- مصرف ۲ برابر استاندارد
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین با اشاره به گوشه‌ای از مشکلات استان درباره مصرف بالای آب در حوزه کشاورزی گفت: کشاورزان قزوینی سالانه ۶۸۰ میلیون مترمکعب اضافه‌برداشت آب دارند. یدالله ملکی بیان کرد: در ۲۰ سال گذشته عرصه آبی کشاورزی در دشت قزوین از ۱۳۰ هزارهکتار به ۲۶۰ هزار هکتار افزایش یافته و این یعنی دچار یک افزایش ۲ برابری شده در صورتی که هیچ منبع آبی جدیدی به مجموعه اضافه نشده و روش‌های آبیاری و شیوه کشت تغییری نداشته است. وی ادامه داد: در بخش کشاورزی دشت قزوین باید سالانه ۸۷۰ میلیون مترمکعب برداشت کنیم که در حال حاضر میزان برداشت ۵/۱ میلیارد است و این یعنی این‌که حدود ۶۸۰ میلیون مترمکعب اضافه‌برداشت داریم. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین افزود: بحث کیفیت آب یک موضوع اساسی است، زیرا بعد از ۵۰ سال برداشت از آبخوان‌های استان و پایین رفتن سطح آب سفره‌های زیرزمین، ادامه پیدا کردن این روند می‌تواند مشکلاتی را برای کیفیت منابع آبی ایجاد کند.
- تغییر الگوی کشت
بی‌شک اجرای الگوی کشت در جلوگیری از هدررفت منابع آب و خاک، افزایش بهره‌وری و تولید بهینه محصولات کشاورزی تأثیر بسزایی دارد. کشاورزان با اجرای الگوی کشت، برحسب نیاز بازار داخل و میزان صادرات به امر تولید می‌پردازند و بدین سبب می‌توان الگوی کشت را عامل مهمی در تنظیم بازار محصولات کشاورزی برشمرد. بدیهی است تا زمانی که الگوی کشت به منظور تنظیم بازار محصولات کشاورزی اجرا نشود، نوسان قیمت محصولات به سبب کاهش یا مازاد تولید ادامه خواهد داشت.
در استان قزوین نیز به دلیل وجود ۴۸۹ هزار هکتار اراضی کشاورزی کشت متوازن با تنظیم بازار رابطه نزدیک و مستقیمی دارد. مسئول دفتر الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: برای رسیدن به الگوی کشت مطلوب به بانک اطلاعاتی و لایه‌های اطلاعاتی نیاز است. علی پیله‌فروش به راه‌اندازی سامانه پهنه‌بندی و مدیریت جامع داده‌های کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی اشاره کرد و افزود: برای این‌که بازار را بشناسیم و این‌که چه مقدار تولید کنیم به جمع‌آوری اطلاعات احتیاج داریم. وی خاطرنشان کرد: این سامانه پنجره‌های مختلفی دارد که روز به روز برای محصولات استراتژیک مانند گندم و سایر محصولات کشاورزی و باغداری به‌روز می‌شود.
به گفته مسئول دفتر الگوی کشت سازمان جهاد کشاورزی استان، اقتصاد بازار کشاورزان را به سمت کشت محصول ترغیب می‌کند و براساس تحلیل‌های بازار به سمت کشت محصولات قدم برمی‌دارند. سخنان پیله‌فروش مربوط به این سال‌ها نیست و از سال ۸۸ که بحث تغییر الگوی کشت در مجلس مطرح شد سازمان جهاد کشاورزی مکلف به این امر شد، ولی در این سال‌ها هیچ اهتمامی برای تهیه این بانک جامع دیده نمی‌شود. همچنان محصولاتی همچون هندوانه، خربزه، گوجه و خیار از عمده محصولات کشاورزی است که در مناطق پرخطر استان تشنه قزوین کشت می‌شوند.
- سیاست‌های ضعیف
یک کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به نقش مدیریت در تغییر الگوی کشت گفت: سیاست‌های کلان الگوی کشت در استان بسیار ضعیف است و کشاورزان اعتماد لازم را به مدیریت فعلی برای تغییرات لازم در این حوزه به دلیل بی‌تجربگی ندارند. علی محمدی تصریح کرد: علاوه بر تهیه بانک اطلاعاتی جامع درباره کشاورزی استان، دومین عامل تاثیرگذار قدرت اجرایی است. اگر برنامه اجرایی برای استان‌ها تعریف شد و قدرت اجرایی داشت و قانون نیز از آن حمایت کرد، آن موقع می‌توان درباره الگوی کشت صحبت کرد. از طرفی آموزش بهره‌برداران از دیرباز یکی از برنامه‌های راهبردی جهاد کشاورزی برای پیشبرد برنامه‌هایش بوده است موضوعی که در دوره مدیریتی جدید کمتر از گذشته به آن توجه شده است.
- برنامه‌های ترویجی
به گفته این کارشناس کشاورزی، سازمان فقط با اجرای برنامه‌های ترویجی و ابلاغیه‌های کتبی می‌تواند کشاورزان را از کشت محصولات آب‌بر منع کند ولی این موضوع طی سال‌های اخیر کمتر مورد توجه بوده است. محمدی تصریح کرد: تغییر الگوی کشت و کاشت پسته و انگور به جای محصولات صیفی و گندم تنها با برگزاری جلسات توجیهی و ترویجی امکان‌پذیر است. از دیگر آثار مثبت و سازنده جلسات توجیهی و ترویجی برای کشاورزان و آموزش استفاده از کود و همچنین سموم شیمیایی در مزارع است. چرا در سایه بی‌توجهی به این امر امروز استفاده بی‌رویه از این سموم به آفت کشاورزی استان بدل شده است و یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی به شمار می‌رود.
- پایین بودن ضریب مکانیزاسیون کشاورزی
به گفته مدیر مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان، ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در استان کمتر از یک‌ونیم اسب بخار در هکتار است. رفعت‌الله حمزه‌ای اظهار کرد: در این بخش فقط ۳۰ میلیارد تومان هزینه شده که بیشتر توسط شرکت کشت و صنعت دولتی و نهادهای نیمه‌دولتی است و ۸۲ هزار بهره‌بردار استان به دلیل طی مراحل اداری از آن محروم بوده‌اند.
نظر شما