ساختار این پدیده نادر را جابه‌جایی آرام جمعیت از نواحی خشک به مناطق شمالی شکل داده است. شهرهای پرباران شمالی در همین سال‌ها مهم‌ترین مقصد مهاجرانی بوده‌اند که محل سکونت خود را با هدف زندگی در همسایگی دریا و جنگل ترک گفته‌اند. تداوم این پدیده، سیمای اقتصادی به خصوص موقعیت کشاورزی ۳ منطقه حاصلخیز شمال را تحت تاثیر قرار داده است. مهاجران جدید که ابتدا مسحور خرمی و طراوت طبیعت شمال هستند، با شتاب به متقاضیان خرید مسکن از بازار آستارا تا بندرترکمن تبدیل می‌شوند. در چنین شرایطی با توجه به این‌که تعداد ساخت‌وساز در نواحی یاد شده همیشه کمتر از میزان تقاضا بوده، به نوسان نرخ‌ها در بازار مسکن انجامیده است.
این اتفاق اگرچه باعث جهش ناگهانی نرخ داد و ستدها در بازار مسکن نشده است، اما به نظر می‌رسد که بازار مسکن شمال در دوره تخلیه حباب قیمتی قرار گرفته باشد، زیرا این بازار در شهرهای گیلان، مازندران و گلستان تحت تاثیر افزایش ناگهانی تعداد متقاضیان خرید خانه که عمدتا با هجوم مهاجران غیربومی از نواحی خشک فلات مرکزی رخ داده، با چالش کاهش حجم سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت‌وساز در این استان‌ها نیز مواجه بوده است.
چنین وضعیتی در درازمدت از رونق کسب و کارهای مرتبط با معاملات مسکن خواهد کاست، هرچند که مدیران اجرایی استان در یک سال گذشته با مشاهده نشانه‌های علائم رکود، مبارزه وسیعی برای مهار چالش‌ها و جلوگیری از رکود آغاز کرده‌اند. سال‌های سال است که در بازار داد و ستد زمین و خانه در شمال کشور، ویروسی به نام تغییر کاربری و تبدیل اراضی کشاورزی به ویلا منتشر شده است. این ویروس در ۲ دهه گذشته به تخریب گسترده اراضی کشاورزی، باغ‌ها و جنگل‌های ۳ استان منجر شد. ورود ناگهانی غیربومی‌های متقاضی مسکن باعث شد کشاورزانی که تا چندی پیش صاحب زمین و کشت و کار بودند، به دلیل افزایش غیرمنطقی قیمت زمین و خانه و برای کسب سود املاک خود را بفروشند. به این ترتیب صاحبان زمین‌های حاصلخیز شمال هم اکنون به سرایداران همان خانه‌های ویلایی تبدیل شده‌اند.
فاجعه آنجاست که آنان زمینی را به غیربومی‌ها می‌فروشند که اقتصاد تاریخی آنان، ریشه در آن دارد. بیشتر غیربومی‌هایی که تا چند سال گذشته، برای خرید ملک به شمال می‌آمدند از اهالی سینما، ورزشکاران شناخته شده و تکنوکرات‌های موفق کلانشهرهای بزرگ کشور بودند، اما این روزها دیگر خریداران ملک و خانه، طیف وسیعی از اقشار جامعه را در برمی‌گیرد. مجموعه این اتفاق‌ها باعث شده که افرایش قیمت زمین به عنوان یک محرک بسیاری از کشاورزان را در صف فروش ملک قرار دهد. طنز تلخ ماجرا این است که افزایش قیمت زمین و مسکن نتوانسته در شمال کشور، فرصتی اقتصادی برای رشد و افزایش ثروت خانواده‌های روستایی فراهم کند. در واقع همه پیامدهای ناشی از شوک‌های تورمی در چند سال اخیر، بیش از پیش به زیان کشاورزانی بوده است که به وسوسه فروش زمین و تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی تن داده‌اند. اغلب فروشندگان زمین‌های حاصلخیز کشاورزی در ۳ استان شمالی کشور، هم‌اکنون چشم به بازار متلاطمی دارند که پیوسته به کوچک شدن سفره آنان می‌انجامد.
نظر شما