یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی استان قزوین تالاب الله‌آباد دشت قزوین است که مدت مدیدی است با خشکسالی دست‌وپنجه نرم می‌کند. هر از گاهی آبی در این تالاب جریان می‌یابد و سپس دوباره خشک می‌شود. حال که تالاب الله‌آباد خشک شده است باید با انجام اقدامات صحیح این تالاب را احیا کرد تا شاید بخشی از بی‌توجهی به طبیعت جبران شود. این امر فقط با مشارکت و همکاری مسئولان و مردم امکان‌پذیر است.
- پایان فصل بارندگی
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبیک در این باره گفت: با توجه به این‌که فصل بارندگی تمام شده است و زهکشی ایجادشده به دستور شورای تأمین آب شهرستان آبیک مسدود شده است، فقط در داخل این کانال مسدودشده آب وجود دارد و بقیه نواحی تالاب الله‌آباد آب ندارد. امید رحمانی در مورد اقدامات انجام‌گرفته با هدف حفظ تالاب الله‌آباد توضیح داد: سازمان اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین در مناطقی که گیاهان از بین رفته‌اند به کاشتن و بذرپاشی گیاهان بومی منطقه اقدام کرده است. به دلیل وجود زهکشی که انجام شده و ترانشه‌هایی که خورده است و خاکریزهایی که وجود دارد، حریم تالاب الله‌آباد مشخص شده است.
- چرای شتر
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبیک بیان کرد: برای احیای تالاب الله‌آباد به همکاری سایر دستگاه‌ها نیاز است به ویژه این امر در بحث چرای دام اهمیت دارد مخصوصا چرای شتر که در حال حاضر اتفاق می‌افتد و تخریب آن بسیار زیاد است، این عامل هم خاک را می‌کوبد و هم ریشه‌کنی می‌کند و نمی‌گذارد گیاه رشد کند و به دانه‌پراکنی برسد. رحمانی افزود: زهکش ایجادشده که آب را از سطح منطقه می‌گیرد به بررسی نیاز دارد. اگر زهکشی به صورت استاندارد و درست مطالعه و پیگیری شده بود، شرایط بهتر می‌شد. همچنین اگر زیستگاه درست کنترل می‌شد، چرای دام، ایجاد ریزگردها و... اتفاق نمی‌افتاد.
- پایین رفتن سطح آب
تالابی که زمانی پر آب بود هم‌اکنون خشک شده است. خشک شدن تالاب الله‌آباد نشان از آن دارد که این مایه حیات در حال کاهش یافتن است، اما چگونه می‌توان برای حفظ و نگهداری آب کوشید؟ مدیر محیط زیست و کیفیت منابع شرکت آب منطقه‌ای قزوین در این باره گفت: عکس‌های ماهواره‌ای دهه‌های چهل و پنجاه نشان می‌دهد که در تالاب الله‌آباد آب به‌صورت مستمر وجود داشته است، اما از این تاریخ به بعد روند کم‌آب شدن تالاب الله‌آباد آغاز شده است یعنی دیگر تالاب پایداری وجود نداشته است.
محمد محجوب ادامه داد: آنچه از آن به عنوان تالاب نام برده می‌شود بالا بودن سطح سفره‌های آب زیرزمینی است که باعث می‌شد بالاتر از سطح زمین آب وجود داشته باشد. در دهه‌های اخیر سطح سفره‌های آب زیرزمینی دشت قزوین کاهش پیدا کرده است که از دلایل آن می‌توان به افزایش برداشت‌ها، ورودی رودخانه‌ها که دستخوش تغییر شده است، میزان بارش‌ها و تغییر رژیم بارش‌ها ــ قبلا بارش‌ها با پراکندگی زمانی بیشتر بود ولی در حال حاضر بارش‌ها سیلابی و در مدت کوتاه‌تری اتفاق می‌افتد ــ و عواملی از این دست اشاره کرد.
- اجرای پروژه‌های عمرانی
مدیر محیط زیست و کیفیت منابع شرکت آب منطقه‌ای قزوین با بیان این‌که باید وضعیت زهکش تعیین تکلیف شود، تصریح کرد: از دلایل مهم دیگر می‌توان به اجرای پروژه‌های عمرانی در دشت قزوین اشاره کرد که آثار جانبی روی تالاب داشته است. همواره باید این نکته را مد نظر داشت که این پروژه‌ها با مطالعات جامعی انجام شود تا تاثیرات آن مشخص شود. یکی از این پروژه‌ها زهکشی است که جهاد کشاورزی در دشت قزوین ایجاد کرده و باعث خروج آب از دشت قزوین شده است. امسال به دستور شورای تامین آب شهرستان آبیک این زهکش مسدود شد تا آب در تالاب حفظ شود.
محجوب توضیح داد: هرچند جهاد کشاورزی به اهدافی که از ساخت این زهکش داشته است دست پیدا کرده است، اما نیاز است بررسی شود که آیا این زهکش به تالاب آسیب می‌رساند یا نه؟ هم‌اکنون دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در حال بررسی است تا مشخص کند آیا منافع این پروژه از مضراتش بیشتر است یا نه.
- احیای سفره زیرزمینی
برای بهبود شرایط سفره آب زیرزمینی باید اهدافی که آب منطقه‌ای به منظور تعادل‌بخشی تعریف کرده است دنبال شود. مدیر محیط‌زیست و کیفیت منابع آب منطقه‌ای قزوین ادامه داد: تمامی اقداماتی که آب منطقه‌ای برای کنترل بهره‌برداری آب انجام می‌دهد به طور غیرمستقیم در تالاب تاثیر می‌گذارد اقداماتی اعم از کنترل چاه‌ها، برخورد با چاه‌های غیرمجاز و... زیرا این اقدامات سبب کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.
هم‌اکنون یک متر و ۶۷ سانتی‌متر افت در سال به ۹۰ سانتی‌متر رسیده است که باید این عدد به صفر برسد تا سفره احیا شود، احیای سفره معادل احیای منطقه است. محجوب با بیان این‌که ایجاد جریان‌های زیست‌محیطی جدید می‌تواند به تالاب الله‌آباد کمک کند، گفت: با توجه به بهره‌برداری‌هایی که در بالادست اتفاق می‌افتد و افزایش سطح بهره‌برداری‌ها، باید به تالاب الله‌آباد کمک شود. با توجه به این‌که در استان قزوین منابع آبی محدود است، استفاده از پساب‌ها می‌تواند به تالاب کمک کند. مثلا تصفیه‌خانه روستایی قشلاق که در نزدیکی تالاب قرار دارد و خروجی پساب آن نیز صنعتی نیست و املاح سنگین ندارد می‌تواند به تالاب اختصاص یابد.
وی خاطرنشان کرد: سیاست‌گذاری‌های غلط سال‌های گذشته در حوزه‌های مختلف باعث شده است تالاب الله‌آباد به این مشکل دچار شود. آنچه می‌تواند راهگشای مشکلات باشد طرح آمایش است، وقتی طرح آمایش تهیه می‌شود باید به آمایش پایبند بود مثلا اگر طرح آمایش می‌گوید در حوزه‌ای ظرفیت یک استان به مقدار خاصی است، نباید بیشتر از آن مقدار بهره‌برداری کرد. اگر بهره‌برداری افزایش پیدا کند، تاوان آن را منابع طبیعی می‌پردازد. پایبندی به طرح آمایش راه‌حل مشکلات مربوط به این حوزه است.
- کانون ریزگرد
مهدی سرو یکی از فعالان حوزه محیط زیست گفت: تالاب الله‌آباد قزوین در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی به یکی از کانون‌های ریزگرد منطقه تبدیل شده است. همچنین تالاب الله‌آباد زیستگاه گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بومی منطقه بوده است که به دلیل خشک شدن تالاب، اکوسیستم این گونه‌ها با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده است. وی بیان کرد: از راهکارهایی که می‌تواند به احیای تالاب الله‌آباد کمک کند، تزریق آب به سفره‌های آب زیرزمینی و مناطق اطراف تالاب، هدایت آب‌های جاری به درون تالاب، اغنای پوشش گیاهی منطقه با هدف جلوگیری از فرسایش خاک اطراف تالاب است.
نظر شما