اگر چه اصلی‌ترین موضوعات این روزهای فضای سیاسی کشور، به پاسخگویی به برخی سخنان مسئولان ارشد دولت و انتقاد از آن از یک‌سو و مباحث پردامنه انتخاب رئیس و هیأت رئیسه مجلس هشتم از سوی دیگر بازمی‌گردد اما در هفته گذشته خبر پایان کار تشکل‌های محمدی ائتلاف در هر دو جناح سیاسی نیز واکنش‌هایی را درپی داشت.
در واقع هر دو جناح اصلی نظام فارغ از نتیجه به دست آمده در انتخابات مجلس هشتم به این باور دست یافته‌اندکه برای انتخابات آتی یعنی ریاست جمهوری دهم، باید با تاکتیک‌های تازه و ساز و کار جدید قدم به عرصه انتخابات بگذارند.
در ماه‌های منتهی به انتخابات مجلس هشتم اما اصلی‌ترین مسئله‌ای که در دستور کار دو جناح اصلی نظام قرار داشت، شیوه ورود به میدان رقابت‌های انتخاباتی بود. در واقع سران هر دو جناح با نیم‌نگاهی به تجربیات گذشته خود در ادوار گذشته انتخابات اعم از مجلس یا ریاست جمهوری به این نتیجه رسیده بودند که پراکندگی تصمیمات، کاندیداها و حتی تابلوهای انتخاباتی ابتدا سبب سردرگمی جامعه و سپس پراکنده شدن آرای خود آنها خواهد شد.
این مسئله‌ای بودکه به وضوح خود را در انتخابات ریاست جمهوری نهم نشان داد؛ انتخاباتی که اصلاح‌طلبان در مرحله نخست آن با سه کاندیدا و اصولگرایان با 5 کاندیدا خواستار جذب آرای مردم شده بودند. اتفاقی که در آن برهه رخ داد در اصطلاح سیاسی با لفظ «خرد شدن آرا» توضیح داده شد.
هر چند درمرحله دوم و با «دوقطبی شدن» فضای انتخابات، جهت آرا شکل و شمایل قابل قبول‌تری به خود گرفت اما در مرحله اول نتیجه چندان دلچسب نبود. کسب آرای حدود یک میلیون از سوی دو چهره مشهور اصلاح‌طلب و اصولگرا از یک‌سو و راهیابی دو کاندیدای اول با آرایی نه چندان بالا به مرحله دوم از سوی دیگر از سوی صاحبنظران به عنوان دو مشکل اصلی «چند کاندیدایی بودن» اصولگرایان و اصلاح‌طلبان ارزیابی شد.
پس از آن انتخابات اما اصلاح‌طلبان که عرصه مدیریت اجرایی کشور را نیز به رقبای اصولگرای خود واگذار کرده بودند، از تشتت میان خود لب به انتقاد گشوده و معتقد بودند در صورت اجماع بر روی یک کاندیدا، نتیجه انتخابات به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد، در سوی مقابل اما اصولگرایان نیز اگر چه توانسته بودند یکی از کاندیداهای خود را راهی ساختمان پاستور کنند اما در لایه درونی‌تر احزاب خود به همان نتیجه گروه‌های اصلاح‌طلب رسیده بودند؛ اینکه در صورت تکرار اتفاق انتخابات ریاست جمهوری تیر84، ممکن است این بار شانس یار اصولگرایان نباشد.
این‌چنین بود که هر دو جناح سیاسی بر ضرورت وجود یک ائتلاف در جناح خود به اشتراک رسیدند.
آزمون اول
انتخابات شوراهای سوم و خبرگان چهارم در آذرماه سال 85 اولین انتخابات پس از انتخابات ریاست جمهوری نهم بود. اصلاح‌طلبان که به جز فراکسیون اقلیت مجلس هشتم، دیگر هیچ حضور رسمی در ساختار حاکمیت نداشتند تصمیم گرفتند تا با یک «فهرست واحد» در انتخابات شرکت کنند. «ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان» نام ائتلافی شد که احزابی مانند مشارکت، مجاهدین انقلاب، کارگزاران، مجمع روحانیون مبارز، حزب اسلامی کارو خانه کارگر در آن حضور یافته و در تهران و استان ها به بررسی کاندیداها جهت حضور در لیست نهایی پرداختند. حزب تازه تاسیس اعتقاد ملی مهدی کروبی نیز اگر چه بر حضور با «تابلوی حزبی» خود تاکید داشت اما به ائتلاف صددرصدی با ائتلاف اصلاح‌طلبان بر سر لیست انتخاباتی دست یافت. نتیجه این امر نیز تا حدود زیادی راضی کننده بود.
در تهران 4 کاندیدا از 15 کاندیدای این جناح سیاسی راهی ساختمان خیابان بهشت شدند و در شهرستان‌ها نیز موفقیتی نسبی برای اصلاح‌طلبان حاصل شد. اصولگرایان نیز از همان ابتدا بر ارائه یک فهرست واحد تاکید کردند اما در عمل با موانعی روبه‌رو شدند. طیفی از اصولگرایان که دارای تجربیات به مراتب کمتری نسبت به احزابی نظیر موتلفه یا جبهه پیروان خط امام و رهبری بودند، تصمیمات شورای راهبردی اصولگرایان را نپذیرفته و اعلام کردند که فهرست جداگانه خواهند داد. با این وجود اصولگرایان در تهران توانستند اکثریت شورا را در اختیار خود بگیرند. در استان‌ها نیز وضع این جناح سیاسی به همین منوال بود اما لیست مجزای حامیان رئیس‌جمهور نتوانست آرای قابل توجهی را به خود اختصاص دهد.
آزمون دوم
انتخابات مجلس هشتم نیز فرصت دیگری بود تا دو جناح سیاسی، همان روند را تداوم بخشند. این بار اما شرایط به همان‌گونه پیش نرفت. ائتلاف اصلاح‌طلبان و حزب اعتماد ملی اگرچه در حوزه‌های انتخابیه شهرستان‌ها به ائتلافی حدود 90درصد دست یافتند اما در تهران برخی چهره‌های مورد تأکید اعتماد ملی در فهرست ائتلاف اصلاح‌طلبان قرار نگرفتند. اصولگرایان نیز که با تشکیل یک کار گروه ملقب به 6+5 به دنبال دستیابی به یک ائتلاف متشکل از همه طیف‌های اصولگرا بودند به این مهم دست نیافتند. این چنین بود که 3 طیف این جناح سیاسی در جبهه متحد اصولگرایان گردهم آمده و چهره‌های شاخص اصولگرا که در مجلس هفتم به عنوان اصولگرایان منتقد دولت شناخته می‌شدند در تشکل دیگری با نام ائتلاف فراگیر اصولگرایان اعلام موجودیت کردند.
اعلام انحلال
فارغ از شرایط ایجاد شده در انتخابات مجلس هشتم که بعضاً مورد انتقاد اصلاح‌طلبان و ائتلاف فراگیر اصولگرایان قرار گرفت اما هر دو جناح سیاسی اکنون از انحلال ائتلاف‌های خود و بحث و تبادل نظر درخصوص ساز و کارهای «وحدت» در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده سخن می‌گویند. هفته گذشته دبیر اجرایی جبهه متحد اعلام کرد که فعالیت این جبهه درخصوص انتخابات مجلس خاتمه یافته اما به دنبال شیوه‌های تازه‌ای برای انتخابات ریاست‌جمهوری هستند. اگرچه برخی ناظران، تفاوت‌های میان این دو انتخابات و نارضایتی برخی اصولگرایان از ساز و کار جبهه متحد را در رسیدن اصولگرایان به این تصمیم مؤثر دانستند اما نفس این اقدام از سوی آنها قابل تأمل ارزیابی شد.
در مقابل اما این دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری بود که سازوکار 6+5 جبهه متحد اصولگرایان در هشتمین دوره انتخابات مجلس را سرمایه بزرگی برای اصولگرایان دانست و گفت: با پایان یافتن انتخابات مجلس هشتم سازوکار گروه 6+5 تمام نشده است، بلکه از شاکله آن باید در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده استفاده کنیم.
«حبیب‌الله عسگراولادی» جمعه گذشته در نشست دبیران استان‌ها و شهرستان‌های حزب موتلفه افزود: محصول سازوکار 6+5 در انتخابات مجلس، اعتماد مردم به نامزدهای اصولگرا بود و باعث شد اکثریت مجلس هشتم در اختیار اصولگرایان قرار گیرد.
وی تأکید کرد: برای حفظ جمهوریت نظام به تشکیلات نیاز داریم تا اهل ایمان را دور هم جمع کند و حزب موتلفه اسلامی برای ساماندهی به اهل ایمان تشکیل شده است.
عسگراولادی همچنین گفت: حضرت امام راحل فرمودند با هم باشیم و ائتلاف کنیم.
اصلاح‌طلبان نیز روز گذشته اعلام کردند که «ستاد ائتلاف» تا تصمیم‌گیری نهایی در خصوص انتخابات ریاست‌جمهوری، فعالیت نخواهد کرد.
عبدالله ناصری سخنگوی ستاد مرکزی ائتلاف اصلاح‌طلبان اظهار داشت: با پایان یافتن انتخابات مجلس هشتم، کار ستاد اصلاح‌طلبان به عنوان رابط اجرایی این طیف در انتخابات مجلس هشتم فعلاً به پایان رسیده است. وی افزود: برای انتخابات آتی باید منتظر جمع‌بندی احزاب و شورای هماهنگی جبهه اصلاحات ماند و دید که آیا برای حضور این طیف در انتخابات ریاست‌جمهوری سازوکار جدیدی در نظر گرفته خواهد شد یا خیر. ناصری در پاسخ به این سؤال که آیا اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری برای معرفی نامزد مورد نظر خود به تصمیم واحدی خواهند رسید یا خیر؟ گفت: پیش‌بینی بنده این است که اگر اصلاح‌طلبان پس از بررسی و تحلیل شرایط کشور تصمیم به حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را داشته باشند، با نامزدی واحد در این انتخابات شرکت خواهند کرد.
سخنگوی ستاد انتخابات اصلاح‌طلبان در مرحله دوم هم از به پایان رسیدن موقت کار این ستاد خبر داد و اعلام کرد که ستاد انتخابات اصلاح‌طلبان تنها برای فعالیت در انتخابات مجلس هشتم تشکیل شده بود.
هدایت آقایی در گفت وگو با مهر با اعلام این خبر، اظهار داشت: اصلاح‌طلبان هنوز ستادی را برای ایجاد هماهنگی در انتخابات ریاست‌جمهوری دهم تشکیل نداده‌اند چون تاکنون بحثی درباره این انتخابات از سوی گروه‌های اصلاح‌طلب مطرح نشده است.
وی تصمیم‌گیری و یا اعلام نظر درباره اینکه آیا اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری با کاندیدای واحد حضور خواهند یافت یا خیر را زود دانست و افزود: این موضوع ممکن است در حال حاضر از سوی گروه‌های اصلاح‌طلب دنبال شود اما با توجه به فرصت زیادی که تا انتخابات ریاست‌جمهوری وجود دارد، هنوز حزب یا گروهی رسماً در این باره اعلام نظر نکرده است.
ناظران معتقدند با جدی‌تر شدن بحث انتخابات ریاست‌جمهوری، این ائتلاف‌ها بار دیگر فعالیت خود را از سر خواهند گرفت با این تفاوت که به احتمال بسیار زیاد تغییراتی در هر دو جناح اصلی به وقوع خواهد پیوست.
