اما شواهد خبر از این واقعیت می‌دهند که این بخش به‌گونه‌ای شایسته مورد توجه قرار ندارد، به‌طوری‌که چالش‌ها و مشکلات مختلف، منجر به‌غفلت از فرصت‌های طلایی تولید، اشتغال‌زایی و حمایت از کالای ایرانی توسط بخش تعاون شده است.
- سهم اندک تعاونی‌ها در اقتصاد
۲میلیون و ۹۰۰ هزار تعاونی در دنیا وجود دارد که یک میلیارد از جمعیت دنیا عضو این تعاونی‌ها هستند، در ایران نیز ۹۲هزار و ۵۰۰ تعاونی در حوزه‌های مختلف فعالیت دارند. واقعیت آن است که فعالیت این تعداد از تعاونی در کشور نشان از اهمیت این بخش دارد. رشد اقتصادی، فقرزدایی، اشتغال مولد، یکپارچگی اجتماعی، تقویت کارآفرینی و مدیریت، انباشت سرمایه‌های کوچک و تبدیل آنها به سرمایه‌های متوسط و کلان، از جمله مزایای توسعه تعاونی‌ها به شمار می‌آید. از این رو براساس اصل ۴۴ قانون اساسی ۲۵ درصد از اقتصاد کشور به بخش تعاونی سپرده شده است اما متأسفانه در حال حاضر تعاونی‌ها به سهم ۵ درصدی هم نرسیده‌اند و فاصله زیادی تا عدد تعیین‌شده در قانون اساسی دارند.
حال در اصفهان با توجه به جایگاهی که این استان در تشکیل تعاونی‌ها دارد و رتبه‌ای که به لحاظ میزان سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی به خود اختصاص داده، لازم است به اهمیت چنین مقوله‌ای توجه بیشتری شود و البته با وجود چنین رتبه‌ای، بسیار از سهم اندک تعاونی‌های استان در اقتصاد سخن می‌رود. دراین باره مسئولانی چون حبیب الله بهرامی عضو هیات رئیسه اتاق تعاون و کار استان اصفهان با اشاره به عضویت یک‌دهم جمعیت استان در تعاونی ها، از آمادگی کامل تعاونی‌ها برای بر عهده گرفتن طرح‌های نیمه‌تمام دولتی خبر می‌دهد و معتقد است می‌توان با تجهیز و تقویت طرح‌ها اقداماتی مؤثر انجام داد اما به‌شرط آنکه دولت اقتصاد را رها کند وبه بخش‌های خصوصی و تعاونی اعتماد داشته باشد. چون به همان میزان که دولت اقتصاد را رها نمی‌کند از سهم این بخش‌ها از اقتصاد نیز کاسته می‌شود.
به عبارتی ضرورت دارد دولت به مرحله نظارت برسد و از تصدی‌گری خارج شود. به گفته بهرامی البته دولت هم به این نتیجه رسیده است که باید اقتصاد را به دیگربخش‌ها واگذار کند اما هنوز به آن مرحله اجرایی لازم دست نیافته و همچنان ۸۰ درصد از اقتصاد را در دست دارد. درصورتی که بر طبق قوانین ۶۰ درصد از سهم دولت در اقتصاد مازاد و باید به ۲۰ درصد رسانیده شود. وی اظهار می کند: اگر تعاون در استانی مانند اصفهان به سهم خود نرسیده است، به این برمی‌گردد که دولتی‌ها هنوز نتوانسته‌اند چیزی را از بخش دولتی بگیرند و به بخش خصوصی و تعاون بدهند، در صورتی که دولت باید سریعاً واگذاری را انجام دهد زیرا بخش تعاون آمادگی و ظرفیت دریافت آن را دارد.
- تضعیف انگیزه های خیر خواهانه تشکیل تعاونی ها
بنا به گفته «علیرضا تیغ‌ساز»، مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اصفهان بر اساس برنامه ششم توسعه، سهم تعاون در بخش اقتصاد کشور باید به ۲۵ درصد افزایش یابد که در این زمینه اقداماتی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دست انجام است اما موانع موجود در مسیر فعالیت تعاونی‌ها نیز باید برداشته شود. وی خاطرنشان می‌کند: از مجموع ۲۰۰هزار تعاونی موجود در کشور ۵۰ درصد فعال و ۵۰ درصد غیر فعال هستند که از این تعداد بیش از ۳۳۰۰ واحد تعاونی در استان اصفهان فعال است. این مسئول می‌افزاید: با وجود آنکه اوایل انقلاب رشد زیادی در تعاونی‌ها داشتیم، اما در سال‌های اخیر انگیزه‌های اجتماعی و خیرخواهانه این کار تضعیف و انگیزه‌های فردی، جایگزین آن شده است درحالی‌که قوانین و مقررات خوب و مناسبی در زمینه تعاونی‌ها در کشور داریم اما باور به این کار در بین مردم وجود ندارد و در عمل منافع فردی بر منافع جمعی ترجیح داده می‌شود.
تیغ‌ساز یکی از مهم‌ترین مشکلات شرکت‌های تعاونی را شعارهای بسیار زیبایی می‌داند که در خارج از شرکت‌ها در خصوص حمایت از آنها داده می‌شود اما در عمل چنین نیست. درصورتی‌که توسعه تعاونی‌ها فقط با شعار دادن و وعده‌های غیرقابل تحقق میسر نمی‌شود، بلکه لازمه این امر، کار عملیاتی و میدانی است. وی خاطرنشان می‌کند: ضرورت دارد با تشکیلات اداری قوی، نظام‌مند و منسجم برای توسعه تعاون کار کنیم، چراکه تعاونی‌ها در تشکیلات و شرایط فعلی مغفول مانده‌اند و نسبت به گذشته ضعیف‌تر شده‌اند. او تاکید می‌کند: تا زمانی که نگرش مسئولان تغییر نکند و به فعالیت تعاونی‌ها به عنوان یک ضرورت در کشور نگاه نشود، نمی‌توان در تحقق این راهبرد موفق بود.
- اشتغال‌زایی تعاونی‌ها
اهمیت بخش تعاون به قدری پررنگ است که حتی تجربیات موفق شرکت‌های توسعه‌یافته و درحال توسعه در دنیا نشان می‌دهد تعاونی‌ها با جذب اعضا و جمع‌آوری سرمایه‌های خرد، موفق به ایجاد شرکت‌های اقتصادی قدرتمندی شده‌اند، به طوری که به موازات شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی، درآمدزایی و اشتغال‌زایی داشته‌اند. بر این اساس و با توجه به سهم بالای تعاونی‌ها در ایجاد اشتغال یکی از راهکارهای پیشنهادی و مهم کارشناسان برای فراهم‌سازی بسترهای اشتغال و مقابله با بیکاری، توسعه و رونق تعاونی‌هاست. ضمن آنکه بنا بر آمار ارائه شده از سوی اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان، از ۱۰۱ واحد تولیدی صنعتی بحرانی استان اصفهان فقط ۲ واحد آن شرکت تعاونی است که این آمار نشان‌دهنده همدلی و انسجام تعاونی‌ها است و این‌که آنها کمتر دچار مشکل و آسیب می‌شوند.
حال با توجه به فعالیت بیش از ۱۰۰ هزار تعاونی فعال در کشور و ۳۳۰۰ تعاونی فعال در استان اصفهان سؤال این است که چه میزان اشتغال‌زایی توسط این شرکت‌های تعاونی انجام شده است؟ در این زمینه مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اصفهان بیان می‌کند: در هر تعاونی به‌طور میانگین ۱۶ تا ۲۰فرصت شغلی در تعاونی‌ها ایجاد می‌شود. به گفته تیغ‌ساز تعاونی‌های استان در ۱۴ گرایش مانند خدمات، کشاورزی، مسکن، فرش دستباف و... فعالیت می‌کنند. وی تصریح می‌کند: توسعه تعاونی‌های موجود به سرمایه‌گذاری مستقیم اعضای تعاونی، ارائه تسهیلات و وام‌های بانکی وابسته است. این مسئول لازمه افزایش سهم تعاون در اقتصاد را افزایش تعداد تعاونی‌ها عنوان می‌کند و البته تشکیل تعاونی‌های جدید، بستگی به استقبال مردم و تدوین برنامه‌های وزارت تعاون دارد.
- مرهمی بر درد بیکاری
«شهین مشرف جوادی»، رئیس اداره توسعه تعاونی‌های اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان بر این باور است که توسعه تعاون سبب کاهش نرخ بیکاری در استان و تداوم‌دهنده شرایط مطلوب اقتصادی است. وی با تأکید بر این‌که اقتصاد تعاونی راهکار حل مشکلات اقتصادی وعامل اشتغال‌زایی است، تصریح می‌کند: به مناسبت هفته تعاون ۸۸ طرح تعاونی در ۱۴ شهرستان استان اصفهان به بهره‌برداری رسید و برای ۲ هزار و ۸۳۳ نفر شغل پایدار ایجاد شد.
رئیس اداره توسعه تعاونی‌های اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان یادآور می‌شود: برای اجرای این طرح‌ها ۲۲۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام شد که ۸۹ درصد آن از محل سرمایه‌گذاری و آورده اعضاء و ۱۱ درصد از محل تسهیلات بانکی تأمین شده است. از دیدگاه این مسئول شرکت‌های تعاونی در این شرایط اقتصادی، می‌توانند یک حوزه بسیار اثربخش برای بهبود فعالیت‌های اقتصادی کشور باشند. به‌این‌ترتیب بخش تعاون باید تقویت و حمایت شود، چون وجود تعاون، برای اشتغال‌زایی بسیار لازم است و می‌تواند یک بازوی قوی در این راه در کنار بخش خصوصی و دولتی باشد.
- تقویت برند تعاونی
به گفته «حبیب‌الله بهرامی»، عضو هیات‌رئیسه اتاق تعاون استان اصفهان ترویج فرهنگ تعاون، توسعه مدیریت و توانمندسازی منابع انسانی تعاونی‌ها، تحکیم تعاملات شبکه‌ای، تقویت همکاری بین دستگاهی، تأمین مشوق‌ها و منابع مالی، توسعه بازار تعاونی‌ها، تقویت برند تعاونی و تعمیم نظارت بر این نهادها ۷ راهبرد دولت برای تحول در این بخش است که اجرای آن می‌تواند نقش مهمی در رشد و اعتلای تعاونی‌ها ایجاد کند. وی می‌افزاید: اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبری معظم انقلاب جنبه‌ها و معنای گوناگون دارد و مهم‌ترین رکن آن مردمی کردن اقتصاد است که تعاونی‌ها می‌توانند مهم‌ترین بستر برای تحقق این هدف باشند.
- تعاونی‌های شهرضا هزار شغل ایجاد کردند
نسیم زمانی- اصفهان- خبرنگار:وجود ۱۵۰ تعاونی در شهرستان شهرضا نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری نسبتاً بالایی در این بخش است. چنین گامی، اقدامی مفید و موثر در راستای اشتغال‌زایی در این منطقه است و می‌تواند زمینه‌ساز حضور این شرکت‌های تعاونی در عرصه‌های مختلف باشد. دراین‌باره با «مصطفی اباذری»، رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرضا گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
- درشهرضا چند تعاونی فعال وجود دارد و آیا مردم از حضور در آنها استقبالی می‌کنند؟
در شهرستان شهرضا ۱۵۰ تعاونی با سرمایه در گردش بالای ۹ میلیارد تومان وجود دارد و بیش از نیمی از جمعیت شهرستان شهرضا در شرکت‌های تعاونی عضویت دارند. فقط در یکی از شرکت‌های تعاونی مصرف شهرضا بیش از ۴ هزار نفر عضو هستند و این شرکت در سال گردش مالی بالای ۸ میلیارد تومان دارد.
نقش این تعاونی‌ها در اشتغال‌زایی تا چه میزان است؟
تعاونی‌های فعال در شهرضا زمینه اشتغال بیش از هزار نفر را فراهم کرده‌اند. درکل سرانه ایجاد اشتغال در بخش تعاون ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است، به ازای سرمایه‌گذاری هر ۱۰ نفر یک نفر اشتغال ایجاد می‌شود که در این راستا تعاون می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اشتغال داشته باشد.
- تعاونی‌های این شهرستان بیشتر در چه بخش‌هایی فعالیت دارند؟
در بخش حمل‌ونقل بیش از ۸ هزار کامیون و کامیونت در بخش حمل بار در شهرضا فعالیت می‌کنند و بیش از هزار نفر عضو شرکت تعاونی کامیون‌داران شهرضا هستند. بیش از ۸ هزار نفر از خدمات آن استفاده می‌کنند. در بخش مسکن نیز در شهرستان شهرضا اتحادیه تعاونی مسکن با سرمایه بالای یک میلیارد تومان، پروژه تعریف می‌کند. همچنین از سوی تعاونی‌های این شهرستان، هزار و ۶۸۰ واحد مسکن مهر تحویل متقاضیان شده است.
- از دیدگاه شما شرکت‌های تعاونی این شهرستان در چه حوزه دیگری قادر به فعالیت هستند؟
می‌توان به حضور و فعالیت شرکت‌های تعاونی در حوزه گردشگری روستایی و بوم‌گردی توجه داشت. با توجه به این‌که صنعت گردشگری درآمد زیادی دارد و محور توسعه شهرستان است، جوانان می‌توانند برای اشتغال وارد بخش‌های گردشگری و بوم‌گردی شوند.
نظر شما