ساعت 10 برنامه تمام شد اما سیاوش صفاریان‌پور، مجری این برنامه تا حدود یک ساعت بعد مشغول گپ و گفت با حضار و مهمانان بود. پس از آن که کارشناسان و مهمانان را راهی کرد و فراغتی به دست آورد مصاحبه شروع شد؛ در باغ مرکز، کنار درختان بلند و نهری روان در اطراف آنها.
برادر او فواد نیز در محوطه ساختمان این مرکز حضور داشت و پیش از پایان مصاحبه به ما ملحق شد.
از هر دو برادر این سؤال را پرسیدم که چرا مقابل دوربین تلویزیون با لباس‌هایی متحد‌الشکل ظاهر می‌شوند اما جوابشان برعکس لباس‌هایشان اندکی متفاوت بود. سیاوش صفاریان‌پور در این مصاحبه گفت که اتفاقی به تلویزیون راه پیدا کرده است و برادرش نیز اتفاقی راهی اجرای تلویزیون شده است.
در ادامه گفت‌وگو با یک مجری و تهیه‌کننده تلویزیونی که علاقه‌مند به نجوم است را می‌خوانید:
- به نظر خیلی گرفتارید که بعد از اجرای یک برنامه زنده برای این مصاحبه قرار گذاشتید. یعنی الان خسته نیستید؟
ساخت یک برنامه زنده تلویزیونی در ایران شبیه دوی ماراتن است. امشب به دوستانی که اینجا بودند می‌گفتم که ساخت و آماده‌سازی یک برنامه در بسیاری از نقاط دنیا شاید کار ساده‌ای باشد اما در ایران رساندن یک برنامه به پخش نیازمند انجام هماهنگی‌های زیاد و طی کردن مراحلی است که دشواری کار را افزایش می‌دهد. به هر حال باید از مشکلات عبور کرد.
به علاوه در حال ایجاد تنوع در برنامه آسمان شب هستیم که نیازمند هماهنگی‌های زیاد است، مثل هماهنگی برای فرستنده ماهواره‌ای به منظور مخابره تصویر. شما باید ببخشید که این موقع قرار گذاشتم. به هر حال اهل آسمان شب، شب زنده‌دار هستند.
- برنامه «آسمان شب» از سال 1380 کار خود را آغاز کرده است. چطور این برنامه علمی بعد از هفت سال تعطیل نشده است؟
این سئوال را همیشه از خودم می‌پرسم. شب یلدا جشن پانصدمین قسمت آسمان شب را گرفتیم که یک اتفاق عجیب بود، برای همه ما که دست‌اندرکار تولید این برنامه هستیم. بعد از آن شروع کردیم به مرور کردن قسمت‌های پخش شده.
در آن زمان از خودم سوال کردم که فکر می‌کردی این برنامه تا امروز ادامه پیدا کند؟ خب، جوابم منفی بود. با توجه به شناختی که از تلویزیون داریم برنامه‌هایی که خیلی تداوم داشته باشند زیاد نیستند، گرچه برنامه ورزشی «90» خیلی وقت است که در حال پخش است یا «ورزش و مردم» قدمت 27-26 ساله دارد، ولی برنامه علمی که بتواند مردم و مدیران تلویزیون را جذب کند، سراغ ندارم.
«آسمان شب» را می‌توان طولانی‌ترین برنامه علمی تلویزیون در طول عمر 50 ساله آن دانست. دلیل اصلی آن هم حفظ کردن مخاطبانش بوده است. همانطور که دیدید امشب یک تجربه جدید در پخش داشتیم.
مرتب فکر می‌کنیم که چطور رضایت مخاطب را جلب کنیم. مدت‌ها بود که در استودیوی پخش زنده کار می‌کردیم، دیگر برای خودمان هم یکنواخت شده بود به همین دلیل تصمیم گرفتیم برویم در فضای باز.
- یعنی از کلیشه‌ای شدن فرار کردید؟
سعی می‌کردیم در محتوای برنامه و در دکور آن تغییراتی ایجاد کنیم اما برای گروه برنامه‌سازی ما حس یکنواختی داشت به‌وجود می‌آمد.
- در فضای باز سختی‌های کارتان دشوارتر نمی‌شود؟
شاید ده برابر شرایط عادی استودیو به دشواری‌های موجود، هم از لحاظ اداره کردن کار و هم از نظر هزینه‌ها، افزوده شود ولی برنامه باید باقی بماند و بیننده‌اش را حفظ کند. نکته‌ای که در تلویزیون و سینما وجود دارد، اصل غافلگیری است. بنابراین هر بار سعی می‌کنیم برنامه متفاوت باشد حتی در شروع یا پایان آن.
- به این نکته اشاره کردید که برنامه‌هایی ادامه پیدا می‌کنند که مخاطبانشان را نگه دارند. برنامه «مردم ایران سلام»، مخاطبانش را از دست داد که تعطیل شد؟
به نظرم به هیچ عنوان ریزش مخاطب نداشت و آمارها هم این موضوع را تایید می‌کند. سؤالی که من همیشه از خودم می‌پرسم این است که اگر یک روز نتوانم برنامه آسمان شب را ادامه دهم کسی هست که این کار را به او بسپارم؟ الان همکاران جدید و جوانی را جذب کردیم که این کار را انجام بدهند؛ اما هنوز به جوابم نرسیده‌ام.
فکر کنم برای «مردم ایران سلام» هم همین اتفاق افتاده است، برنامه‌ای که قائم بر اندیشه‌های یک فرد است. در این برنامه گرچه کارشناسان و مجریان توانایی حضور داشتند اما باید این نکته را در نظر بگیریم که آنچه دیدیم اندیشه‌ها و تلاش‌های تهیه‌کننده آن آقای شهیدی‌فر بود. به همین دلیل بار اصلی ساخت برنامه و رعایت اصل غافلگیری هم روی دوش ایشان قرار داشت.
برنامه‌ریزی کردن، جست‌وجوی سوژه، دعوت از مهمانان که برخی در آخرین دقایق کنسل می‌شد، اجرای برنامه و... البته گروه زیادی ایشان را همراهی می‌کردند که طی دو سال پخش هر روزه این گروه فرسوده شدند. تصور کنید کسی که قرار است برنامه‌اش ساعت شش صبح پخش شود باید دست‌کم ساعت پنج بیدار شده باشد تا این که از نظر ذهنی آمادگی لازم را به دست آورد.
این که چرا برنامه متوقف شد به نظر من، برنامه‌ساز دچار فرسودگی شد و نمی‌توانست برنامه را به گروه یا شخص دیگری واگذار کند. به هر حال ترجیح تلویزیون این بود که این گروه استراحت و برای پیش تولید جدید خود را آماده کند.
- شما در «آسمان شب» احتیاج به استراحت ندارید؟
فرق ما با برنامه «مردم ایران سلام» این است که ما هفتگی پخش می‌کنیم. اگر ما هم هر روز پخش داشتیم حتما باید استراحت می‌کردیم. واقعیت را بخواهید این کار درآمد زیادی برای ما ندارد و گاهی فکر می‌کنم شغل یا موضوع برنامه را تغییر دهم ولی خیلی از افرادی که امشب اینجا آمدند را دیدید.
تعداد زیادی از آنان با برنامه آسمان شب به ستارهشناسی و نجوم علاقه‌مند شدند و حالا در این زمینه کار می‌کنند. برخی از افرادی که امروز به عنوان مهمان و کارشناس در آسمان شب حضور دارند روزی فقط بیننده این برنامه بودند. به خاطر همین یک حس درونی اجازه نمی‌دهد شغل یا زمینه کاری آن عوض شود.
- شغل سیاوش صفاریان‌پور با این توصیف چیست؟
من برنامه‌ساز علمی هستم اما نه الزاما در قالب برنامه‌های نجومی. علاقه شخصی من نجوم بوده است برای همین این قالب را انتخاب کرده‌ام. این شیوه برنامه‌سازی هفتگی تا مدتی می‌تواند ادامه داشته باشد. شاید بعد از آن فیلم‌ها و برنامه‌های مستند درباره نجوم را بسازم؛ یعنی قالبی دیگر، این می‌تواند شغل بعدی‌ام باشد.
همشهری بین‌الملل
پنجشنبه 29 فروردین
