این روزها شهروندان، کودکان کار را در شهر میبینند و انتظار دارند مسئولان مربوطه در این زمینه اقدام لازم را انجام دهند. دلیل افزایش این کودکان کار را بد سرپرست بودن آنها عنـــوان میکند. حرفهای «محسن ارشدزاده» مدیرکل بهزیستی استان درباره علل افزایش تعداد این کودکان و راهکارها و برنامههای حمایتی از آنها را در ادامه بخوانید.
- چرا با اینکه در گذشته پدیده کودکان کار در استان وجود نداشت اما در حال حاضر شاهد فعالیت این کودکان در برخی نقاط تبریز هستیم؟ علت شیوع این پدیده چیست؟ آیا مشکلات اجتماعی بیشتر شده یا دستگاههای حمایتی کار خود را به خوبی انجام نمیدهند، آن هم در حالی که نهادهای خیریه مردمی با فعالیتهای قابل توجه در شهر تبریز وجود دارند؟
تبریز به عنوان یک کلانشهر مطرح، جمعیتی نزدیک به ۲ میلیون نفر دارد. حتی حاشیهنشینی این شهر هم بیشتر از دیگر کلانشهرهای کشور است اما نسبت به شهرهای دیگر کودکان کار کمتری در آن وجود دارد، هر چند همین تعداد اندک هم برای مردم این شهر قابل تحمل نیست. این روزها شاهد انتشار تصاویری از کودکان کار تبریز در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی هستیم که مرتب بازنشر میشوند و این تصور را برای مردم ایجاد کردهاند که جمعیت کودکان کار تبریز افزایش قابل توجهی داشته است. اما واقعیت این است که در ۳ سال گذشته هر سال حدود ۱۰ کودک کار شناسایی شده و تحت پوشش قرار گرفتهاند. میتوان گفت مجموع کودکان کار در کل شهرهای استان در حال حاضر کمتر از ۱۰۰ نفر است.
- گفته میشود برخی از این کودکان کار از شهرهای محروم کشور و حتی برخی کشورهای همسایه ایران هستند. آیا این موضوع صحت دارد؟
بله. در یکی ۲ سال اخیر مواردی از این دست در استان داشتهایم. در یکی از این موارد حدود ۴۰ نفر شامل چند زن و کودک از کشور پاکستان وارد استان شده بودند که البته برای ما هم عبور این تعداد از استانهای مسیر و رسیدن به تبریز بدون برخورد با موانع کنترلی جالب بود. تعدادی از این کودکان به کارهایی برای امرار معاش مشغول بودند و چون چهره جالبی برای شهر نداشت و از طرفی به علت خارجی بودن باید با هماهنگی وزارت خارجه اقدام میشد، پس از رایزنی با دفتر وزارت خارجه در استان، این افراد به کشور خود بازگردانده شدند.
- این درست که تعداد کودکان کار در استان کم است، اما همین تعداد کم هم در گذشته وجود نداشت. علت اینکه این کودکان باید به کار تن بدهند چیست؟ آیا علل چنین معضل اجتماعی از سوی کارشناسان شما بررسی شده است؟
با بررسیهایی که به صورت موردی در مورد کودکان کار شناساییشده صورت گرفته، مشخص شده است که این کودکان نهتنها بیسرپرست نیستند و همگی پدر و مادر دارند، بلکه فقر اقتصادی هم ندارند که مجبور به کارکردن شوند. اغلب این کودکان بدسرپرست هستند که آنها را مجبور به کار میکنند. یکی از دلایل به وجود آمدن پدیده کودکان کار در استان نه فقر اقتصادی، بلکه فقر فرهنگی و بیتوجهی به ارزشهای اجتماعی از سوی والدین است؛ والدینی که از کار کردن کودک خود ابا ندارند. این در حالی است که در گذشته بیشتر به ارزشهای اخلاقی و اجتماعی توجه میشد.
- برای ساماندهی کودکان کار چه کردهاید؟
برای ساماندهی کودکان کار ۲ کار همزمان انجام شده است: یکی تقویت بنیه اقتصادی خانوادهها و دیگری ارائه آموزشهای اجتماعی و اخلاقی به والدین و ارتقای فرهنگی آنها. همچنین برگزاری دورههای مهارت اجتماعی برای والدین و البته کمک به ترک اعتیاد برخی والدین که به واسطه اعتیاد خود کودکان را از خانه بیرون میکردند و به کار هم مجبور میکردند تا راحتتر درگیر موادمخدر باشند، انجام شده است.
- گفته میشود تعداد کودکان بیسرپرست استان بیشتر از کودکان کار است. آیا آماری از کودکان بیسرپرست یا بدسرپرست دارید و اقدامی انجام شده است که این کودکان به جمع کودکان کار نپیوندند؟
در استان حدود ۱۸۶۰ کودک نیازمند سرپرستی و حمایت، شناسایی شدهاند که نزدیک به ۱۵۵۰ نفر از این کودکان در کنار خانوادهها، اقوام و آشنایان خود زندگی میکنند. بهزیستی استان به این بخش از جامعه خدمات حمایتی و مشاورهای ارائه میدهد. در حقیقت این کودکان و خانوادههای آنان تحت نظر بهزیستی قرار دارند و کارشناسان و مشاوران این سازمان به آنان کمک میکنند تا نهتنها بیشتر درگیر آسیبهای اجتماعی نشوند، بلکه زمینه زندگی بهتر را داشته باشند.
این کودکان در کلاسهای مختلف شرکت میکنند و برای والدین آنها نیز دورههای مشاورهای برگزار میشود. علاوه بر این، حدود ۳۰۰ نفر در ۲۳ خانه کودک استان بر حسب جنسیت و سن آنان نگهداری میشوند. نکته جالب اینکه مدیریت اکثر این خانهها توسط خیرینی انجام میشود که با کمال میل کودکان را نگهداری میکنند. البته کمکهای موردی و مناسبتی بیشتر از این است و در مواقعی مانند نوروز به حدود ۲۰ هزار خانواده کمک میشود.
نظر شما