البته طبیعتا هر بنایی پس از گذشت چند سال به احیا، بازسازی و مرمت نیاز دارد و این امر باید صورت بگیرد و قلعه فلک‌الافلاک نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیست. طرح استحکام‌بخشی این قلعه در دهه ۸۰ کلید خورد، اما طی این سال‌ها به طور کامل به اتمام نرسید تا این‌که در فروردین سال جاری بر اثر وقوع ۲ سیل خسارت‌هایی به تپه زیر آن وارد شد. در این حادثه خاک دستی تپه قلعه در ضلع غربی ریزش کرد و استحکام‌بخشی و بازسازی آن در اولویت نخست قرار گرفت. البته مسئولان می‌گویند بین استحکام‌بخشی و رانش صورت‌گرفته هیچ‌گونه ارتباطی وجود ندارد. به هر حال، برای استحکام‌بخشی قلعه بیش از ۳۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است و برای مرمت قسمت رانش‌دیده آن نیز برآوردها بین ۵ تا ۶ میلیارد تومان است.
- ریزش در قسمت‌هایی از تپه
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان در این زمینه می‌گوید: بخشی از تپه قلعه فلک‌الافلاک بر اثر سیلاب در روزهای پنجم، یازدهم، دوازدهم و صبح سیزدهم فروردین‌ماه دچار ریزش شد. «امین قاسمی» می‌افزاید: قسمتی که در سیل اخیر ریزش کرد، خاک‌های دستی بود که در مرمت‌های پایان دوره پهلوی دوم در آنجا ریخته شده بود. وی بیان می‌کند: این خاک گیرایی خود را از دست داده بود و بر اثر بارش‌های سیل‌آسا متاسفانه دچار ریزش شد و بخشی از ساختمان تاسیسات مجموعه به این دلیل آسیب دید.
این مسئول همچنین می‌گوید: با مشقت توانستیم اموال موجود در ساختمان تاسیسات را تخلیه کنیم و به نقاط دیگر ببریم. همچنین، دیوار حائلی که در کنار این تپه بود دچار آسیب شد که ما با مهاربند فعلا آن را مهار کرده‌ایم. وی ادامه می‌دهد: برای استحکام‌بخشی به خاک قلعه مشاور گرفته‌ایم تا طرحی را آماده کند و هرچه سریع‌تر به استحکام‌بخشی آن اقدام کنیم. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان اظهار می‌کند: خوشبختانه مرمت‌هایی که قبلا روی قلعه صورت گرفته اصولی بوده و به همین دلیل در سیل اخیر هیچ آسیبی به خود سازه وارد نشد. وی می‌گوید: تنها آب‌دیدگی‌هایی در گنجینه و موزه‌ها ایجاد شده بود که خیلی سریع مرمت اضطراری آنها را شروع کردیم.
- ضرورت استحکام‌بخشی قلعه
یک کارشناس آثار باستانی نیز در این زمینه بیان می‌کند: طرح استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک اواخر دهه ۸۰ کلید خورد و قرار بود این پروژه در بازه زمانی کوتاه به اتمام برسد. اما متاسفانه از سال ۹۰ پروژه استحکام‌بخشی این قلعه به دلیل کمبود اعتبارات متوقف یا با پیشرفت بسیار کمی مواجه شده است. «سهند بابایی» می‌گوید: بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته، سال ۸۹ برای تکمیل این طرح به اعتباری بالغ بر ۱۲ میلیارد تومان نیاز بود، اما در حال حاضر - با توجه به افزایش قیمت مصالح، دستمزد کارگران و... - به اعتباری چندین برابر این رقم نیاز است. وی می‌افزاید: طرح استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الاافلاک یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های میراث فرهنگی استان به شمار می‌رفت اما متاسفانه به دلیل وقفه‌ها و مشکلاتی که در روند کار وجود داشت، این پروژه به اتمام نرسید تا در سیلاب‌های فروردین سال جاری خسارت‌های زیادی به این اثر باستانی وارد شود.
- مرمت و استحکام‌بخشی
این کارشناس می‌گوید: با توجه به بالا بودن عمر بنای تاریخی قلعه فلک‌الافلاک، مرمت و استحکام‌بخشی آن امری طبیعی است زیرا موجب کند شدن تاثیر آسیب‌های مختلف می‌شود. انجام ندادن آن نیز شرایط را برای تضعیف این بنا و کاهش عمر آن در مقابل آسیب‌های مختلف فراهم می‌کند. متاسفانه این کار در زمان مناسب انجام نشد و باعث شد در سیلاب اخیرخسارت‌های زیادی به این قلعه وارد شود. بابایی اظهار می‌کند: با توجه به خسارت‌هایی که به قلعه وارد شده، لازم است مسئولان در خصوص تامین و تخصیص اعتبار مورد نیاز جدیت و اهتمام زیادی داشته باشند تا از ایجاد مشکلات بعدی جلوگیری و این اثر باستانی فاخر حفظ شود.
- سستی خاک و ریزش خاک تپه
همچنین، معاون میراث فرهنگی لرستان در این زمینه می‌گوید: سیلاب فروردین امسال خسارت چندانی به قلعه وارد نکرد. ریزش صورت‌گرفته نیز به دلیل خاک‌هایی بود که حین آواربرداری و مرمت‌های صورت‌گرفته، بر اثر بارش باران سست شده بودند و موجب رانش خاک تپه شدند. «زهرا بهاروند» می‌افزاید: در حقیقت سیلاب خسارت چندانی به کالبد قلعه وارد نکرده است اما تپه‌ای که قلعه روی آن قرار دارد، دچار ریزش شده و به استحکام‌بخشی نیاز دارد. وی ادامه می‌دهد: به همین منظور سازمان میراث فرهنگی کشور برای قلعه چند مشاور معرفی کرده است که منتظر ارائه طرح برای آن هستیم.
- بی‌ارتباطی استحکام‌بخشی و رانش
بهاروند در بخش دیگری از صحبتش به ارتباط نداشتن طرح استحکام‌بخشی قلعه با ریزش صورت‌گرفته در تپه زیر آن اشاره و اظهار می کند: طرح استحکام‌بخشی قلعه با این بخش از کار که دچار ریزش شده است، کاملا فرق می‌کند. استحکام‌بخشی در قسمت‌های دیواره و بدنه قلعه بوده اما ریزش در قسمت تپه صورت گرفته است. وی ادامه می‌دهد: طرح استکام بخشی قلعه طی سال‌های اخیر به هر دلیلی عدم اعتبار و... متوقف شده بود اما این موضوع هیچ ارتباطی با ریزش خاک تپه ندارد.
- اعتبار مورد نیاز
این مسئول همچنین می‌گوید: متاسفانه تاکنون هیچ مبلغی برای جبران خسارت‌های وارد شده به آثار تاریخی و باستانی استان بر اثر سیلاب ابلاغ نشده یا تخصیص پیدا نکرده است. بهاروند می‌افزاید: لازم است هرچه زودتر مشاور در سطح بین‌المللی برای استحکام‌بخشی این قسمت از قلعه در نظر گرفته شود و تامین اعتبار لازم نیز صورت بگیرد تا استحکام‌بخشی اصولی انجام شود.
این مسئول بیان می‌کند: برای استحکام‌بخشی کلی قلعه فلک‌الافلاک طی سال‌های قبل ۱۵ میلیارد تومان را در نظر گرفته بودیم، اما در این برهه - با توجه به شرایط ایجاد شده و گرانی‌ها و... - قطعا به اعتباری بیش از ۳۰ میلیارد تومان نیاز است. وی می‌گوید: برای قسمت رانش پیدا کرده نیز بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته به اعتباری معادل ۵ تا ۶ میلیارد تومان نیاز است.
نظر شما