همشهری آنلاین: زبان مازندرانی در بخش شمالی کشور رایج است. البته باید بدانیم که این زبان در دیگر استان‌ها هم پراکنده است و فقط مردم مازندران به آن تکلم نمی‌کنند. به جز مازندران در برخی نقاط استان‌های گلستان، سمنان، تهران و البرز هم، مردم مازندرانی صحبت می‌کنند. به‌عنوان نمونه در بندرگز، کردکوی، گرگان و علی‌آباد کتول گلستان، در شهمیرزاد، شاهرود، گرمسار، دامغان، کلاته رودبار، آرادان، دیباج، مجن، کهن‌آباد، خطیرکوه، فولادمحله، فروان و چاشم سمنان، در فیروزکوه و دماوند تهران و همچنین در طالقان، ولاترو و شهرستانک البرز مردم مازندرانی صحبت می‌کنند.
گویش‌ها
با چنین پراندگی طبیعی است که گویش‌های مختلفی هم در این زبان وجود داشته باشد.
گویش شهمیرزادی
گویش شهمیرزادی یکی از گویش‌های مازندرانی و در شهرستان مهدیشهر سمنان وجود دارد.
گویش‌های گرگانی‌کهن، طبری استرابادی و کتولی
گویش گرگانی‌کهن، گویش طبری استرابادی و کتولی جزو گویش‌های مازندرانی هستند که در گرگان کاربرد دارند.
گویش طبری استرابادی در دهستان استرآباد جنوبی، دهستان انجیرآب، دهستان روشن آباد و شهر گرگان، گویش کتولی در شهرستان علی‌آباد کتول و دشت کمالان، گویش طبری استرابادی در استرآباد شمالی و دهستان قرق، زیارت، اصفهان‌کلاته، لمسک، زنگیان و کلاجان قاجار شهرستان گرگان کاربرد دارد.
گویش طبری رویانی
طبری رویانی یکی از قدیمی‌ترین گویش‌های زبان مازندرانی است که در نواحی غربی طبرستان استفاده می‌شود. مردم نور، نوشهر، چالوس، کلاردشت، عباس‌آباد، تنکابن و رامسر به زبان طبری و گویش طبری سخن می‌گفتند.
گویش طبری کجوری
گویش طبری کجوری نیز جزو زبان مازندرانی است که در شهرستان‌های نور و نوشهر و نواحی شرقی چالوس کاربرد دارد.
گویش طبری کلارستاقی
گویش طبری کلارستاقی نیز شاخه‌ای از گویش طبری رویانی است که در چالوس، کلاردشت، عباس‌آباد و همچنین نواحی شرقی تنکابن مانند نشتارود گویش می‌شود.
گویش قصرانی شمیرانی
مردم مناطق قصران باستانی شامل مناطق تجریش میگون، لالان، زایگان، روته، گرمابدر، شمشک، دربندسر، شهرستانک، اوشان، فشم، آبنیک، امامه، ایرا، وسکاره، جورد و آردینه به این گویش سخن می‌گویند؛ البته این نوع گویش در گذشته بیشتر در این مناطق شنیده می‌شد.
لهجه‌ها
همچنین ۱۲ لهجه مختلف در جلگه‌ها و نواحی کوهستانی مازندران وجود دارد.
منطقه کردکوی: شامل هزار جریب شرقی، شاه کوه زیارت، بالاجاده، رادکان، گزشرقی و غربی و روستاهای غیرترکمن نشین از زنگی محله گرگان و چهاردانگه تا گلوگاه.
منطقه بهشهر و نکا: شامل چهاردانگه هزارجریب از سورتی تا کیاسر و روستاهای مناطق جلگه‌ای از گلوگاه، شاه کیله تا انتهای منطقه قره طغان و رودخانه نکارود.
منطقه ساری: شامل چهاردانگه از کیاسر تا کوهستان‌های دودانگه، جلگه‌های بین میان‌دورود و جلگه‌های مناطق غربی تجن‌رود تا جویبار.
منطقه قائمشهر: شامل مناطق کوهستانی فیروزکوه، سوادکوه و روستاهای جلگه‌ای حد فاصل بین کیاکلا، جویبار و روستاهای کوهپایه‌ای بیشه‌سر.
منطقه بابل: از مناطق کوهستانی چلاو آمل تا بندپی، امامزاده حسن در سمت غربی آلاشت و نواحی جلگه‌های حد فاصل فریدونکنار، بابلسر، بهنمیر، کیاکلا تا روستاهای کوهپایه‌ای کهنه خط، گنج افروز و بابل کنار.
منطقه آمل: از کوهستان‌های بندپی تا چلاو، لاریجانات، نمارستاق و کلارستاق آمل تا حوالی امامزاده هاشم و جلگه‌های دو سمت هراز، دشت‌سر و محمودآباد و کوهپایه‌ها و جلگه‌های جاده چمستان، آمل و نور.
منطقه نور و نوشهر: شامل بخشی از روستاهای بیرون بشم، کجور، محال ثلاث و جلگه‌های حد فاصل سرخ رود تا رودخانه چالوس.
چالوس و تنکابن شرقی: شامل مناطق کلارباستانی، برخی از روستاهای کوهپایه‌ای منطقه بیرون بشم ولنگا و نواحی جلگه‌ای از آب چالوس و عباس‌آباد و رودخانه نشتا به مرکزیت عباس‌آباد.
تنکابن مرکزی: شامل لهجه‌های منطقه دوهزار و سه هزاری و خرم‌آبادی و گلیجانی و چالکش یعنی جلگه‌های حد فاصل آب نشتا تا آب شیرود.
منطقه علی‌آباد کتول: شامل نواحی روستایی کوهستانی شمال شاهوار و مناطقی چون کتول، پیچک محله، محمودآباد، فاضل آباد و جلگه‌های غیرترکمن نشین بلوک استارآباد قدیم.
منطقه قصران باستانی: شامل مناطق اوشان، فشم، شمشک، گاجره و روستاهای کوهپایه‌ای توچال تا مناطق غربی رودخانه جاجرود.
منطقه دماوند: شامل نواحی کوهستانی شهرستان دماوند، رودهن، بومهن تا فیروزکوه.
نظر شما