جنگل‌های زاگرسی به‌عنوان وسیع‌ترین پهنه جنگلی کشور و رویشگاه اصلی درختان بلوط، حدود ۱۰ سال قبل با پدیده خشکیدگی روبه‌رو شد و همین اتفاق آفت‌ها را به جان بلوط‌ها انداخت. بر اساس آمارهای رسمی، یک میلیون و ۴۳۰ هزار هکتار و بر اساس آمارهای غیر رسمی یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های زاگرسی دچار خشکیدگی و آفت شدند. فعالیت‌های معدن‌کاوی، چرای بی‌رویه دام، آتش‌سوزی‌های گسترده، سدسازی و ... همراه با کاهش باران و هجوم آفت‌ها، فشار بر جنگل‌های زاگرسی را افزایش داد. طرح‌ها و اعتباراتی نیز برای کاهش فشارها به اجرا درآمد و تخصیص داده شد. سازمان جنگل‌ها در سال جاری اما امیدوار است، طرح احیای بوم‌سازگان (اکوسیستم) زاگرس به نتیجه برسد تا بوم‌سازگان آسیب‌دیده جنگل پهناور زاگرسی ایران با بیش از ۵۵۰۰ سال قدمت نجات یابد.
- پروژه پنج‌ساله احیای جنگل‌های زاگرسی
در میان ۷۰ عاملی که به‌عنوان عامل تخریب جنگل‌های زاگرسی شناخته شد، عوامل انسانی نقش مهم‌تری دارند. فشار همین عوامل انسانی بود که تأثیر خشکیدگی و آفت را بر درختان بلوط افزایش داد. سدسازی، چرای دام، زراعت زیراشکوب جنگل، قطع درختان برای تأمین سوخت، قاچاق چوب، زغال‌گیری از بلوط‌ها و ... از جمله همین عوامل بودند که در چند دهه اخیر بوم‌سازگان (اکوسیستم) جنگل‌های زاگرسی را در تمامی ۱۱ استان کشور با بحران مواجه کردند. اکنون اما با هدف حمایت از جنگل زاگرسی و احیای اکوسیستم این جنگل اعتبار قابل توجهی در نظر گرفته شده است.
فریبرز غیبی، رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به همشهری می‌گوید: حداقل ۴۸۰ میلیارد تومان اعتبار از محل صندوق توسعه ملی و ۱۶۹ میلیارد تومان از منابع استانی برای احیا و حفاظت از جنگل‌های زاگرسی در سال‌جاری در نظر گرفته شد.
بر اساس آنچه غیبی اعلام کرده است، ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده که قرار است در حدود ۲۰ پروژه و طی ۵ سال از همین امسال هزینه شود تا اکوسیستم جنگل زاگرسی در ۱۱۱ هزار هکتار از مجموع وسعت این جنگل را احیا و به تعادل برساند. تمامی این اقدامات نیز در کارگروه تخصصی تشکیل شده اکوسیستم زاگرس با همراهی دانشگاه‌ها مورد بررسی و تأیید قرار گرفت.
غیبی می‌گوید: افزایش رطوبت خاک در راستای اجرای طرح‌های آبخیزداری که در سال‌های اخیر تأمین نشدن آن بیماری‌ها را بر عرصه جنگلی غالب کرد، افزایش پوشش گیاهی و توسعه جنگل، شناسایی و حفاظت از کانون‌های بحران در جنگل زاگرسی، رصد وضعیت درختان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، ساماندهی مدیریت چرای دام و ... در تمامی ۱۱ استان زاگرس اجرایی می‌شود.
رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها امیدوار است، فعالیت‌هایی که از امسال آغاز می‌شود تا ۵ سال دیگر به نتایج مطلوب و قابل توجه برسد. او البته تأکید می‌کند که رسیدن به نتیجه مطلوب تنها با مشارکت و همراهی مردم و زاگرس‌نشینان ممکن است.
- تأثیر آبخیزداری بر جنگل‌های زاگرسی
حوضه آبخیزداری سازمان جنگل‌ها نیز تمام تمرکز خود را بر احیای جنگل زاگرسی در سال‌جاری متمرکز کرده است. هوشنگ جزی، مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها در این رابطه به همشهری می‌گوید: تلاش می‌کنیم پوشش گیاهی و ذخیره نزولات در تمامی ۱۱ استان زاگرسی افزایش یابد.
به گفته او، با اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری امکان زنده ماندن گیاهان افزایش خواهد یافت و کاشت درختان و پوشش گیاهی به روش کاهش مصرف آب اجرایی خواهد شد.
به گفته جزی در این روش با ایجاد بند و هلال در پای درختان، نزولات جوی در پای درختان ذخیره خواهد شد و نوع نهال‌های مورد نظر برای توسعه نیز به آب کمی احتیاج خواهند داشت.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، استان ایلام را از جمله استان‌های زاگرسی کشور خواند که وضعیت درختان جنگلی آن تاکنون با اجرای طرح‌های آبخیزداری بهبود یافته‌اند.
- جنگل‌های زاگرسی به نام دولت سند می‌خورد
یکی از اقداماتی که سازمان جنگل‌ها قرار است در سال جاری برای جنگل‌های زاگرسی انجام دهد، تثبیت مالکیت دولت بر اراضی جنگلی است. آنگونه که فریبرز غیبی، رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها به همشهری گفته است، قرار است کاداستر یا حدنگاری نقشه‌برداری ثبتی در مورد جنگل‌های زاگرسی تا پایان سال اجرایی شود و پس از آن، سند مالکیت جنگل زاگرسی به نام دولت صادر شود. با این اقدام اراضی جنگلی و ملی و مستثنیات به درستی تفکیک و تکلیف آنها برای همیشه مشخص می‌شود. غیبی می‌گوید: این اقدام، حفاظت از اراضی ملی و جنگلی را افزایش می‌دهد.
- همشهری- دوشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۸
نظر شما