به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، ممنوعیت صادرات شیرخشک در سال ۹۷ در شرایطی اعمال شد که بیش از ۳۰ کشور در دنیا، خریدار شیرخشک ایران بوده است. این ممنوعیت تا اسفند ماه ۹۸ ادامه داشت تا اینکه با شیوع ویروس کرونا و پایین آمدن مصرف لبنیات در کشور، صنایع لبنی نیازشان به خرید شیر از دامداران، به شدت کاهش یافت و انبوه شیر موجود، وضعیت صنعت دامپروری کشور را وارد بحران شیر مازاد کرد.
شایعه آلوده بودن شیرهای تولید داخل به سم افلاتوکسین، ماجرای کیک‌های آلوده و در چند وقت اخیر نیز شیوع بیماریی کرونا عواملی هستند که جمع آنها منجر به کاهش شدید مصرف شیر در کشور شده است.
کارشناسان بر این عقیده‌اند که محصول شیر به دلیل اینکه یکی از مواد فاسد شدنی است نیازمند حمایت است و اکنون با وجود بحران کرونا این حمایت بیش از گذشته احساس می‌شود.
فاصله فاحش سرانه مصرف ۸۸ کیلویی شیر در ایران و ۳۰۰ کیلویی در اروپا
البته نباید از تاثیر افزایش قیمت شیر و فرآورده‌های لبنی بر کم شدن سهم این ماده غذایی ارزشمند از سفره ایرانیان چشم پوشید بطوری که طبق گفته بازرس هیات مدیره انجمن صنایع لبنی ایران سرانه مصرف شیر در کشور ما ۸۸ کیلوگرم است، عددی که اختلافی محسوس با سرانه ۱۵۰ کیلوگرمی مصرف شیر در دنیا و حتی ۳۰۰ کیلوگرمی در برخی کشورهای اروپایی دارد.
اسماعیل خاتمی مقدم تصریح کرده است: این میزان مصرف در کشور حتی با سرانه تولید شیر نیز فاصله دارد چرا که تنها در سال ۹۸ کل تولید شیر اعم از شیر واحدهای دامداری صنعتی و سنتی و نیز سهم ۱۰ درصدی سایر دام‌ها در مجموع هفت میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده و با در نظر گرفتن جمعیت ۸۳ میلیون نفری کشور سرانه تولید شیرخام در ایران حدود ۱۰۳ کیلو گرم در مقابل سرانه مصرف ۸۸ کیلوگرمی است.
در این بین همه گیری بیماری کرونا نیز تاثیر مستقیم بر کاهش شدید مصرف شیر داشته و کار را بجایی رسانده که دامداران و فعالان حوزه تولید شیر تنها به دنبال راهکاری برای فروش تولیدات خود حتی با نازلترین قیمت و تامین هزینه‌های پرورش و نگهداری دام‌های خود در شرایط اقتصادی نابسامان دوران کرونا هستند و تبدیل شیر به شیر خشک و صادرات آن به عنوان یکی از این راهکارها محسوب می‌شود.
صادرات شیر خشک راهی برای سرپا نگهداشتن دامداری‌ها
مدیرعامل اتحادیه دامداران آذربایجان‌شرقی در همین خصوص می‌گوید: هر چند اولویت دامدار تامین نیاز داخلی است ولی در شرایطی که به دلیل وضعیت اقتصادی خاص کشور از یک سو و شیوع بیماری کرونا از سوی دیگر، شاهد تشدید کاهش مصرف شیر در جامعه هستیم، صادرات این محصول به صورت شیر خشک علاوه بر جلوگیری از فساد و دور ریز شیر تولیدی، تنها راه تامین بخشی از هزینه‌های دامداران است.
ایوب امیری تصریح می‌کند: در حال حاضر شرکت پگاه به عنوان مهم‌ترین مجموعه تولید و صادر کننده شیر خشک در کشور محسوب می‌شود، هر چند این شرکت نیز در شرایط خاص کنونی شیر دامداران را ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان زیر قیمت مصوب خریداری می‌کند، اما دامدار نیز برای سرپا ماندن و گذر از این بحران حتی به این قیمت نیز راضی است.
وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر سرانه مصرف شیر بنا به دلایل مختلف در کشور پایین است و در صورت بهبود این وضعیت نیاز و توجیهی به تولید و صادرات شیر خشک نیست اما وقتی دامدار برای تهیه نهاده‌های دامی مورد نیاز خود نیاز به نقدینگی دارد، چاره‌ای جز تن دادن به این شرایط نیست.
متزلزل شدن جایگاه شیر خشک ایران در بین مشتریان
مدیرعامل اتحادیه دامداران آذربایجان‌شرقی معتقد است ظرفیت افزایش تولید شیر از طرف دامداران و شیر خشک از طرف شرکت‌های فعال در این بخش وجود دارد اما حلقه مفقوده در این زنجیره موضوع صادرات و افراد دخیل در این امر هستند و عدم توجه به واگذاری صادرات شیر خشک به افراد کاربلد و نیز عدم استمرار در صادرات این محصول موجب شده تا جایگاه محصول شیر خشک ایران حتی در کشورهایی مانند عراق و سوریه به عنوان مشتریان اصلی این محصول متزلزل شود هر چند که نباید از تاثیر موضوع کرونا در این حوزه نیز غافل شد.
خرید شیر دامداران با چک‌های مدت‌دار
اژدری یکی از دامداران نمونه آذربایجان شرقی در خسروشاه با ۲۲۰ راس دام سنگین در واحد صنعتی روزانه ۳.۲ تن شیر خام تولید می‌کند می‌گوید: تازه می‌خواستیم از شر شایعات آلودگی شیر به آفلاتوکسین و بی‌رغبتی مردم به خرید آن رها شویم که گرفتار کرونا شدیم.
وی افزود: از اسفند ماه سال قبل که در فضای مجازی به دروغ مصرف لبنیات را از عوامل انتقال ویروس کرونا به مردم معرفی کرده‌اند، مصرف شیر و مواد لبنی خیلی کمتر از گذشته شده و امروز کارخانه‌ها خرید شیر را از دامداری‌ها کاهش داده‌اند و موقع دریافت هم با کمترین قیمت محصول ما را می‌برند.
اژدری ادامه می‌دهد: ضرر کاهش خرید، رقم قابل توجهی است. البته ناگفته نماند کارخانه‌ها نه به صورت نقدی بلکه با چک‌های مدت دار از ما شیر می‌خرند.
به گفته دامداران، قیمت خوراک دام و نهاده‌ها هر روز گران تر می‌شود و فروشندگان یا واسطه‌ها تنها پول نقد قبول می‌کنند.
هزینه تغذیه هر گاو به طور متوسط روزانه ۶۲ هزار تومان بود و الان به بیش از ۸۰ هزار تومان رسیده است. چون بخش مهمی از مواد خوراکی برای تولید شیر با کیفیت، وارداتی است.
صادرات شیر خشک در شرایط کنونی یک اجبار است اما در شرایط عادی بدون توجیه
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌شرقی نیز می‌گوید: سهم استان ما که سالانه بیش از ۵۵۰ هزار تن شیر به صورت سنتی و صنعتی در آن تولید می‌شود، از این میزان صادرات یک درصد و تقریباً معادل ۴۰۰ تن در نظر گرفته شده است.
سهم ۳۳۰ تنی صادرات شیر خشک آذربایجان‌شرقی
حبیب شریفیان از انجام اقدامات لازم برای صدور مجوز ۱۰ هزار تن دوم در سال جاری نیز خبر داده و می‌افزاید: ۶۰ تا ۷۰ درصد شیر در آذربایجان شرقی به صورت سنتی و ۳۰ تا ۴۰ درصد آن به صورت صنعتی تولید می‌شود و بیش از ۹۰ درصد این شیر تولیدی نیز مربوط به دام سنگین و گاو است و بر اساس سهمیه اختصاصی صادرات شیر خشک نیز فعلا ۳۳۰ تن اجازه صادرات توسط شرکت پگاه وجود دارد که با پیگیری‌های صورت گرفته این میزان به ۶۰۰ تن افزایش خواهد یافت.
وی صادرات شیر خشک را یک اجبار برای کشور در شرایط خاص کنونی عنوان و خاطرنشان می‌کند: در کل دنیا صادرات شیر خشک از مازاد شیر مصرفی صورت می‌گیرد اما ما امروز برای سرپا نگهداشتن دامداری‌ها چاره‌ای جز صادرات شیر خشک نداریم وگرنه در کشوری که سرانه مصرف شیر از متوسط جهانی پایین‌تر است، تبدیل شیر به شیرخشک و صادرات آن چندان توجیهی ندارد.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی تصریح می‌کند: از نگاه تخصصی در صادرات شیر خشک نه تنها باید به اولویت تاثیر مصرف شیر در سلامت عمومی جامعه توجه کرد، بلکه باید موضوع بازگشت دلاری صادرات را نیز مد نظر قرار داد چرا که این امر با در نظر گرفتن شرایط خاص کشور از لحاظ ارزی و محدودیت‌های موجود در این بخش خود چالشی جدی است و با توجه به همه این جوانب باید گفت در شرایط عادی میزان صادرات شیر خشک نه تنها در آذربایجان‌شرقی بلکه در کل کشور چندان چشمگیر نخواهد بود.
آن چیزی که در این ایام بیش از پیش اهمیت دارد حمایت از تولیدکنندگان و کسب و کارها و کاهش خسارت و ضرر و زیان آنها است تا با عبور از بحران کرونا کشور بتواند کمافیسابق روی پای خود بایستند و در برای تحقق شعار سال یعنی "جهش تولید" گام بردارد.
نظر شما