به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، از شهرستان سوادکوه، گردشگری از کلیدواژه‌هایی است که در سال‌های اخیر برجسته‌سازی آن را در تریبون‌های مختلف رسمی و غیررسمی شاهدیم تا جایی که از آن به‌عنوان جایگزین درآمدهای نفتی نیز یاد شده است.
گردشگری، بخش‌های مختلفی دارد که موزه معدنی و گردشگری یکی از این حوزه‌هاست که در کشورهای مختلف از معدن‌کاری به‌عنوان فعالیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تغییر کاربری یافته است.
پیشنهاد برای استفاده از نخستین معدن زغال‌سنگ در منطقه کنیج‌کلای بخش زیراب شهرستان سوادکوه از اواخر دهه ۱۳۸۰ مورد توجه قرار گرفت و در سال ۱۳۹۶ با پیگیری شهرستانی و استانی شاهد انعقاد موافقت‌نامه بین شرکت تجهیز و تولید مواد معدنی کشور و دانشگاه پردیس شهید بهشتی زیراب بودیم و مبلغ حدود ۵۰۰ میلیون تومان نیز برای اقدامات اولیه به حساب شرکت البرز مرکزی سوادکوه واریز شد.
معدن زغال‌سنگ کنیج‌کلای زیراب در سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۳ در زمان ایجاد راه‌آهن سراسری در شهرستان سوادکوه معرفی شد و در سال‌های ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۱ توسط شرکت آلمانی و در سال ۱۳۴۷ توسط شرکت ذوب‌آهن ایران با همکاری کارشناسان روسی شناسایی و اطلاعات اکشتافی آن به‌دست آمد و در اوایل دهه ۱۳۵۰ هم بهره‌برداری از آن و نیز معدن روستای کارمزد آغاز شد.
معدن زغال‌سنگ کنیج‌کلای زیراب در محوطه پارک علمی تحقیقاتی (پردیس زیراب) دانشگاه شهید بهشتی قرار دارد که این پارک علمی تحقیقاتی در بهار ۱۳۸۱ و با حضور وزیر علوم وقت و با هدف گسترش و تقویت روح پژوهش و تفکر علمی در کشور و منطقه، کمک به افزایش ثروت در جامعه با استفاده از فناوری و صنعت، مرتبط کردن مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی با صنعت‌گران و صنعت (ارتباط صنعت و دانشگاه) و گسترش علوم و فنون جدید و تمرکززدایی و گسترش حوزه نفوذ علمی و ارتباطی دانشگاه، افتتاح شد.
- سوابق جهانی موزه و گردشگری در معادن
۳ هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، بابِلی‌ها نقره را به‌عنوان واحد پول خود استخراج کردند و ۳ هزار و ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح مصریان هم در شبه‌جزیره سینا اقدام به استخراج فیروزه می‌کردند و ایرانیان هم ۶ هزار سال قبل، کاریزهایی تا طول ۶۰ کیلومتر را در انحصار خود داشتند و معادن زغال، طلا، نمک و سنگ‌های زینتی و قیمتی هم دارای سابقه هزاران ساله است.
استفاده از مکان و ابزارهای استفاده از معادن برای نسل کنونی همراه با شگفتی و آموزش است که طرح‌های مختلف گردشگری معدنی خود را به‌عنوان یکی از شاخص‌های اقتصادی و فرهنگی جامعه نشان می‌دهد.
- نمونه‌های گردشگری معدنی در جهان
در معدن «سلدام سین»، بازدیدکنندگان امکان فعالیت‌های استخراج دارند و برای ۳ ماه در سال، تور گردشگری برگزار می‌شود و معدن‌کاران قدیمی به ارائه توضیحات می‌پردازند.
فعالیت‌های گردشگری معدن زغال‌سنگ «اِد» ایالت پنسیلوانیای امریکا از سال ۱۹۷۰ آغاز شد و اولین بهره‌برداری از این معدن نیز در سال ۱۸۵۰ آغاز شد.
برای علاقه‌مندان قبل از ورود با ترن در داخل تونل، توضیحاتی داده می‌شود و در بیرون معدن هم امکان آشنایی با ابزار و تجهیزات معدنی وجود دارد و فروشگاه هدایا و سوغات، موزه و امکان ارائه خدمات برای تورها هم موجود است؛ در این معدن امکان مشاهده استخراج زغال هم وجود دارد.
گردشگران تا عمق ۳۰۰ متری معدن زغال سنگ «کوئین آریزونا» وارد می‌شوند و در طول هفته هم ۴ تور گردشگری برای آن برگزار می‌شود.
بازدید از «معدن طلای کانتری‌بوی» در قلب کوه‌های راکی و تا عمق ۳۰۰ متری با رعایت موارد ایمنی امکان‌پذیر است و
سالانه بیش از ۲ میلیون نفر از معدن نمک «ولیچکا» لهستان بازدید می‌کنند و از قرن ۱۳ تا سال ۲۰۰۷ فعال بود، دارای راه‌پله‌های چوبی، مجسمه‌ها و لوسترهای نمکی و نمایشگاه تاریخ نمک است، همچنین آسانسور قرن ۱۷ آن برای رفتن به عمق معدن بازسازی شد.
گردشگران، سنگ‌های همراه با طلا را در مکان‌هایی که مشخص شد، جدا می‌کنند و در فصل زمستان سورتمه‌سواری روی برف‌ها هم امکان‌پذیر است و حیوانات مختلف برای تصویربرداری و فروشگاه هم وجود دارد و بارها در رسانه‌ها تبلیغ شد؛ مدت زمان بازدید هم ۴۵ دقیقه در نظر گرفته می‌شود.
معدن الماس «کیمبرلی» در آفریقای جنوبی شامل یک معدن روباز و یک معدن زیرزمینی است و عمر این معدن ۴۳ سال بود، ۵۰ هزار نفر در آن مشغول به کار بودند و عرض این معدن ۴۶۳ و عمق آن ۲۴۰ متر است که اکنون ۱۷۵ متر آن قابل مشاهده است.
سالانه بیش از ۲ میلیون نفر از معدن نمک «ولیچکا» لهستان بازدید می‌کنند و از قرن ۱۳ تا سال ۲۰۰۷ فعال بود، دارای راه‌پله‌های چوبی، مجسمه‌ها و لوسترهای نمکی و نمایشگاه تاریخ نمک است، همچنین آسانسور قرن ۱۷ آن برای رفتن به عمق معدن بازسازی شد.
سرمایه‌گذاران چینی معدن «سونگ‌جیانگ» در دره حاصل از معدن‌کاری روباز که به مروز زمان، پرآب شده بود را برای جذب گردشگر برای ساخت مجموعه بزرگ تفریحی و ورزشی که بخش بزرگی از آن هتل ۵ ستاره است، ترغیب کرد و در آن دریاچه اختصاصی قایقرانی با استفاده از فناوری نوین، هتل با استفاده از تکنولوژی همراه با محیط زیست و استفاده از صفحات خورشیدی برای تأمین انرژی استفاده شد.
هتل «سالاسیلورماین» در عمق ۱۵۵ متری زمین معدنی بود که فعالیت آن از قرن ۱۵ آغاز و تا سال ۱۹۰۸ میلادی ادامه داشت و تا سال‌ها منبع اصلی تولید نقره کشور سوئد بود ولی هم‌اکنون به یک اتاق هتل زیرزمینی با دمای ۲ درجه سانتی‌گراد است که با وسایل گرمایشی به ۱۸ درجه افزایش دما پیدا می‌کند، تلفن‌های همراه در آن کارایی ندارند و به جای آن از سیستم رادیویی ارتباط برقرار می‌شود، در داخل تونل هم تورهای ماجراجویی در نظر گرفته شده است.
- حرف‌های درباره اولین موزه معدنی کشور در سوادکوه
حسین‌قلی قوانلو رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران از پیگیری این سازمان برای راه‌اندازی موزه معدنی کشور در سوادکوه خبر داد و گفت: جلسات و پیگیری‌های لازم برای آغاز به کار این موزه معدنی در دستور کار ما قرار دارد.
حسین جلالی سرپرست پردیس علمی تحقیقاتی زیراب نیز در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به علاقه دانشگاه به راه‌اندازی موزه معدنی سوادکوه بیان کرد: جلسات شهرستانی برای تسهیل در راه‌اندازی موزه معدنی کشور در سوادکوه برگزار شد و تلاش برای اجرایی‌شدن آن تداوم دارد.
عبدالله رضیان عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه طرح موزه معدن و گردشگری سوادکوه توسط دانشگاه مازندران ارائه و موافقت‌نامه بین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و دانشگاه شهید بهشتی منعقد شد، از اشتغال‌زایی مستقیم برای ۱۰۰ نفر و سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد تومانی خبر داد.
طرح موزه معدن و گردشگری سوادکوه توسط دانشگاه مازندران ارائه و موافقت‌نامه بین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و دانشگاه شهید بهشتی منعقد شد، اشتغال‌زایی مستقیم برای ۱۰۰ نفر و سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد تومانی دارد.
سیدعلی ادیانی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به موافقت‌نامه شرکت تجهیز و تولید مواد معدنی کشور و دانشگاه پردیس شهید بهشتی برای موزه معدنی در کنیج‌کلای سوادکوه اظهار کرد: معدن کنیج‌کلا به شاه‌تونل معروف است و ۵۰۰ متر طول دارد و موقعیت ارزشمندی برای فعالیت‌های گردشگری دارد و استقرار رستوران‌ها و تفرج‌گاه‌ها برای ایجاد درآمد و ارتقای صنعت گردشگری در موزه‌معدنی باید انجام شود.
سعید یزدانی فرماندار سوادکوه از برگزاری جلسه هماهنگی بین اداره صمت و دانشگاه شهید بهشتی برای بررسی آخرین وضعیت راه‌اندازی موزه معدنی سوادکوه خبر داد و با بیان اینکه از وضعیت موجود رضایت ندارم، گفت: تلاش برای تفاهم نهایی درباره زمین و نوع استفاده از آن در حال پیگیری است و حدود ۵۰۰ میلیون تومان هم در حساب شرکت البرز مرکزی برای اقدامات اولیه موجود است.
وی افزود: ادارات و نهادها باید از فعالیت‌های جزیره‌ای پرهیز کنند و نفع شهرستانی را مورد توجه قرار دهند.
نرگس کمالی عضو سابق شورای شهر زیراب و شورای عالی استان‌ها از نتیجه‌بخش‌بودن پیگیری ۸ ساله شورای شهر برای احداث اولین موزه معدنی کشور در شهر زیراب خبر داده بود.
- گردشگری؛ موضوعی پیچیده با اثرگذاری چندوجهی
گردشگری موضوع پیچیده با اثرگذاری مهم چندوجهی است که برنامه‌ریزی‌ها با هدف توجه همه‌جانبه به گردشگری و سنجش موفقیت با سود گردشگری است و راکد ماندن در حباب تعداد گردشگران و ترددکنندگان، سود و نفعی برای بومیان منطقه دارای جاذبه‌های گردشگری ندارد و توجه همه‌جانبه به گردشگر با استفاده از تبلیغات، وسایل ارتباط جمعی، امکانات رفاهی و خدماتی که خاطره مناسبی از مقصد گردشگری خود داشته باشد، آن تجربه را با دیگران به اشتراک می‌گذارد که جذب بیشتر گردشگران از نتایج آن خواهد بود.
تقویت بازار بومی و دخالت فرهنگ عامه منطقه در هدف‌گذاری گردشگری و تلاش برای معرفی فرهنگ و آداب و رسوم هم دارای منافع فرهنگی و اجتماعی خواهد بود.
شهرستان سوادکوه بیش از ۶۰۰ جاذبه گردشگری تاریخی، طبیعی و مذهبی دارد و استفاده از این توانمندی با محوریت موزه گردشگری معدنی سوادکوه و تعریف آن در طرح به ارزش افزوده منجر می‌شود.
جاده مناسب دسترسی، پارکینگ با ظرفیت بالا، محل اقامت موقت، هتل و رستوران، استفاده از رودخانه محل یا ایجاد دریاچه مصنوعی برای ورزش‌های آبی و ماهیگیری و قایقرانی، ایجاد سایت سوارکاری و تیراندازی، فروشگاه تهیه سوغات، باغ وحش، اسکی چمن، ورزش‌های هوایی و موتوری و احیای تله‌کابین حمل زغال که مبدأ و مقصد آن تا ایستگاه قطار زیراب موجود است، می‌تواند بخشی از طرح ایجاد اولین موزه معدنی و گردشگری کشور در سوادکوه باشد.
بودجه حدود ۵۰ میلیارد تومانی که عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از آن یاد کرد و برای گام نخست هم ۵۰۰ میلیون تومان برای آن اختصاص یافت، موضوع مهمی است که تدابیر اقتصادی و مالی می‌طلبد و به نظر می‌رسد همت ملی، استانی و شهرستانی برای راه‌اندازی نخستین موزه معدنی و گردشگری کشور در سوادکوه لازم است که قدم‌های اولیه کوتاهی برای آن برداشته شد و استفاده از توان بخش خصوصی با مدیریت هدفمند و آینده‌نگرانه می‌تواند از آن به‌عنوان جهش اقتصادی منطقه ایجاد کرد.
نظر شما