تولید محصولات کشاورزی و فروش و صادرات آن نقش بسیار مهمی در توسعه لرستان دارد، اما در این میان ضایعات و مازاد این محصولات نیز یکی از موارد منفی است که کشاورزی این استان را به مشکلات فراوان دچار کرده است. ضایعات بخش کشاورزی از مرحله کاشت تا مصرف وجود دارد و کاهش آن نیازمند آموزش دادن به کشاورزان و بازنگری در شیوه‌های کشاورزی است. میزان ضایعات برخی محصولات کشاورزی در استان بسیار زیاد است و برای حل این مشکل ضرورت دارد که برنامه‌ریزی درستی انجام و آموزش‌های لازم ارائه شود.
- محصولاتی که بیشتر کشت می‌شوند
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی لرستان به همشهری می‌گوید: ۲۵ نوع محصول زراعی در استان در ۵ میلیون و ۲۶۵ هزار و ۷۰۶ هکتار زمین کشت می‌شود. «جواد صالحیان» می‌افزاید: خیار، سبزی، گوجه‌فرنگی، پیاز، سیب‌زمینی، ذرت دانه‌ای، ذرت علوفه‌ای، کلزا، یونجه، شبدر ایرانی، شبدر قرمز، اسپرس آبی، اسپرس دیم و خلر آبی تعدادی از این محصولات هستند. وی بیان می‌کند: سورگوم علوفه‌ای، گندم، نخود، عدس، باقلا، ماشک علوفه‌ای، سویا، جو آبی، جو دیم و گلرنگ دانه‌ای از دیگر محصولات کشت‌شونده در لرستان به شمار می‌روند.
صالحیان می‌گوید: بیشترین سطح زیر کشت این محصولات گندم با ۲۴۵ هزار هکتار، نخود با ۱۰۱ هزار و ۶۲۵ هکتار، جو دیم با ۱۱۰ هزار و ۷۵۳ هکتار، سیب‌زمینی با ۶۵ هزار و ۵۵۱ هکتار و پیاز با ۲۱ هزار و ۲۳۱ هکتار است. وی ادامه می‌دهد: همچنین خیار با ۱۸ هزار و ۸۲۵ هکتار، یونجه با ۱۱ هزار و ۶۶۶ هکتار، گوجه‌فرنگی با ۱۲ هزار و ۱۰۸ هکتار، عدس با ۱۴ هزار و ۱۰۰ هکتار و سبزی با ۵۶ هزار و ۱۲۸ هکتار بیشترین کشت را در استان به خود اختصاص داده‌اند.
- خسارت‌های یک تا ۱۰ درصدی
این مسئول اظهار می‌کند: میزان تولید این ۲۵ نوع محصول زراعی یک میلیون و ۴۴۵ هزار و ۷۳۰ تن است، اما متاسفانه برخی از این محصولات دارای ضایعاتی هستند و میزان خسارت آنها از یک تا ۱۰ درصد است. صالحیان می‌گوید: خسارت‌های یک درصدی شامل محصولاتی همچون باقلا و گلرنگ دانه‌ای است و بیشترین خسارت‌ها با ۱۰ درصد هم به محصولاتی همچون گوجه‌فرنگی و سبزی مربوط است. وی ادامه می‌دهد: این ۲۵ نوع محصول ۸۱۵ هزار و ۸۹۵ تن ضایعات دارند که مبلغ خسارت آنها ۱۵۴ میلیارد و ۱۲۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.
- محصولات مازاد
صالحیان تولید مازاد محصولات را یکی از دلایل ایجاد ضایعات آنها عنوان می‌کند و می‌گوید: بسیاری از محصولات هستند که با این‌که دارای ضایعات هستند، بیش از نیاز استان تولید می‌شوند. وی می‌افزاید: این محصولات شامل جالیزها به غیر از خیار، سبزی‌ها، گوجه فرنگی، پیاز، سیب‌زمینی، گندم، نخود، عدس و باقلاست که درمجموع ۴۱۵ هزار و ۴۳۹ تن مازاد تولید دارند. مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی لرستان بیان می‌کند: از این میزان مازاد ۱۳۲ هزار و ۶۹۳ تن مربوط به سیب‌زمینی، ۱۰۱ هزار و ۵۰۰ تن گندم، ۵۶ هزار و ۷۸۴ تن پیاز، ۷۱ هزار و ۹۶۱ تن سبزی، ۳۰ هزار و ۳۸۵ تن نخود، ۵۷۹۵ تن گوجه‌فرنگی، ۳۵۷۴ تن محصولات جالیزی و ۱۳۷۲ تن عدس است.
- بیشترین ضایعات مربوط به کدام بخش است؟
همچنین، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی خرم‌آباد در این رابطه به خبرنگار ما می‌گوید: ضایعات بخش کشاورزی از مرحله کاشت آغاز می‌شود و تا مرحله برداشت و مصرف ادامه دارد. باید در بخش سیستم‌های صنعتی، تولیدی، عمل‌آوری و... به‌درستی عمل کنیم تا بتوانیم میزان ضایعات را کاهش دهیم. «حسین خدیش» ادامه می‌دهد: رقم صادرات محصولات کشاورزی در استان بالا نیست در حالی که با سالم‌سازی و تولید غذای سالم، رعایت استانداردها، کاهش قیمت تمام‌شده، بسته‌بندی مناسب، حمل و نقل، برندسازی، ایجاد بازار و بازاریابی برای محصول تولیدی می‌توانیم آن را افزایش دهیم.
وی می‌افزاید: بیشترین میزان ضایعات محصولات کشاورزی لرستان در حوزه محصولات باغی، صیفی و سبزی است. خدیش تاکید می‌کند: باید با برنامه‌ریزی درست، تولید محصولات صادراتی، کاهش ضایعات، مدت زمان نگهداری بالا و حفظ کیفیت بتوان حجم صادرات محصولات کشاورزی استان را بالا برد.
- راه کاهش ضایعات
خدیش به راهکارهای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی اشاره و بیان می‌کند: ضایعات در محصولات کشاورزی از مرحله کاشت تا مصرف است و برای کاهش آن باید بهره‌بردار، تولیدکننده، نگهدارنده و مصرف‌کننده محصول آموزش‌های لازم را ببینند. وی می‌افزاید: کیفیت محصولات باید به حد استاندارد برسد تا به حداقل ضایعات دست پیدا کنیم. یعنی بعد از آموزش تولیدکننده و مصرف‌کننده، باید با سیستم بسته‌بندی استاندارد و ارائه آموزش‌های کاربردی بتوان میزان ضایعات را کمتر کرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی خرم‌آباد می‌گوید: چون در بخش کشاورزی با طیف وسیعی از محصولات سر و کار داریم، باید در هر مرحله آموزش، نگرش، استفاده از ارقام مناسب، نگهداری درست در انبار و... هم مورد توجه قرار بگیرد. وی ادامه می‌دهد: در مزارع استان باید بیشتر سیستم گلخانه‌ای به کار گرفته شود تا با مدیریت و تکنولوژی بتوان بالا میزان ضایعات محصولات را کاهش داد. خدیش اظهار می‌کند: متاسفانه به دلیل کشت سنتی و بسته‌بندی و حمل نامناسب محصول، حجم زیادی از آن به ضایعات تبدیل می‌شود.
- اجرای طرح توسعه راهبردی صادرات
این مسئول می‌گوید: تولیدکننده باید فاکتورهای لازم از جمله دانش و مهارت کار را داشته باشد، در غیر این صورت تمام منابع از بین می‌رود و موجب ایجاد و افزایش میزان ضایعات می‌شود. وی ادامه می‌دهد: واقعیت این است که خیلی از محصولات کشاورزی به دلیل این‌که به استانداردهای روز نمی‌رسند، به ضایعات تبدیل می‌شوند و از بین می‌روند. برای این‌که در بخش صنایع تبدیلی به‌روزرسانی انجام دهیم و به استانداردهای سایر استان‌ها و بازارهای بین‌المللی برسیم، نیازمند سرمایه‌گذاری هستیم. خدیش تاکید می‌کند: با طرح توسعه راهبردی صادرات می‌توانیم ضایعات را به حداقل برسانیم و با ارائه آموزش‌های راهبردی لازم به تولیدکنندگان هم می‌توان حجم ضایعات را کاهش داد.
- لزوم سالم‌سازی محصولات
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خرم‌آباد به موضوع سالم‌سازی و تولید ارگانیک محصولات برای کاهش ضایعات اشاره و اظهار می‌کند: سالم‌سازی محصولات کشاورزی و ارگانیک بودن محصولات زراعی، باغی، آبزی و دامی حجم ضایعات را به صفر می‌رساند. خدیش می‌گوید: این پروسه، هرچند هزینه‌بر است، میزان ضایعات را کاهش می‌دهد و محصولات به دلیل سالم بودن بیشتر مورد استفاده و مصرف قرار می‌گیرند. مابقی محصولات نیز صادر می‌شوند و برای استان ارزآوری خواهند داشت.
نظر شما