوله انجام شود؛ چرا تونل؟، طرح متوقف نشده است و بیانیه مشخص نیست جدید است یا خیر، یا اینکه قبلا نوشته شده است.
او افزود: بهشت آباد ۱۵۲ میلیون متر مکعب آب ندارد و این طرح برای انتقال سفره آب‌های زیر زمینی است و با قطر شش متر توان انتقال یک تا دو میلیارد متر مکعب آب را دارد.
عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد ادامه داد: این تونل در محلی احداث می‌شود که حساس‌ترین گسل‌های زاگرس در آن منطقه قرار گرفته؛ به گونه‌ای که ۴۵ گسل در مسیر بهشت‌آباد قرار دارد که پنج مورد از آن‌ها فوق‌العاده حساس است، با رسیدن این تونل به گردنه رخ و کوه رخ که در زیر آن یک گسل است باید شاهد خشک شدن هزار و ۶۸۰ چاه، ۵۵۴ چشمه و ۴۵۸ رشته قنات باشیم.
پژوهش اظهار کرد: هم اکنون ۷۰ درصد آب شرب مردم شهرستان شهرکرد از طریق چشمه‌ها و آب‌های زیر زمینی و ۳۰ درصد از آب کوهرنگ تأمین می‌شود و ۷۰ درصد ساکنان درحوزه بهشت آباد به کار کشاورزی و دامداری و مرتعداری مشغولند که با اجرای این طرح ۷۰۰ هزار نفر شغل خود را از دست خواهند داد.
او بیان کرد: براساس مطالعات یونسکو؛ انتقال آب زمانی می‌تواند انجام شودکه هیچ راه حل دیگری برای حل مشکل آب در مقصد وجود نداشته باشد و در این شرایط هم حوزه مبدأ نباید با مشکلات زیست محیطی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مواجه شود. اگرچه از سال‌های گذشته تاکنون ۳ تونل از سرچشمه رودخانه بزرگ و دائمی زاینده رود یعنی زردکوه بختیاری به نامهای تونل‌های یک، دو و سه کوهرنگ حفر شده است.
مردم چهارمحال و بختیاری می‌گویند: زمانی منتفی شدن طرح تونل بهشت آباد را قبول می‌کنیم که دوباره این تونل مسدود و پلاک‌ها گذاشته شود و حتی درون آن بسته شود، نه مانند سال ۹۳ که با بلوک در آن را بستند، اما مشخص بود که این پلمب موقتی است.
نظر شما