گاه برخی از این مشکلات به حدی می‌رسد که به اقدامات جدی از سوی مسئولان نیاز دارد. مانند آسیب‌ها و مشکلات روانی در برخی از محله‌ها که از چندی پیش برنامه‌های پیشگیرانه در این زمینه در دستور کار مدیران شهری قرار گرفته و مراکز سلامت روان محله راه‌اندازی شده است. این مراکز قرار است در همه محله‌های شهر فعال شود و متناسب با مشکلات و آسیب‌های هر محله راهکار ارائه دهند، برای آشنایی با کم و کیف برنامه‌های این مراکز با «زینب نصیری» مدیرکل سلامت شهرداری تهران گفت‌و‌گو
- با توجه به ارائه خدمات مشاوره فردی در سراهای محله چه لزومی به راه‌اندازی مراکز سلامت روان در هر محله است؛ آیا موازی‌کاری نیست؟
شاید ما در همه محله‌ها خدمات مشاوره فردی داشته باشیم اما خدمات اجتماع محور سلامت روان را تا به امروز نداشتیم. درواقع کارشناسان مشکلات فردی را بررسی نمی‌کنند بلکه برای رفع آسیب‌های یک محله راهکار ارائه می‌دهند.
- یعنی در همه 352 محله تهران یک مرکز سلامت روان می‌خواهید راه‌اندازی کنید؟
خیر در گام اول از هر منطقه یک محله یعنی 22 مرکز در 22 محله راه‌اندازی و 2 کارشناس آموزش‌دیده مستقر می‌شوند. این متخصصان سلامت روان در محله نیاز‌سنجی و مشکل اصلی سلامت روان محله را شناسایی می‌کنند. در مرحله بعد با کمک مردم و تشکیل گروه‌های مختلف مردمی برای رفع آسیب‌های جدی محله اقدام می‌کنند. ممکن است در یک محله موضوع افسردگی باشد. در محله دیگر اضطراب و نگرانی‌ها، نداشتن تحرکات بدنی، مقابله با خودکشی، کودک‌آزاری یا هر موضوعی که بر مبنای نیاز آن محله به دست بیاید. مردم محله به همراه افراد آموزش‌دیده یاد می‌گیرند که چطور با کار تیمی و مشارکت در راستای بهبود سلامت روان محلی اقدام کنند.
- فعالیت‌های گروه‌های مردمی در مکان خاصی انجام می‌شود؟
خیر. ممکن است در پارک، مدرسه یا در خانه معتمد محله دور هم جمع می‌شوند. در کنار هم بودن باعث می‌شود افراد فکر نکنند که مشکل‌شان تنها برای آنهاست. همین زمان همدلی اتفاق می‌افتد و از یکدیگر حمایت می‌کنند.
- بیان مشکل روحی و روانی برای خیلی از مردم ما همچنان یک تابو است. مراکز شما چگونه می‌توانند این موضوع را نزد افراد کم کند؟
یکی از بحث‌های جدی در حوزه سلامت روان این است که با هم حرف بزنیم، از مشکلاتمان بگوییم و فکر نکنیم اگر استرس و نگرانی، فشار روانی، یا دچار اختلالات شخصیتی هستیم، چیز عجیب و غریبی است و دیگران نباید متوجه شوند. همان‌طور که زمان سرماخوردگی یا سردرد به دکتر مراجعه می‌کنیم در موضوعات سلامت روان هم که بسیار جدی هستند، لازم است به پزشک روان که در گام اول روان‌شناس و مشاوره‌هایی که در این حوزه می‌توانند کمک کنند، مراجعه کنیم.
خوشبختانه در سال‌های گذشته این وضعیت بهتر شده است. اکنون آمارهای شهر تهران نشان می‌دهد روند ارائه خدمات مشاوره فردی طی چند سال اخیر در محله‌ها باعث شده مردم راحت‌تر به روان‌شناس برای دریافت مشاوره مراجعه کنند. من اگر یاد بگیرم در کارگاه‌های آموزشی سلامت روان شرکت کنم و خودمراقبتی داشته باشم شاید این آموزش‌ها و مشاوره‌های فردی خیلی خوب بتواند وضع من را کنترل کند تا بدتر نشود. حتی ممکن است فردی به کلینیک‌های بالینی ارجاع داده شود و خدمات تخصصی‌تری را ببیند.
- اجرای این طرح در کدام یک از مناطق یا محله‌های تهران ضرورت بیشتری دارد؟
موضوعات سلامت روان حتماً در مناطق مختلف حتی در محله‌های مختلف متفاوت خواهد بود. البته در محله‌های کم‌برخوردار فرصت خوبی است تا هم فرهنگ مردم به سمت استفاده از خدمات سلامت روان افزایش یابد و هم ظرفیت خوبی را برای شهروندان ایجاد کند فعالیت اجتماعی‌شان افزایش یابد. البته گاهی در مناطق شمالی موضوعاتی در زمینه سلامت روان مطرح می‌شود که شاید حل آن پیچیده‌تر از محله‌های جنوبی باشد. خاصیت اجتماع‌محور همین است که متناسب با شرایط محیطی و وضعیت محله خدمات روان‌شناختی ارائه می‌شود.
- چقدر می‌توان به ادامه این طرح مطمئن بود؟
این طرح یک برنامه مدون و دائمی است و تلاش می‌کنیم که به نتایج مطلوبی برسیم. در این مراکز برای خدمات روان از شهروندان هزینه‌ای دریافت نمی‌شود اما این مراکز متناسب با موضوعات اجتماع‌محور از سازمان و دستگاه‌های مرتبط به‌خصوص بهزیستی بودجه می‌گیرند. شهرداری تهران هم مطمئناً کمک می‌کند.
نظر شما