همشهری آنلاین - بهزاد رنجبر: بازارسهام به مقصد اصلی نقدینگی در اقتصاد ایران تبدیل شده، به طوری که یافتههای همشهری نشان میدهد همزمان با تشدید روند صعودی بورس، فقط در یک ماه گذشته، دستکم ۲۰ هزار میلیارد تومان پول تازه، وارد بازارسهام شده است.
رقم ورود پول به تالارهای بورس در طول سال گذشته ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان برآورد میشود. به گزارش همشهری، در شرایطی که جریان ورود نقدینگی به بورس شتاب گرفته؛ این پرسش مطرح است که رشد بازارسهام تا کجا ادامه مییابد؟ و آیا در بازار سهام حباب قیمتها شکل گرفته است؟ البته کارشناسان در این باره نظرات متفاوتی دارند.
- تغییر معادلات اقتصاد
معادلات اقتصادایران تغییر کرده؛ این روزها اشتیاق ورود به بورس افزایش یافته، شدت این اشتیاق به حدی است که برخی دفاتر پیشخوان از پر بودن ظرفیت برای ثبت نام در سامانه سجام تا خرداد خبر دادهاند. از پارسال به اینسو به قدری پول جدید وارد بازارسهام شده که بهنظر می رسد زیرساختهای نحیف بازارسرمایه ظرفیت تحمل آن را ندارد. از طرف دیگر در ابعاد درونی بازار هم توسعهنیافتگی ابزارهای مالی در بورس موجب شده حجم عرضه با تقاضا متناسب نباشد.
در ۲ سال گذشته میبایست بر تعداد شرکتهای بورس اضافه می شد، میزان سهام شناور آزاد شرکت ها افزایش پیدا میکرد وحتی ابزارهای مالی متنوع و کارا برای جذب نقدینگی جدید تولید می شد اما غلفت مدیران بازارسرمایه از توسعه ابزارها موجب شده فشار نقدینگی به متورم شدن قیمت سهام بیانجامد موضعی که برخی صاحب نظران را بر آن داشته که درباره شکل گیری حباب در بازار سهام ابراز نگرانی کنند.
- وقتی حرفهایها هم جا میمانند
مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان میدهد؛ شدت فشار نقدینگی برای ورود به بورس به قدری زیاد است که این روزها حتی سهامداران حرفهای هم از بازار جا ماندهاند. سهام اغلب شرکتهای بورس با صفهای سنگین خرید مواجهاند؛ سهامداران تازهوارد هم، بدون توجه به اینکه در حال سرمایه گذاری بر سهام چه شرکتی هستند؛ در صف خرید ایستادهاند.
تازه ترین محاسبات همشهری آنلاین نشان می دهد، فقط در فروردین امسال ۱۲۵ هزار میلیارد تومان معامله در بازارسهام انجام شده که این رقم معادل یکپنجم کل معاملات پارسال است. پارسال ۸۲۲ هزار سهامدار جدید وارد بورس شدند که از این تعداد ۳۲۰ هزار نفرشان، در بهمن و اسفند وارد بازار سهام شدهاند.
برخی اطلاعات تایید نشده هم حاکیاست؛ در فروردین امسال ۲۰۰ هزار سهامدار جدید وارد بورس شدهاند و رقم کل تعداد سهامداران بورس، برای نخستین بار از مرز ۱۲ میلیون نفر عبور کرده است. روند به گونهای است که ارزش روزانه معاملات سهام به ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رشد سرسامآور بسیاری را برآن داشته که از خود بپرسند که آیا سهام شرکت های بورس با حباب مواجه شده اند؟
- بیم های بورس
بررسی های اولیه همشهری در مورد مخاطرات پیشروی بازار سهام نشان می دهد؛ احتمالا ۳ مخاطره اصلی ظرف چند ماه آینده رشد بازار سهام را تهدید می کند. این مخاطرات شامل؛ مقاومتهای پیش روی شاخص از نظر تکنیکی، نزدیک شدن به دوره رکود سنتی در ماه مبارک رمضان و همین طور نزدیک شدن به فصل مجامع شرکتهای بورس است.
تحلیل گران تکنیکال معتقدند؛ شاخص کل به زودی در محدوده ۷۷۰ هزار واحد و سپس در محدوده ۸۲۰ هزار واحد با مقاومت روبهرو خواهد شد و احتمال نزول یا اصلاح شاخص در این محدوده ها وجود دارد. در حال حاضرشاخص کل بورس تهران در محدوده ۷۴۲ هزار واحد قرار دارد.
مخاطرات بعدی، نزدیک شدن به دوره احتمالی رکود بازار در ماه مبارک رمضان و در زمان برگزاری مجامع شرکتهای بورس در خرداد و تیر است. مطابق سنت هر ساله ارزش معاملات بازار سهام در ماه رمضان و همین طور فصل مجامع شرکت ها باکاهش مواجه می شود و بورس وارد یک دوره رکورد موقت میشود، با اینکه به نظر نمیرسد در سال جاری این مولفهها قادر باشند از شدت هجوم نقدینگی به بورس جلوگیری کنند اما میتواند به عنوان ۲ عامل سنتی و اثر گذار بر بورس آنها را در نظر گرفت.
- امیدهای بورس
در مقابل مخاطرات پیشروی بورس؛ وزن امید ها و مولفه های اقتصادی اثر گذار بر بازار سهام پر قدرت تر است. بازار سهام اکنون بالهای امید پر قدرتی برای صعود و پرواز دارد؛ از یک طرف پس از ۷ سال تردید، حالا حمایت دولت را پشت خود احساس می کند و از سوی دیگر با فریز و کاهش عملی نرخ بهره انرژی مضاعفی گرفته است. بازار سهام همچنین به رشد دوباره قیمت دلار و افزایش نرخ تورم امید زیادی دارد چون هر دوی این عوامل بر بورس اثرات عمیقی برجای می گذارند.
برخی تحلیلها از احتمال رشد دوباره و هدایتشده قیمت دلار، با نظر دولت، حکایت دارد از سوی دیگر به نظر می رسد دولت به دلیل تنگناهای مالی چارهای جز حمایت از بورس ندارد و به همین دلیل تمایل دارد نقدینگی را به سمت بورس هدایت کند. رفتار دولت در سال جهش تولید نشان می دهد که در تلاش است از طریق اعمال سیاستهای انبساطی و حتی پولپاشی، زمینه رونق در اقتصاد را فراهم کند؛ این سیاست می تواند به رشد تورم دامن بزند و چون تورم محرکی پرقدرت برای رشد بورس است؛ این احتمال وجود دارد که بازار سهام تحت تاثیر همین عوامل پرقدرت؛ یعنی رشد قیمت دلار، افزایش نرخ تورم و همین طور سیاستهای حمایتی دولت به رشد پر شتاب خود ادامه دهد. در کنار همه این عوامل اقتصادی باید کاهش نرخ بهره را هم اضافه کرد. به طور کلی هر واحد کاهش نرخ بهره میتواند به رشد شاخص بورس تا چندین هزار واحد منجر شود.
- آیا بورس حباب دارد
نسبت قیمت به درآمد(P/E) بازار سهام، که از ۳ دهه پیش، همواره یکی از خط کشهای محاسبه حباب در بورس تهران محسوب میشده؛ حالا به رقم ۱۴ مرتبه رسیده است. این مولفه مهم در طول سال های قبل بین ۴.۵ تا ۹ مرتبه در نوسان بود؛ اما با کاهش نرخ بهره، اعداد قبلی در حال شکسته شدن است. با این حال اعداد جدید، پیامی تازه را مخابره میکنند و آن این است که؛ مقدار سود شرکتها از مقدار رشد قیمت سهام پشتیبانی نمی کند. به همین دلیل است که این روزها برخی کارشناسان معتقدند در بازار سهام حباب شکل گرفته است.
چنان که محمودرضا خواجه نصیری نایب رئیس هیات مدیره بورس تهران، در این باره میگوید: بر اساس مطالعات انجام شده، بر سهام شرکتهای بورس، در سال ۹۸، رشد قیمت ۷۵ درصد شرکتها، از نظر تعداد و ۵۵ درصد آنها از نظر ارزش، با عملکردشان همخوانی نداشته است.
به گفته مدیر عامل تامین سرمایه تمدن، ۹۸ درصد شرکتها به لحاظ تعدادی، دارای انحراف منفی بازده سهم از رشد فروش و سود آوری هستند و فقط ۲ درصد آنها توانستهاند رشد مساوی یا بهتر از بازده سهم را تجربه کنند.
به عبارت دیگر قیمت سهام این شرکتها در سال ۹۸ رشد کرده اما در مقابل انتظار رشد سود و فروش آنها با این رشد همخوانی ندارد. به گفته خواجه نصیری، فقط ۱۰ تا ۲۰ درصد شرکتهای حاضر در بورس در سال ۹۸ با این منطق ارزنده ارزیابی شدهاند.
او در عین حال در پاسخ به این پرسش که آیا بازار سرمایه با حباب روبهروست تاکید کرد: تعمیم این مساله به کل بازار قابل پذیرش نیست اما تعداد قابل توجهی از شرکتها، از بازدهشان انحراف دارند.
نوید خاندوزی از کارشناسان بازار سرمایه هم گفت: به نظر می رسد در برخی سهمها؛ رشد قیمت با وضع شرکت تناسب ندارد، اینگونه شرکتها با حباب قیمت مواجهاند ولی کلیت بازار سرمایه حباب ندارد.
او افزود: اگر سرعت رشد بازار سرمایه ملایم تر شود و روند اصلاحی هم شکل بگیرد، قیمت سهمها جذاب تر خواهد شد.
به گفته او رشد بازار سرمایه ناشی از ورود حجم بالای نقدینگی است بنابراین تا زمانی که این جریان نقدینگی وجود دارد، رشد بازار هم ادامه خواهد داشت.
نظر شما