روزی به نام یکی از دستگاه‌های پرکار و پرمراجعه که مجموعه‌ای از خدمات مختلف اجتماعی و مددکاری را به قشر گسترده‌ای از جامعه ارائه می‌دهد. هرچند که در نگاه جامعه، بهزیستی اداره‌ای برای کمک به اقشار ضعیف و مستمند و همچنین معلولان جامعه است، اما دایره خدمات و فعالیت‌های این نهاد فراتر از این قشر است و تمام خانواده‌ها را شامل می‌شود. با این حال بخش مهمی از فعالیت‌های این سازمان مرتبط با رسیدگی به مشکلات معلولان و نیازمندان است.
بهزیستی در این تکلیف تنها نیست و با توجه به این‌که معلولان و جامعه هدف این سازمان از نظر حقوق شهروندی تفاوتی با سایر شهروندان ندارند، نباید این هفته را هفته‌ای ویژه سازمان بهزیستی دانست. بلکه تمام دستگاه‌ها و نهادها که فعالیتشان صرفا در مسیر به زیستن همه افراد جامعه خلاصه می‌شود در رسیدن بهزیستی به اهداف مدنظر نقش دارند.
بسیاری از قوانین و برنامه‌های بهزیستی بدون همکاری سایر نهادها انجام‌پذیر نیست. برای نمونه می‌توان به مهم‌ترین چالش جامعه معلولان ایران در فعالیت‌های روزانه یعنی مناسب نبودن معابر و اماکن اداری و همگانی برای آنان اشاره کرد. در مازندران این وضعیت به شکل گسترده‌ای مشاهده می‌شود. مناسب‌سازی نشدن فضاهای همگانی، ادارات و حتی معابر سبب شده معلولان استان و حتی سالمندان با چالش در مسائل روزمره مواجه شوند.
- برخورد با بی‌تفاوت‌ها
در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها، ادارات، اماکن همگانی، معابر و پیاده‌روها برای حضور معلولان مناسب‌سازی نشده‌اند. در برخی پارک‌های شهری به دلیل بستن ورودی‌ها برای جلوگیری از ورود موتورسیکلت، راه برای ویلچرنشینان و حتی کالسکه‌های کودکان نیز مسدود است که نشان می‌دهد در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها این قشر مورد توجه قرار نمی‌گیرند.
مدیر کل بهزیستی مازندران با بیان این‌که در مصوبات مربوط به اجرای قانون مناسب‌سازی بسیار خوب عمل کردیم، اما در اجرای این مصوبات عقب هستیم، گفت: وقتی هنوز مناسب‌سازی در ادارات ما حدود ۳۵ درصد است یعنی شرایط خوبی نداریم. امسال برای انگیزه‌سازی دستگاه‌های استان با سازمان مدیریت برنامه‌ریزی استانداری رایزنی کردیم تا علاوه بر ۳۰ امتیاز لحاظ شده در جشنواره شهید رجایی، در بخش مناسب‌سازی، دستگاه‌های برتر استان معرفی شوند.
«سید سعید آرام» اظهار کرد: طبق قانون از این به بعد از شهرداری‌هایی که در اجرای قانون مناسب‌سازی براساس مصوبات عمل نکنند به دستگاه قضا شکایت می‌شود. جریمه نقدی و حتی زندان نیز در این زمینه در نظر گرفته شده است. علاوه بر معلولان، سالمندان نیز از مناسب‌سازی فضاها و ادارات بهره‌مند می‌شوند و این قانون جمعیتی فراتر از معلولان را در بر می‌گیرد.
- خدمات ویژه برای سالمندان
مدیر کل بهزیستی مازندران با اشاره به بالا بودن جمعیت سالمند در استان نسبت به بسیاری از استان‌های دیگر و حرکت به سمت سالمندی تصریح کرد: تلاش ما بر این است که خدمات به جامعه سالمندان استان بیشتر و بهتر شود. در حال حاضر ۱۵ مرکز روزانه سالمندان در استان فعال است که سالمندان زیادی از این مراکز و خدمات آنها بهره می‌گیرند. این مراکز محل مناسبی برای سالمندان هستند و از صبح تا ظهر خدمات تخصصی ارائه می‌دهند. وی ادامه داد: ۶ مرکز ویزیت در منزل هم فعال است که به سالمندان نیازمند مراقبت، خدمات لازم را ارائه می‌دهد.
این مراکز به جای انتقال سالمندان از خانه به مرکز، با اعزام مراقب به منازل، خدمات ارائه می‌کنند. ضمن این‌که بنیاد فرزانگان نیز در مازندران فعال است و آموزش مهارت‌های زندگی در دوره سالمندی را به سالمندان، همچنین آموزش مهارت‌های رفتاری با سالمندان را به خانواده‌های آنان ارائه می‌دهد.
آرام یادآور شد: پارسال برای نخستین بار در کشور مرکز روزانه روستایی سالمندان را در یکی از روستاهای شهرستان سیمرغ تاسیس کردیم که خوشبختانه مورد استقبال قرار گرفت. اوایل فعالیت این مرکز، نگران این بودیم که با توجه به نخستین بودن آن در کشور، روستاییان به دلیل وابستگی به سالمندان با این شکل ارائه خدمات مقابله کنند، اما امروز خوشبختانه ظرفیت این مرکز تکمیل است و حتی سالمندان زیادی هم در نوبت دریافت خدمات از این مرکز هستند.
- شفاف‌سازی و سرعت
مدیر کل بهزیستی مازندران به سایر فعالیت‌های این نهاد در استان نیز اشاره کرد و گفت: بهزیستی مازندران در زمینه فعالیت اورژانس اجتماعی از نظر کیفیت و گستردگی خدمات رتبه اول کشور را کسب کرده و در زمینه مسکن و اشتغال مددجویان نیز یکی از ۳ استان برتر است. استان در بخش مشارکت‌های مردمی و حوزه توانبخشی و پیگیری مشکلات مددجویان نیز یکی از ۵ استان اول کشور محسوب می‌شود.
این مسئول از فراهم کردن زیرساخت‌ها برای شفاف‌سازی، دسترسی آزاد اطلاعات و همچنین افزایش سرعت خدمات‌رسانی خبر داد و افزود: این هفته قرار است ۲ کار را در همین زمینه در استان آغاز کنیم. یکی راه‌اندازی سامانه درخواست‌ها و پیشنهادهاست که به واسطه آن افراد می‌توانند درخواست‌های خود را پس از ثبت در همه مراحل رهگیری کنند، مطلع شوند درخواستشان در چه مرحله‌ای قرار دارد و به چه نتیجه‌ای رسیده است. با این روش نظارت بر فعالیت مجموعه نیز بیشتر و بهتر خواهد شد.
آرام ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات انجام شده سامانه‌ای شدن نظام پرداخت یارانه‌های بهزیستی بود. تا پارسال محاسبه و پیگیری واریز یارانه‌ها به صورت دستی انجام می‌شد که در این روند پرداخت یارانه مراکز بهزیستی بین ۲۰ تا ۲۵ روز طول می‌کشید، اما با سامانه جدیدی که راه‌اندازی شده، این مدت به ۴۸ ساعت رسیده و سرعت ارائه خدمات را افزایش داده و پرداخت‌ها را نیز هدفمند کرده است.
- نگاه واقعی به اشتغال مددجویان
مدیر کل بهزیستی مازندران به نگاه واقعی و غیرشعاری این سازمان به مقوله اشتغال اشاره کرد و گفت: با هدف بررسی وضعیت اشتغال مددجویانی که از بهزیستی تسهیلات دریافت کرده بودند، پارسال طرحی نظارتی را آغاز کردیم که در آن مجموعه‌ای خارج از سازمان طی یک قرارداد، از طرح‌های اشتغال‌زایی مددجویانی که از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۳۹۶ تسهیلات دریافت کرده بودند، بازدید کرد. بیش از ۷۰ درصد این واحدهای اشتغال‌زایی و کارآفرینی در زمان ارزیابی مشغول فعالیت بودند. باقی واحدها نیز به دلیل تکانه‌های اقتصادی دچار مشکل شده بودند که برای رفع مشکل این واحدها پیگیری‌هایی در حال انجام است.
وی افزود: در زمینه اشتغال مددجویان معیارهایی مانند ارائه تسهیلات، طرح‌های توجیهی یا آمار بیمه‌شدگان را لحاظ نمی‌کنیم. در حال حاضر بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ زن سرپرست خانوار در روستاهای مازندران زیر پوشش بیمه روستایی و عشایری هستند و بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ زن سرپرست خانوار نیز تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند، اما این آمارها شاخص اشتغال ما نیستند. اشتغالی که به درآمد برسد را به عنوان شغل ایجادشده در نظر می‌گیریم.
- فاصله بهسازی تا نقطه مطلوب
معاون امور توانبخشی بهزیستی مازندران با بیان این‌که در زمینه مناسب‌سازی معابر برای معلولان استان هنوز به نقطه مطلوب نرسیدیم، اظهار کرد: زمانی دغدغه ما این بود که حتی شهرداران شهرهای استان هم از قانون مناسب‌سازی اطلاعی نداشتند، اما خوشبختانه امروز هیچ مسئولی در استان نیست که با واژه مناسب‌سازی آشنا نباشد. با این حال هنوز به نقطه‌ای که مد نظرمان است نرسیده‌ایم و مشکلات زیادی وجود دارد.
«عبدالرضا قلندری» افزود: می‌توانیم به این‌که مازندران در زمینه مناسب‌سازی عملکرد بهتری نسبت به بسیاری از استان‌ها دارد، امیدوار باشیم. در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ مازندران استان اول کشور در زمینه پیگیری برای مناسب‌سازی شد. سال ۱۳۹۶ نیز که رتبه‌بندی لحاظ نشد و برترین‌ها انتخاب می‌شدند، مازندران بین ۵ استان برتر مناسب‌سازی قرار داشت.
پارسال هم در پیگیری برای این موضوع عملکرد بسیار خوبی داشتیم، اما در دستگاه‌های اداری سراسر مازندران طبق برآوردهای انجام شده فقط ۳۵ درصد از ۴ شاخصه اصلی مناسب‌سازی یعنی بهسازی ورودی ساختمان‌ها، ایجاد سطح شیبدار، در نظر گرفتن سرویس بهداشتی و آسانسور برای معلولان اجرا شده است. وی اظهار کرد: یکی از اقدامات خوبی که برای تحقق این هدف انجام شده، اختصاص ۳۰ امتیاز به قانون مناسب‌سازی برای ارزیابی دستگاه‌های اجرایی در جشنواره شهید رجایی است. البته در این زمینه به کمک جدی رسانه‌ها نیاز داریم تا حساسیت‌ها روی اجرای این قانون بیشتر شود و اثربخشی بیشتری شاهد باشیم.
نظر شما