از آنجا که سال قبل گوجهفرنگی بازار مناسبی برای فروش داشت، امسال برخی شهروندان زنجانی با سرمایهای که در اختیار داشتند به کشت گوجهفرنگی رو آوردند و حتی کشت فراسرزمینی هم انجام دادند، اما با افزایش عرضه و نبود تقاضا برای خرید گوجهفرنگی قیمت آن تا مرز خرید هر کیلوگرم ۳۰۰ تا ۵۰۰ تومان کاهش یافت و کشاورزان زنجانی ضرر دادند و حتی فروش گوجهفرنگی هزینه کشت کشاورزان را تامین نکرد. این صحبتهای کشاورزان قدیمی فعال در این حوزه است. آنها گلایه دارند که عراق برای حمایت از کشاورزان خود تعرفه سنگینی بر گوجهفرنگی ایران قرار داده است و گوجهها صادر نمیشود. همچنین نبود ظرفیت مناسب برای فراوری و تبدیل گوجه به سایر محصولات ضرر دیگری است که به کشاورزان وارد شده است.
- ۸۰۰ تن برداشت
یک کشاورز زنجانی که هر سال بین ۲۰ تا ۳۰ هکتار کشت گوجهفرنگی دارد به همشهری میگوید: امسال به دلیل کشت بیش از اندازه گوجهفرنگی در زنجان و سایر استانهای کشور، قیمت خرید گوجهفرنگی کاهش یافت و کشاورزان ضرر کردند آن هم در حالی که امسال هزینه تولید نسبت به پارسال ۳ برابر شده است. با هزینههای اجاره زمین، کود، آب، کارگر، سم، تراکتور و مانند آن هر هکتار کشت گوجهفرنگی برای کشاورز بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان هزینه دارد. کارخانهها هر کیلو گوجهفرنگی را بیش از ۳۵۰ تومان نمیخرند. سال قبل گوجهفرنگی کیلویی ۴۲۰۰ تومان بود.
بهمن خدایی اظهار میکند: امسال حدود ۱۸۰۰ تن گوجهفرنگی تولید کردهام که تاکنون به دلیل قیمت پایین فقط موفق به برداشت ۸۰۰ تن آن شدهام. شاید به دلیل قیمت کم خرید و هزینه بالای تولید گوجهفرنگی برداشت بقیه محصول به صرفه نباشد، چراکه با شروع سرما و بارندگیها گوجهفرنگی آسیب میبیند و اگر سرمای بسیار کم به گوجهفرنگی برسد دیگر قابل استفاده نیست و حتی برای تازهخوری هم مناسب نیست. حدود هزار تن محصولی را که برای آن هزینه کردهام باید دور بریزم یا روی زمین فاسد شود در حالی که میشد کارخانهها این محصول را با قیمت مناسب بخرند و با فراوری به شکلهای مختلف برای روزهای آتی و عرضه به بازار ذخیره کنند. وی ادامه میدهد: جهاد کشاورزی از کشاورزان حمایت نمیکند فقط پایان تابستان با کشاورزان هر حوزه تماس میگیرند تا آمار تولید کشاورزان را بگیرند و ثبت کنند. اگر جهاد کشاورزی در کار کشاورزان دخالت نکند، کشاورز به راحتی خودش میتواند سنجش دقیق از بازار و تولید داشته باشد و به این شکل ضرر نکند.
- هزینه سنگین سم
این کشاورز میگوید: شاید سال بعد برای کشت فراسرزمینی برنامهریزی کنم. در کشورهای دیگر دولت از کشاورزان حمایت میکند، امکانات در اختیار کشاورزان قرار میدهد و بعد هم محصول را به قیمت مناسب از کشاورز میخرد. نمونه آن کشور عراق و گرجستان است که بسیاری از هموطنان ما در این کشورها مشغول کشاورزی هستند. امسال عراق هم برای حمایت از تولید کشور و کشاورزان خود تعرفه سنیگنی برای هر کیلو گوجهفرنگی ایران مشخص کرده است و به سختی گوجهفرنگی به این کشور صادر میشود.
خدایی بیان میکند: یکی از هزینههای تولید، تامین سم برای مبارزه با آفات مزارع است. سمی که پارسال ۱۲ هزار تومان میخریدم، امسال ۲۲۰ هزار تومان خریداری کردم. کود فسفات آمونیوم که جهاد میدهد کیفیت ندارد. همچنین با آفت قارچی یا میکروبی که به مزارع وارد شد، کشاورزان ضرر بیشتری دادند. این آفت که از گلخانهها یا مزارع آلوده به مزارع آمد، بوتههای گوجهفرنگی را خشک میکرد و مزارع باید سمپاشی دائم میشدند به همین دلیل هزینه تولید افزایش یافت.
- نبود اتحادیه
یکی دیگر از کشاورزان زنجانی که امسال بیش از ۱۶۵ هکتار کشت گوجهفرنگی داشته است، میگوید: پارسال ۱۰ هکتار کمتر از امسال کشت کرده بودم. اگر یک مزرعه تولید مناسب در حدود ۸۰ تن در هکتار داشته باشد و هر کیلو گوجهفرنگیاش را ۸۴۷ تومان بخرند، کشاورز باز هم در هر هکتار ۳۰ میلیون تومان ضرر میدهد. هرچند اکنون قیمت خرید گوجهفرنگی ۴۰۰ تا ۵۰۰ تومان است که به دلیل بیبرنامگی جهاد کشاورزی و کشت بیرویه کشاورزان است. زنجان اتحادیه و انجمن سبزی و صیفی برای حمایت از کشاورزان ندارد.
جعفر سلیمانی با یادآوری اینکه ۲۵ سال سابقه کشت صیفی دارد و روش مدرن کشت گوجهفرنگی را در زنجان رواج داده است، تصریح میکند: روش کشت مدرن گوجهفرنگی را در نظرآباد و هشتگرد یاد گرفتیم و بیشتر از ۱۰ نفر هم نبودیم که در زنجان روش کشت گوجهفرنگی سنتی (بذر) را به روش مدرن (تیپ و نشا) تغییر دادیم. اکنون همه با هر سرمایهای که دارند گوجهفرنگی میکارند و ضرر آن به کشاورزان قدیمی و باتجربه وارد میشود. انواع ارقام فلات و ونسر از نمونههای رایج کشت در زنجان است.
- افزایش حمایتهای عملی
این کشاورز زنجانی توضیح میدهد: یکی از ضررها را کارخانهداران به کشاورزان وارد میکنند آنها بیدلیل خودروهای حامل گوجهفرنگی را مقابل کارخانه معطل نگه میدارند تا به بهانه افت محصول تحویلی، گوجهفرنگی را با قیمت پایین از کشاورز بخرند. کشاورزی که در گرما و سرما محصول به بازار مصرف رسانده است به ناچار باید با ضرر و زیان محصولش را بفروشد. چرا نباید از کشاورزان حمایت شود و آنان باید متحمل ضرر شوند؟ کشاورزان چقدر سرمایه دارند که باید آن را با ضرر هدر بدهند. ترویج کشاورزی و مراکز خدمات کشاورزی کمکی به کشاورزان نمیکند. سلیمانی میافزاید: امسال ایرانیها (اصفهانیها و همدانیها) در عراق گوجهفرنگی کشت کردند و عراق هم به دلیل تامین نیاز مردمش تعرفه برای خرید گوجهفرنگی ایران قرار داد تا از کشاورزان عراقی حمایت کند، اما در ایران اینطور نیست و برعکس آن عمل میکنند. زمانی که محصولی زیاد است حتی وارد میکنند تا قیمت را کاهش دهند. وی یادآور میشود: دولت اگر برای حمایت از کشاورزان تسهیلات بدهد به دست کشاورز نمیرسد یا اگر برسد آنقدر درصد سود بالایی دارد که کشاورز هرچه تلاش کند نمیتواند با همه هزینههای تولید تسهیلات دریافتی را پرداخت کند. به این دلیل هم اکثر کشاورزان ایرانی فراسرزمینی کشت میکنند.
- خرید حمایتی
مدیرکل تعاون روستایی استان زنجان درباره قیمت پایین خرید محصول گوجهفرنگی میگوید: گوجهفرنگی جزو ۲۴ محصول اولویتدار، با مزیت و راهبردی برای کشور نیست که دولت به صورت تضمینی این محصول را از کشاورزان بخرد. دولت با توجه به کاهش قیمت خرید گوجهفرنگی در بازار مصرف، فعلا با هماهنگی سازمان تعاون روستایی کشور و دستورالعملیکه ابلاغ شده است گوجهفرنگی کشاورزان را خریداری میکند. براساس دستورالعمل ابلاغی فقط گوجهفرنگی از کشاورز با معرفی جهاد کشاورزی خریداری میشود و خرید نیز به صورت حمایتی است و نه تضمینی.
محمود نوری با تأکید بر اینکه هدف از معرفی جهاد کشاورزی به مراکز تعیینشده برای خرید، کوتاه کردن دست واسطهها و دلالان از چرخه تولید کشور است، میافزاید: غالبا دلالان و واسطهها موقع فروش محصولات فعال میشوند تا محصولات را با قیمت پایین از کشاورزان بخرند و به کشاورز ضربه بزنند. نرخ تعیینشده برای خرید هر کیلوگرم گوجهفرنگی براساس این دستورالعمل ۱۱۵۰ تومان است به شرط آنکه جدای از هر نوع آلودگی، کپکزدگی و غیره باشد، البته کارخانه وزن سبد را هم کم میکند و به کشاورز برمیگرداند. وی در پاسخ به این سوال همشهری که تاکنون چه مقدار گوجهفرنگی از کشاورزان زنجانی خریداری شده است، اظهار میکند: تاکنون و براساس دستورالعمل ابلاغی، ۳۲۰۰ تن گوجهفرنگی از کشاورزان خریداری کردهایم و برای تولید رب به کارخانههای تعیینشده فرستادهایم. روند خرید تا زمان اصلاح قیمت در بازار توسط دولت با نمایندگی تعاون روستایی ادامه دارد. قیمت مطلوب خرید در بازار نیز بیش از ۷۰۰ تومان است، البته نباید این موضوع را نادیده گرفت که کشاورزان محصول گوجهفرنگی خود را در چینهای اول با قیمت بالاتری (۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ تومان) فروختهاند.
- افزایش سطح کشت
مدیر زراعت جهاد کشاورزی استان زنجان درباره سطح زیر کشت گوجهفرنگی در استان زنجان توضیح میدهد: امسال سطح زیر کشت گوجهفرنگی زنجان با افزایش برداشت ۱۰۰ هزار تن بیشتر نسبت به سال قبل ۷۷۰۰ هکتار است یعنی امسال پیشبینی برداشت ۴۳۰ هزار تن گوجهفرنگی از انواع ارقام هیبرید کشتشده مانند فلات و غیره در شهرستانهای طارم، زنجان و خدابنده که رتبههای اول تا سوم تولید گوجهفرنگی در استان را دارند، خواهیم داشت. حسین عامری با یادآوری اینکه به ترتیب مقدار برداشت محصول گوجهفرنگی شهرستانهای یادشده ۲۶۰۰، ۲۳۰۰ و ۱۳۰۰ تن است و در رتبههای بعدی نیز شهرستانهای ابهر، خرمدره، ایجرود و ماهنشان قرار دارند، میافزاید: سال قبل کشاورزان گوجهفرنگی را با قیمتی بین ۵ تا ۶ هزار تومان فروختند و شرایط مناسب سال قبل موجب شد سایر کشاورزان به کشت گوجهفرنگی ترغیب شوند در نتیجه قیمت گوجهفرنگی کاهش یافت.
وی خاطرنشان میکند: جهاد کشاورزی همیشه با ارائه تسهیلات در بخشهای مختلف از کشاورزان حمایت کرده است. به کشاورزان نیز درباره رعایت الگوی کشت توصیه کرده است که بیش از نیاز کشت نکنند. مدیر زراعت جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه امسال ۳۰ درصد افزایش سطح کشت را نسبت به سال قبل شاهدیم، میگوید: میانگین تولید گوجهفرنگی استان زنجان در هر هکتار با میانگین ۵۶ تن تولید در کشور برابر است. همچنین کشاورزان میتوانند برای تولید خود سرمایه در گردش با سود ۱۸ درصد دریافت کنند.
- فعال کردن کارخانههای رب
مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه امسال بهرغم توصیه به کشاورزان برای رعایت الگوی کشت، مقدار کشت گوجهفرنگی بیش از سال قبل بود، میگوید: امسال ۳۰ درصد افزایش تولید نسبت به سال قبل داشتیم که موجب کاهش قیمت در بازار شد. همچنین تعرفه گمرگی بالایی که کشور عراق برای واردات گوجهفرنگی ایران وضع کرد (حدود ۳۵۰۰ تومان برای هر کیلو) مانعی برای صادرات گوجهفرنگی شد. با این شرایط، برای کمک به فروش محصول گوجهفرنگی کشاورزان و پیشبینی افزایش تولید که داشتیم سعی کردیم کارخانههای مرتبط با فراوری بیش از
گذشته فعال شوند.
این موضوع را با برگزاری جلسههای مشترک با شرکتهایی که مشکل داشتند و پیگیری مشکلات این واحدها اجرایی کردیم تا توان جذب گوجهفرنگی تولیدی افزایش یابد. عبدالله جعفری بیان میکند: این هماهنگیها را با همکاری اداره صنعت، معدن و تجارت و شرکتهایی انجام دادیم که این کارخانهها با آنها مشکل داشتند مثلا یک شرکت جذب گوجهفرنگی مشکل تامین سوخت داشت. حل این مشکلات موجب شد تا ۳ شرکت بتوانند روزانه بیش از ۱۴۰۰ تن گوجهفرنگی تحویل بگیرند.
وی ادامه میدهد: با رایزنی اداره صنعت، معدن و تجارت با سازمان توسعه تجارت ایران سعی کردیم در صادرات گشایشی ایجاد شود و تعرفه گمرکی گوجهفرنگی منطقیتر شود و کشاورزان هم بتوانند هزینههای تولید را تامین کنند. با افزایش تعرفه، صادرات با سرعت قبل انجام نمیشد پس تاثیر منفی در بازار داخلی و به خصوص استان زنجان که از مراکز عمده تولید گوجهفرنگی است، داشت. مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان زنجان میافزاید: با وجود این با همکاری کارخانههایی که فعال شدند، اکنون بخش قابل توجهی از گوجهفرنگی تولیدی استان زنجان را این کارخانهها تحویل میگیرند. اکنون یک کارخانه و شرکت فراوری گوجهفرنگی روزانه بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ تن و شرکت تولیدی دیگر ۲۰۰ تن گوجهفرنگی تحویل میگیرند. یعنی ۳ کارخانه حدود ۱۴۰۰ تن گوجهفرنگی کشاورزان را تحویل میگیرند.
جعفری میگوید: افزون بر این، تعاون روستایی هم برای تحویل گوجهفرنگی استان به سایر استانها با همکاری سازمان مرکزی خود فعال شد تا در قالب توافقها و دستورالعملها گوجهفرنگی کشاورزان را خریداری کند. اکنون بخشی از گوجهفرنگی استان نیز با این روش به سایر کارخانههای تولیدی خارج استان منتقل میشود. همچنین به کشاورزان اطلاعرسانی شد که بخشی از گوجهفرنگی خود را با دریافت مشورتهای فنی برداشت و به صورت مناسب و نیمرس در انبارهای فنی و سردخانهها نگهداری کنند تا در آینده امکان عرضه به بازار با قیمت مناسب را داشته باشند یا بخشی را فراوری و به مدت طولانی نگهداری کنند تا با مدیریت عرضه گوجهفرنگی در بازار به ایجاد تعادل در قیمت فروش کمک کنند.
نظر شما