می‌توان با ایجاد دوره‌های مهارتی، دانشجویان خود را توانمند و برای ورود به بازار کار آماده کرد. دانشجویان باید به عنوان یک کارآفرین بدانند کار را از کجا شروع کرده و از دانش و مهارت خود چگونه استفاده کنند. امروز در فضای کسب و کار کردستان آنچه نیاز و دغدغه است، نهادینه کردن فرهنگ آموزش، کارآفرینی و نگاه اقتصادی به منابعی است که انسان در اختیار دارد. این منابع می‌تواند از خرد آدمی آغاز شود و به امکانات مالی و اعتباری او برسد. برای بررسی بیشتر این موضوع گفت‌وگوی همشهری با «سید جمیل احمدی» مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای کردستان در ادامه می‌آید.
- وضعیت زیرساخت‌های آموزشی فنی‌وحرفه‌ای کردستان چگونه است؟
اخیرا یک هیات سرمایه‌گذار آلمانی در بازدیدی که از استان داشت سری هم به مجموعه ما زد و با مشاهده ظرفیت‌های مرکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای، اذعان داشتند امکانات بسیار خوبی از نظر سخت‌افزاری، نیروی انسانی و... در استان وجود دارد. با این حال، برای انطباق با نیازهای بازار ضروری است تجهیزات ما به‌روز شود. آموزش‌های ما تقاضامحور است و اردوهای آموزشی بر اساس نیاز بازار برگزار می‌شود.
در ۶ ماه اول سال ۹۸ چند تفاهم‌نامه با مراکز مختلف مانند زندان برای آموزش فنی‌وحرفه‌ای بسته‌ایم. به‌تازگی در جلسه با استاندار پیشنهاد کردم برای هر طرح سرمایه‌گذاری که در استان اجرایی خواهد شد یک پیوست آموزشی قرار دهیم تا نیروهای ما همزمان با اجرای پروژه از نظر مهارتی هم توانمند شوند. با موافقت استاندار قرار شد این طرح در سرمایه‌گذاری هیات آلمانی در استان به اجرا درآید. ما باید بر اساس تقاضای بازار، آموزش‌های خود را منطبق کنیم و براساس خواسته عمومی پیش برویم.
- آموزش فنی‌وحرفه‌ای، منحصر به دولت است یا بخش خصوصی نیز در آن نقش دارد؟
آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور و اداره کل آموزش فنی‌وحرفه‌ای استان، در ۲ بخش دولتی و خصوصی، آموزش‌های خود را ارائه می‌دهند. در بخش دولتی، مراکز ثابت آموزش فنی‌وحرفه‌ای به همه نقاط کشور از جمله روستاهای دورافتاده نفوذ کرده و آموزش خود را گسترش داده است. سالانه حدود ۴۵۰ هزار نفر، براساس نیازسنجی صورت گرفته از تقاضای خود روستاییان و با کمک دهیاران، بخشداران و فرمانداران، مورد آموزش قرار می‌گیرند.
همچنین تلاش کرده‌ایم با ایجاد ۱۰ مرکز ثابت آموزش و حرفه‌ای در زندان‌ها، تجهیزات لازم را به منظور آموزش‌های فنی زندانیان مهیا کنیم. این افراد با دریافت این آموزش‌ها، صاحب مهارت شده و به آنها گواهی‌نامه‌های منطبق با سازمان ارائه می‌شود؛ به این ترتیب زندانیان ما می‌توانند پس از آزاد شدن از زندان، وارد بازار کار شده و از محیط ناهنجاری و جرم فاصله بگیرند. همچنین ما در پادگان‌ها نیز حاضر شدیم و در کنار آموزش‌های نظامی، به سربازان آموزش‌های مهارتی می‌دهیم. سربازان ما پس از پایان خدمت خود، تبدیل به افراد توانمندی شده و به‌راحتی جذب بازار کار خواهند شد.
علاوه بر این، ما با برگزاری دوره‌های مهارتی در جهاد دانشگاهی تلاش می‌کنیم دانشجویان در کنار تحصیلات آکادمیک، آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای را نیز ببینند و صاحب مهارت شوند. یکی از دلایل ارتباط ضعیف بین دانشگاه و صنعت، فقدان مهارت‌های فنی‌وحرفه‌ای در دانش‌آموختگان دانشگاهی است. فارغ‌التحصیلان ما از دانش نظری خوبی برخوردارند اما نداشتن مهارت کافی باعث می‌شود آنها از راهیابی به بازارهای کار بازبمانند.
- رویکرد آموزش بخش دولتی در کارآفرینی چیست و به چه حوزه‌هایی وارد شده است؟
۳ مولفه اساسی در کارآفرینی وجود دارد؛ «دانش»، «نگرش» و «مهارت». «دانش» باعث ایجاد زمینه نظری قوی خواهد شد؛ «مهارت» کارآمدی در پی دارد و «نگرش» زمینه را برای حضور در موقعیت‌های مختلف فراهم می‌کند. ما می‌توانیم با ایجاد دوره‌های مهارتی، دانشجویان خود را توانمند و برای ورود به بازار کار آماده کنیم. دانشجویان ما باید به عنوان یک کارآفرین بدانند کار را از کجا شروع کرده و از این دانش و مهارت خود چگونه استفاده کنند.
برای توسعه مفهوم مهارت‌آموزی به عنوان کارآفرین، باید همه دستگاه‌ها، رسانه‌ها، صدا و سیما، مطبوعات و... دست به دست هم داده و شرایط را برای گسترش این مفهوم در جامعه مهیا کنند. زمانی که این گفتمان تبدیل به فرهنگ شد، حتی هیات علمی ما هم به دنبال گذراندن دوره‌های آموزش فنی‌وحرفه‌ای می‌رود و تلاش خواهد کرد در زمان بیکاری خود، فعالیت مهارتی اثربخشی انجام دهد. تا زمانی که نتوانیم نگرش دانشجویان، کارجویان، بیکاران و... را در جامعه تغییر دهیم، نمی‌توان امیدی به نهادینه شدن این مفهوم میان مردم و فرهنگ‌سازی داشت. بخش دیگری از آموزش‌های ما ویژه مراکز صنعتی است؛ با ارائه این آموزش‌ها، مهارت صنعتگران به‌روز شده و آنها در امور فنی‌وحرفه‌ای خود ارتقا می‌یابند.
صنعتگران برای حفظ جایگاه شغلی خود، ناگزیر از به‌روزرسانی مهارت خود هستند؛ آنها باید با فناوری‌های روز آشنا شوند و آموزش‌های لازم را دریافت کنند. صنوف مختلف با توجه به نیازهای خود، از خدمات آموزشی ما بهره می‌گیرند. همچنین ما به افراد جویای کار و زنان خانه‌دار هم خدمات آموزشی ارائه کرده و تلاش می‌کنیم با معرفی و آموزش کسب‌وکارهای متنوع، فرصت جذب آنها به بازارهای صنعتی فراهم کنیم. آموزش‌های مهارتی، به تعالی زندگی ما کمک زیادی می‌کند و نباید از آنها غافل شد. مشاغل خرد و کلان می‌توانند به‌راحتی و با استفاده از آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای به بازدهی برسند و کارجو و کاریاب را در اهداف کوتاه‌مدت آموزشی به بازار و صنعت وصل کنند. بخشی از آموزش‌های مهارتی ما ویژه شاغلین است و منجر به ارتقای سطح مهارت آنها خواهد شد.
بخش دیگری از این آموزش نیز به افراد بیکار اختصاص دارد و تلاش می‌کنیم با یاد دادن مهارت‌های ضروری مانند ICDL و نیز تغییر نگرش آنها در بخش‌هایی مانند شیوه‌های مذاکره و... به آنها در یافتن شغل کمک کنیم. مهارت‌آموزی و ارتقای سطح مهارت شغلی، در تعالی سبک زندگی انسان موثر بوده و باعث ایجاد حس سودمندی در وجود هر شخص می‌شود. علاوه بر فعالیت‌های آموزشگاه‌های آزاد، سالانه حدود ۱۷ هزار نفر در بخش دولتی آموزش دیده و صاحب مهارت می‌شوند. در حال حاضر ما در ۱۰ شهرستان استان کردستان دارای مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای است و از این طریق به مردم خدمات آموزشی ارائه می‌کنیم. همچنین تا پایان سال ۹۸ و سال «رونق تولید» در بقیه شهرستان‌های استان مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای راه‌اندازی می‌شود.
- بازدهی آموزشگاه‌های بخش خصوصی در مهارت‌آموزی چگونه بوده است؟
آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در ۴ بخش صنعت، خدمات، کشاورزی و طراحی و هنر ارائه می‌شود. در بخش خصوصی ۱۱۹ آموزشگاه فنی‌وحرفه‌ای وجود دارد که در حوزه خدمات فعالیت می‌کنند و سالانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر دانش‌آموخته مهارتی را روانه بازار کار می‌کنند. این آموزشگاه‌ها، در آموزش مهارتی و فنی کمک بزرگی هستند و ما برنامه‌های زیادی برای توسعه آنها داریم. در نیازسنجی و تقاضای مردم، مزیت‌های نسبی و رقابتی استان وجود دارد.
حدود ۵۰ درصد از فرصت‌های شغلی در استان کردستان به بخش خدمات اختصاص دارد و پس از آن بخش‌های کشاورزی، صنعت و طراحی و هنر قرار دارند. براساس همین آمار هم تمایل مردم بین مشاغل مختلف دسته‌بندی شده و مورد توجه قرار می‌گیرد. هر یک از این حوزه‌ها دارای کتابچه‌ای هستند و نقشه راه را معین می‌کنند. ما نیز بر طبق همین کتابچه، آموزش‌های خود را پیش برده و سعی در به‌روزرسانی آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در سطح استان داریم. ما برنامه پنج ساله‌ای را تدوین کرده‌ایم که مطابق آن، با ورود هر کارآفرین به استان و سرمایه‌گذاری وی در حوزه‌های مختلف، در زمینه فرصت‌های شغلی ایجاد شده، آموزش‌های لازم ارائه خواهد شد.
- استفاده از تکنولوژی‌های روز چه تاثیری در بهبود کیفیت آموزش دارد؟
استفاده از فناوری‌های نوین و تکنولوژی‌های روز از دغدغه‌های ما در استان است. سعی کرده‌ایم تجهیزات کارگاه‌ها به‌روز و براساس نیاز باشد. راه‌اندازی مرکز آزمون کارگاه‌های آزمون الکترونیکی در استان کردستان از جمله فعالیت‌هایی ما در این زمینه بوده است. خوشبختانه توانستیم تا پایان سال ۹۴ در ۵ شهرستان از استان کردستان، این مراکز را راه‌اندازی کنیم و علاوه بر تامین اعتبار ۳ شهرستان دیگر، اقدامات لازم برای اجرای آن در ۲ شهرستان باقی‌مانده را نیز فراهم کنیم. براساس پیش‌بینی‌های ما، تا پایان سال جاری، همه شهرستان‌های استان می‌توانند از طریق مراکز آزمون الکترونیکی آزمون‌ها را به شکل الکترونیکی برگزار کنند.
- مسئولان در بهبود وضعیت سیستم آموزشی به‌ویژه مهارت‌آموزی چه نقشی دارند؟
حتما نقش دارند؛ من از نمایندگان فعلی استان در مجلس دعوت کرده‌ام به مراکز ما سر بزنند تا از میزان تاثیرگذاری آنها در روند توسعه استان مطلع شوند. کردستان استانی مرزی است و ما با اقلیم کردستان عراق، حدود ۲۲۷ کیلومتر مرز مشترک داریم. اگر بتوانیم آموزش‌های خود را منطبق با تقاضا ارائه دهیم، این تعامل منجر به افزایش فرصت‌های شغلی می‌شود و به امنیت استان کمک بسزایی خواهد کرد. ما همچنین بازدیدهایی از سوی مسئولان اقلیم کردستان داشته‌ایم و امیدواریم با نیازسنجی‌های دقیق بتوانیم نیروهای کارآمد بیشتری را روانه بازارهای محلی و منطقه‌ای کنیم.
نظر شما