همشهری‌آنلاین-سمانه معظمی: شاید در نگاه نخست، رهاورد کرونا برای گردشگری و مناطق گردشگرپذیر، جز یک زخم عمیق نباشد، اما وقتی پای آسیب‌های گردشگران در طبیعت به میان می‌آید، این موضوع می‌تواند جنبه مثبت هم داشته باشد.
با گسترش ابتلا به کووید-۱۹ در کشورمان از دو ماه گذشته تقریبا سفر به حالت تعطیل درآمد و درهای مکان‌های اقامتی مانند هتل‌ها و مناطق دیدنی در همه استان‌ها بسته شد.
استان‌های مازندران و گیلان محبوب‌ترین مقاصد گردشگری در تعطیلات نوروز هستند. اما عید امسال نه تنها جای مسافران بیشمار در کنار دریا و جنگل‌های شمال ایران خالی بود؛ بلکه دیگر آثاری از زباله‌های تلنبارشده و آسیب به زیرساخت‌های طبیعت مانند خاک و آب هم دیده نشد.
بر اساس آمارهای منتشر شده، میزان تولید زباله در سطح استان مازندران روزانه حدود ۳ هزار تن است که این رقم در تعطیلات نوروز به ۶ هزار تن می‌رسد!
کارشناسان گردشگری معتقدند شیوع کرونا گرچه در ظاهر به صنعت گردشگری آسیب زده، اما این فرصت را ایجاد می‌کند تا دولت‌ها و مردم در شیوه‌های سفر خود تجدید نظر کنند و به سفر مسئولانه در برابر طبیعت و اجتماع روی بیاورند.
سال‌هاست سفرهای نامتوازن و غیرمسئولانه به تخریب منابع طبیعی و زیست‌محیطی کشورمان منجر شده است. در این شرایط فعالان محیط زیست هشدار می‌دهند که تداوم چنین مسیری به نابودی محیط زیست منجر می‌شود.
ویروس کرونا مارا مجبور کرده که در رفتار خودمان با محیط اطرافمان، حیات وحش و میراث فرهنگی تجدید نظر کنیم.
به گزارش ان بی سی نیوز، این روزها نفس گردشگری به شماره افتاده و میلیون‌ها نیروی کار در صنعت گردشگری کار خود را از دست داده‌اند. هرچند برخی از بازگشت مجدد این صنعت به دوران شکوفایی در آینده نه‌چندان دور می‌گویند، اما به نظرمی‌رسد وضعیت سفر و گردشگری هیچ‌گاه به شرایط قبل بازنمی‌گردد.
همه چیز از جمله شیوه سفر، غذا خوردن، انتظار در صف یا حتی درک و برداشت ما از سفر هم تغییر خواهد کرد.
سقوط صنعت گردشگری
«اندرو ایوانز»، نویسنده و فعال گردشگری معتقد است: تبلیغات سفر به زیست‌گاه‌های حیات وحش همواره ما را به رفتن به دل طبیعت کمتر دست‌خورده، ترغیب می‌کند. وقتی به سفر می‌رویم دلالان گردشگری همواره به ما اطمینان می‌دهند که محلی‌ها از سفر ما به طور مستقیم سود می‌برند، ساحل، بدون زباله و هوا پاکیزه می‌ماند، اما حقیقت چیز دیگری است و نظام سرمایه‌داری جهانی، صنعت گردشگری را به سمت سقوط برده است.
وی گفت: تورهای زیادی برای بازدید حیات وحش و جنگل در کشورهای مختلف به ویژه در آفریقا و آسیا وجود دارد. صدها گردشگر سوار جیپ می‌شوند و به دل جنگل می‌زنند تا از نزدیک به دیدن ببر و شیر و پلنگ بروند و با آن‌ها عکس بگیرند. اما همه این‌ها فقط تهدیدی است برای طبیعت.
گردشگر یا طعمه؟
دلایل مختلفی برای سفر رفتن وجود دارد؛ ما به سفر می‌رویم تا مدتی از سروصدا و شلوغی دور باشیم، از طبیعت لذت ببریم، فشارهای ذهنی و جسمی‌مان را کم کنیم، از دیدن مکان‌های جدید لذت ببریم و زیبایی‌ها و عجایب را با کسانی که دوستشان داریم تقسیم کنیم. اما متاسفانه هیچ‌کدام از این‌ها در سفرهای ما وجود ندارد. بیشتر ما به طعمه خطوط هوایی و آژانس‌های مسافرتی تبدیل شده‌ایم که گاهی انسانیت ما را تنزل می‌دهند.
وقتی به مقصد می‌رسیم می‌بینیم بهشتی که منتظر دیدنش بودیم پر از زباله است یا درست در کنار یک آزادراه ۱۲ بانده قرار گرفته، محل زیست حیوانات آسیب دیده، رستوران‌های زنجیره‌ای و سوغات‌های پلاستیکی کارخانه‌ای جای غذاهای محلی و صنایع دستی بومی را گرفته و ...
تاثیر دائمی
گردشگری می‌تواند شکوه و بزرگی جهان را به ما نشان بدهد و حقیقت نابرابری بین انسان‌ها و این‌که زمین در معرض خطر است را یادآوری کند.
به اعتقاد ایوانز، صنعت گردشگری نشان داده که تفریحاتی مانند سواری گرفتن از فیل‌ها در آسیا یا غواصی در قفس برای دیدن کوسه‌ها در آفریقای جنوبی به خشونت علیه حیوانات دامن می‌زند. همچنین سفرهای هوایی و پروازهای زیاد به آب شدن یخ‌های قطبی منجر شده است. در واقع نوع سفر ما، اگرچه کوتاه‌مدت، می‌تواند تاثیر سوء دائمی بر محیط زیست داشته باشد.
سفر خوب، ذهن ما را باز و کمک می‌کند از تعصب پرهیز کنیم و به فرهنگ‌های گوناگون احترام بگذاریم. دیدن مکان‌های جدید، مرزهای ساخت بشر را حذف و ما را از طریق انسانیت مشترکمان به یکدیگر متصل می‌کند.
بازگشت شرایط به حالت عادی
این روزها در ۹۶ درصد کشورها نوعی محدودیت سفر وجود دارد و خیلی از کشورها مرزهای خود را به روی گردشگران و مسافران بسته‌اند. به همین دلیل، میزان سفرهای پرخطر برای محیط زیست نزدیک به صفر شده است.
به تدریج جهان دوباره به حالت عادی بازمی‌گردد و مرزها باز می‌شوند، اما نباید صنعت گردشگری دوباره به همان روزها برگردد. باید کاری کرد تا این صنعت به یک سطح استاندارد و دوستدار محیط زیست برسد.
شیوع کرونا و تعطیلی سفرها، فرصتی است که انسان‌ها به خود بیایند و برای حل مشکلات صنعت گردشگری مانند اشباع برخی مناطق از گردشگر، آلودگی، تخریب محیط زیست، شرایط کاری غیرعادلانه، سوء‌استفاده از حیوانات، کودکان و زنان، به حاشیه بردن مردم بومی و فساد، چاره‌ای بیاندیشند.
صنعت گردشگری باید از این وقفه فعلی برای روبرو شدن با حقایق تلخ خود استفاده کند. برای مثال در آمریکا، سفرهای افراطی با کشتی و از بین‌بردن جزایر مرجانی برای ساخت ویلا روی آب، از جمله این مشکلات است.
این صنعت باید باور غلط «هرچه بیشتر، بهتر» را کنار بگذارد. باور کنیم که پارک‌های ملی، گنجایش جذب جمعیت بیشمار را ندارد. تجاری کردن مقاصد گردشگری اعتبار آن‌ها را از بین می‌برد و به مردم محلی آسیب می‌زند.
استانداردهای جهانی برای احیای صنعت گردشگری عادلانه و دوستدار محیط زیست باید ایجاد و اجرا شود. انسان‌ها باید فروتنانه بهترین سیاست‌ها را برای حفظ انرژی‌های تجدیدپذر و به کارگیری نیروی انسانی و حفاظت از حیوانات اتخاذ کنند.
صنعت گردشگری باید نقش خود را در تغییرات آب‌وهوایی، اقتصاد جهانی، محیط زیست، حفاظت از حیات وحش و عدالت اجتماعی بپذیرد.
هر بخشی از گردشگری از جمله دولت‌ها، هتل‌ها، خطوط هواپیمایی، پارک‌های تفریحی، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و گردشگران باید مسئولیت خود را در این زمینه به گردن بگیرند.
گردشگران به عنوان بخشی از این صنعت باید در این زمینه پیشگام شوند. آن‌ها پیش از سفر بهتر است از خود بپرسند آیا سفر من به کسی یا چیزی در جامعه و طبیعت آسیب می‌زند؟ چقدر مطمئن هستم که جامعه محلی، فرهنگ و محیط زیست از این سفر، سود می‌برد؟ چطور می‌توانم از بیزینس‌های کوچک محلی حمایت و به توانمندسازی زنان کمک کنم؟ چطور می‌توانم مطمئن باشم سفر من بقای حیات وحش و گونه‌های در معرض انقراض را به خطر نمی‌اندازند؟
برخی از ما باید رویاهایمان را عوض کنیم. می‌توانیم از خواسته‌های خود و لذت سلفی گرفتن با حیات وحش به نفع طبیعت چشم‌پوشی کنیم.
مردم جهان باید برای حفظ محیط زیست و میراث فرهنگی دست به دست هم بدهند. ما هیچ‌وقت مانند امروز منزوی و در قرنطینه و در عین حال، وابسته و مرتبط به محیط اطرافمان نبودیم. ما می‌توانیم دوباره به سفر برمی‌گردیم، اما این بار باید درست سفر کنیم.
نظر شما