این معضل در جوامع کوچک و سنتی نیز افزایش یافته است. یکی از تهدیدهای چندگانه اعتیاد، تهدید خانواده از طریق زنان معتاد است که در میان انواع ناهنجاری‌های حال حاضر جامعه بیشترین آسیب را می‌رساند. زنان با توجه به نقش تربیتی که در خانواده دارند از جایگاه ارزشمندی برخوردارند، در منطقه دیواندره از قدیم‌الایام زنان هم در مسائل اقتصادی و هم در مسائل فرهنگی و اجتماعی خانواده نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند و در کنار مردان مسئولیت‌ها را پیش برده‌اند. موارد مذکور و خیلی موارد دیگر یادآوری جایگاه زن در منطقه دیواندره است. اکنون چه شده است که بر اساس آمار بهزیستی ۱۰ درصد معتادان دیواندره را زنان تشکیل می‌دهند؟
اعتیاد در زنان تنها دغدغه اصلی نیست، بلکه کاهش سن اعتیاد و گرایش به مواد صنعتی دغدغه و معضل دیگری است که جامعه‌ای چون دیواندره را با بافت و ساختار هنوز سنتی خانوادگی، به سمت چالش جدی از هم پاشیدگی می‌برد. به گفته «ناصر کریمیان» رئیس بهزیستی دیواندره و مدرس پیشگیری از اعتیاد، اعتیاد یعنی دروغ بزرگ و فرد معتاد یک دروغگو است و فرد با این فکر که من هیچ‌وقت معتاد نمی‌شوم، به دام مواد مخدر می‌افتد. برای بررسی بیشتر موضوع گفت‌وگوی همشهری را با این کارشناس در ادامه می‌خوانید.
- علت گرایش زنان در دیواندره به مواد مخدر چیست؟
اختلافات خانوادگی، تنش در خانواده، اعتیاد همسر یا والدین، کمبود اعتماد به نفس و ضعف شخصیتی از دلایلی است که دختران و زنان را به مصرف مواد مخدر تحریک می‌کند. متاسفانه اعتیاد در زنان افزایش یافته است. در جامعه‌ای چون دیواندره مواد مخدر با هدف کاهش وزن و لاغری وارد بازار شده و هدفش هم زنان است. طبق برآوردها سن اعتیاد به حدود ۱۵ سال کاهش یافته و مصرف سیگار و قلیان در دانش‌آموزان افزایش یافته است. مصرف سیگار عوارض جسمانی و روانی دارد و دروازه ورود به اعتیاد است. یکی از دلایل اعتیاد زنان، مردان معتاد است. اگر مردان معتاد کنترل شوند، آسیب کمتری متوجه زنان و کودکان می‌شود.
- معمولا خانواده‌ها چه زمانی به اعتیاد فرزندانشان پی می‌برند؟
۵۵ درصد از والدین بعد از ۵ سال از اعتیاد فرزندانشان خبردار می‌شوند. توصیه می‌شود خانواده‌ها محیط غنی‌تری در حد وسع خود برای فرزندانشان ایجاد کنند و نظارت موثر و مناسب بر رفتار آنها داشته باشند. امروزه هدف‌گذاری مواد مخدر از سرپرست خانواده به سمت زن و فرزندان تغییر رویه داده است و کاهش سن اعتیاد نیز زنگ خطر دیگری است که در جامعه ما به صدا درآمده است. مواد مخدر جدید با وجود رشد تکنولوژی و تغییر و تحولات شتابان این پدیده خانمان‌سوز، هر روز از شکلی به شکل دیگر تغییر می‌کند و ریشه و بنیان خانواده و جامعه‌ای چون شهرستان دیواندره را تهدید می‌کند.
- چه عوامل دیگری اعتیاد را در این منطقه افزایش داده است؟
یکی دیگر از عوامل افزایش اعتیاد در جامعه، نگرش مثبت جوانان به مواد مخدر است، مهاجرت به شهرهای بزرگ برای کار کردن و دور شدن جوان از خانواده و قرارگرفتن در حلقه افرادی از شهرهای دیگر با طرز تفکرات مختلف و محیط متفاوت نیز می‌تواند گرایش آنها به استفاده از مواد مخدر را افزایش دهد. دسترسی آسان افراد به مواد مخدر، بیکاری و چندگانگی آموزش نیز از موارد اجتماعی است که فرد را به سمت استفاده از مواد مخدر سوق می‌دهد.
- چگونه خانواده‌ها فرزندان خود را در برابر افتادن در دام اعتیاد محافظت کنند؟
اعمال انضباط مناسب، رابطه گرم و صمیمانه با فرزندان چون نسل گذشته ما، الگوی مناسب والدین برای فرزندان، کمک به فرزندان در دوستیابی و نظارت بر آن، رسیدگی به امور تحصیلی فرزندان، برقراری روابط دموکراتیک و مشارکتی در خانواده، نه سهلگیرانه و نه دیکتاتورانه، روابط گرم و محبت‌آمیز والدین باهم تاثیر مثبتی بر سلامت روان فرزندان دارد. ۶۰ درصد از معتادان از طریق فشار دوستان ناباب اعتیاد را شروع کرده‌اند که این موضوع می‌طلبد خانواده‌ها بر دوستیابی فرزندان خود نظارت بیشتری داشته باشند.
- برای کنترل اعتیاد در کردستان چه کاری باید انجام داد؟
اگر می‌خواهیم وضعیت اعتیاد در استان و شهرستان دیواندره کنترل شود باید با برنامه‌ریزی صحیح و مناسب، نه مقطعی و احساسی، تمام متصدیان و متولیان ابعاد پیشگیری، درمان و مبارزه با اعتیاد، وظایف و چارچوبِ اختیارات خود را به نحو احسن و اکمل انجام دهند؛ چراکه در صورت اهمال در هرکدام از این وظایف، نه‌تنها شاهد کنترل و کاهش اعتیاد نخواهیم بود، بلکه بر دامنه شیوع آن، در عین هرز رفتن هزینه‌های هنگفت هم افزوده می‌شود. معلمان و اساتید خود الگو و به موضوع دلسوزانه و حساس باشند. معلم سیگاری اگر در مورد عوارض سیگار صحبت کند، یک تعارض آشکار و سردرگمی ایجاد می‌کند. راهنمایی‌های مشفقانه و دلسوزانه معلمان مطمئنا تاثیر خواهد داشت.
- چه راهکاری برای پیشگیری در مدارس توصیه می‌کنید؟
ایجاد امکانات ورزشی گسترده- نه قطره‌چکانی- به منظور تقویت فعالیت‌های جایگزین و افزایش نشاط جمعی، کارگاه‌های آموزشی، هنری، فرهنگی، سرگرمی و رقابتی، فضای شاداب و باطراوت دانشگاه یا مدرسه از دیگر اقداماتی است که باید در مدارس بیشتر شود.
- مواد مخدر صنعتی با مواد مخدر سنتی چه تفاوتی در وابستگی بیشتر دارد؟
سرعت وابستگی به مواد مخدر صنعتی ۱۰ برابر مواد مخدر سنتی است و آثار تخریبی که مواد صنعتی چون شیشه و گُل بر جای می‌گذارند ۱۱۰ تا ۱۴۰ برابر مواد سنتی است. مشکل جامعه دیواندره در زمینه اعتیاد تغییر الگوی مصرف از سوی مواد مخدر سنتی چون تریاک-که حتی در روستاها مصرف داشت- به مواد صنعتی مانند شیشه و گُل است و این نگرانی‌های ما را تشدید و کار درمان و پیشگیری را پیچیده‌تر کرده است.
- آیا نوع اعتیاد در زنان دیواندره‌ای متفاوت است؟
نسبت به سن و سال و موقعیت نوع اعتیادها متفاوت است. خوردن ریتالین در دختران جوان در زمان کنکور برای شب‌بیداری و مصرف شیشه در زنان میانسال برای کاهش وزن و زیبایی و کاهش درد ناشی از بیماری مواد مخدر افیونی و تحت تاثیر همسر معتاد، آمار بیشتری دارد.
- درمان افراد معتاد یا آموزش برای پیشگیری؛ کدام‌یک تاثیرگذارتر است؟
با هزینه درمان یک معتاد می‌توان به بیش از هزار نفر آموزش پیشگیرانه داد و مهم‌ترین شاخصه برای مقابله با اعتیاد آموزش و آگاه‌سازی است، چراکه امروزه از لحاظ علمی و تجربی ثابت شده پیشگیری همواره ارزان‌تر از درمان است و اگر بتوانیم از طریق آموزش و آگاه‌سازی درست و بهینه و با استفاده از کارشناسان مجرب و کارآزموده و مجهز به متدهای جدید، آموزش‌های لازم را به اقشار مختلف جامعه بدهیم، قطعا می‌توانیم افراد را در برابر این معضل خانمان‌سوز بیمه و واکسینه کرد. یک‌سری آموزش‌های ترک اعتیاد، تخصصی و درست نیست و باید رویکرد جدید علمی و آکادمیک را در این زمینه پیش گرفت.
- عملکرد بهزیستی در کاهش اعتیاد چگونه بوده است؟
برگزاری کلاس‌های پیشگیرانه و ارتقایی، برگزاری کارگاه‌های آموزش مهارت‌های زندگی و پیشگیری از اعتیاد، مداخله در پاتوق‌های خطرزا، ارائه خدمات مشاوره‌ای و روان‌شناختی به معتادین خودمصرف، اعطای تسهیلات اشتغال‌زایی به معتادان بهبودیافته و ارجاع و شناسایی معتادان به مراکز درمانی ازجمله اقدامات این اداره است.
- لزوم پایش مداوم اعتیاد
اعتیاد یکی از ۱۰ عامل مهم تهدیدکننده نسل بشر محسوب می‌شود و یک بیماری اجتماعی است و می‌توان از آن به عنوان مادر آسیب‌های اجتماعی نام برد. طبق تحقیقات، بیش از ۶۰ درصد از جرائم زندانیان مربوط به مواد مخدر و اعتیاد است. البته درمان، کنترل و کاهش ۳ اقدام مهم برای مقابله با اعتیاد است که عملیاتی کردن آنها نیازمند عزمی ملی و مردمی کردن مبارزه با این بلای خانمان‌سوز است و همان‌طور که اشاره کردم حساسیت جدی و انجام وظایف متولیان در برخورد و پایش مداوم اعتیاد در شهرستان دیواندره یک ضرورت است.
نظر شما