بارشهای بیوقفه از کوههای البرز به سوی جلگههای باستانی شمال سراریز شدند و آنگاه که مسیر خود را بسته دیدند، راه شهرهای نزدیک را در پیش گرفتند. آققلا و گمیشان در محاصره سیل قرار گرفتند و سوادکوه از هراس ورود سیلاب، چند روز را با دلواپسی سپری کرد.
سیلابهای ناگهانی، قلب طبیعت ۳ استان شمالی را طی روزهای طولانی پر آشوب کردند، اما واقعیت این است که حاصلخیزترین بخشهای کشور پیش از وقوع سیل، با اجرای سیاستهای غیرکارشناسانه، سالهای سال است که شاهد دگرگونیهایی در چشماندازهای اقلیمی خود بودهاند؛ به گونهای که شتاب تغییر اقلیم در ساختارهای زیستمحیطی طی نیمقرن گذشته چنان محسوس بوده که بسیاری از این تغییرات اقلیمی در شهرهای شمالی، برای مردم بومی قابل مشاهده بودهاند.
با این حال تندباد تخریب و فرسایش در محیطزیست استانهای شمالی هنوز برقرار است، به طوری که گفته میشود ۴۲ درصد از جنگلهای شمالی، در آستانه تخریب ناپیدا قرار دارند. نشانههایی که طی نیمقرن به آسیب جنگلهای زاگرس منجر شد، در حال حاضر در جنگلهای شمالی نیز مشاهده میشود، اما اتفاقی که فرایندآیندایند فرسایش و تخریب جنگلها و محیطزیست استانهای شمالی را تندتر میکند، به اتفاقات ویژهای مربوط میشود که داخل ۳ استان رخ میدهد. اتفاقهایی همچون جنگلخواری، تصرف حریم رودخانهها و دریاخواری در نیم قرن گذشته باعث شده که زیستبوم باستانی گلستان، مازندران و گیلان، پیوسته در معرض تخریب و فرسایش و حتی تغییر اقلیم قرار بگیرد.
در کنار عوامل گسترده آسیبرسان به زیرساختهای طبیعی شمال باید به گردشگری غیرحرفهای و غیرکارشناسانه نیز اشاره شود. اغلب شهروندانی که برای مشاهده طبیعت زیبای شمال به این ۳ استان سفر میکنند، باعث تخریب محیطزیست و جنگل نیز میشوند. آنها صدمات جبرانناپذیری به طبیعت شمال وارد میکنند. با شروع تعطیلات که انبوه مسافران از سراسر کشور، به یکی از استانهای شمالی سفر میکنند، اتفاق نامبارکی در حوزه جنگلی و زیستبوم این ۳ استان رخ میدهد. پس از بازگشت آنان، اغلب درختانی که در مسیر جاده یا تردد مسافران قرار دارند، به جایگاه انباشت زبالههای بهجامانده تبدیل میشوند. به عبارت دیگر برخی از مسافرانی که به اسم گردشگر وارد استانهای شمالی میشوند، آوردهای غیر از آسیب به منابع طبیعی و محیطزیست و تولید زباله ندارند. این دسته از گردشگران از قوانین گردشگری ناآگاه هستند. این شکل از گردشگری ناآگاهانه و بیقاعده، در برخی موارد برای استانهای شمالی سودمندی به دنبال ندارد.
باید چشماندازهای حفظ محیطزیست با راهبردهای کلانتری نگاه شود. در این میان لازم است که تحول فرهنگ گردشگری، در برنامههای بلندمدت، میانمدت و کوتاهمدت، مورد توجه مسئولان و برنامهریزان قرار بگیرد. باید پذیرفت که شکل کنونی گردشگری به لحاظ اقتصادی، مردم بومی را توانمند نکرده است. مطابق اطلاعات به دست آمده، فرایند تخریب اقلیم و زیستبوم شمال ایران، پیوسته فرسایش سنگینی را متوجه اقتصاد منطقه کرده است. شمال ایران هرچند نسبت به کرانههای بلند و وسیع ایران، کوچک به نظر میرسد، اما زیباییهای سرزمینی و طبیعت آن همچون نگینی درخشان و گرانسنگ است. حفظ و پاسداری از این کرانه، وظیفه همگان است.
نظر شما