شهر خورشیدی؛ ضرورت یا تجمل

واضح است که دعوت از مردم برای دست کشیدن از آنچه باعث رفاه آنان است جواب مثبتی دریافت نخواهد کرد؛ اما این تنها راه‌حل نیست. می‌توان سطح رفاه و تولید صنعتی را حفظ کرد ولی با ترفندها و روش‌هایی مصرف سرانه انرژی را کاهش داد. به عنوان مثال، ساخت و استفاده از خودروهایی که مصرف سوخت کمتری دارند می‌تواند اقدامی در این راستا ارزیابی شود و یا اگر دیوارهای بیرونی و سقف ساختمان‌ها عایق‌بندی شود، باعث کاهش بار حرارتی در زمستان و بار برودتی در تابستان می‌شود، بدون اینکه سطح رفاه ساکنان ساختمان تغییر کند.

کاشت و بهره‌بردای از گیاهان با هدف تامین انرژی از زیست‌توده یا بیوماس یکی دیگر از راهکارهاست، ولی شاید در همه مناطقِ زمین در شرایط فعلی اقتصادی نباشد. یکی دیگر از راهکارهای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. انرژی خورشیدی مهم‌ترین منبع انرژی تجدیدپذیر است که به سادگی و تقریبا در همه جا در دسترس است.

حتی در روزهای ابری هم که شدت تابش خیلی کمتر از روزهای آفتابی است به کمک آبگرمکن‌های خورشیدی لوله‌خلأ می‌توان آب گرم تهیه کرد. گرچه انرژی خورشیدی کاربردهای زیادی دارد اما یکی از ساده‌ترین و رایج‌ترین کاربردهای آن در ساختمان‌ها، آبگرمکن‌های خورشیدی و پانل‌های فتوولتایی برای تولید برق خورشیدی است. با به‌کارگیری آبگرمکن یا مولد برق خورشیدی در هر ساختمان، قدمی در راستای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی برداشته می‌شود که کل جامعه جهانی از اثر آن بهره خواهد برد. از طرفی، استفاده از سلول‌های خورشیدی هم مثل استفاده از انواع قطعات الکترونیکی، رایانه، تلفن همراه، لامپ کم‌مصرف و غیره تبعات زیست‌محیطی دارد؛ باید بیاموزیم که دفع پسماند را درست انجام دهیم.

گرچه به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر در همه ساختمان‌ها امکان‌پذیر و لازم است، ولی اگر شوراهای شهر و شهرداری‌ها، سازندگان و مالکان ساختمان‌های جدید را ملزم به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر کنند، می‌توان امید داشت که طی چند دهه آینده بخش قابل توجهی از آلودگی شهرها که ناشی از مصرف سوخت برای تهیه آب گرم و تهویه مطبوع است کاهش یابد. باید توجه داشت که تولید برق خورشیدی منجر به کاهش تولید برق در نیروگاه‌ها می‌شود که عمدتا با سوخت فسیلی کار می‌کنند.

شورای کنونی شهر اصفهان مصوبه‌ای را گذرانده که هم شهرداری و هم سازندگان ساختمان‌ها را در مسیر استفاده روزافزون از انرژی‌های تجدیدپذیر قرار می‌دهد. به امید آنکه دیگر شهرها به‌ویژه کلان‌شهرها هم در این مسیر قدم بردارند و ایرانیان هم برای ادای دین خود به محیط زیست و حفظ شرایط زندگی در این کره خاکی از جامعه جهانی عقب نمانند. ناگفته نماند که ارزان بودن بهای انرژی در ایران تاکنون مانع بزرگی بر سر راه گسترش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است.