به‌گزارش پایگاه اطلاع رسانی بورس، کارشناسان اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار دراجرای درخواست وزارت نیرو مبنی بر راه‌اندازی بورس برق در کشور، مطالعاتی در این خصوص انجام دادند.
براین اساس، قرار است کارگروهی متشکل از کارشناسان سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت مدیریت شبکه برق ایران و هیات تنظیم بازار برق تشکیل شود تا مراحل راه‌اندازی بورس برق در کشور تسریع یابد.
در مقدمه این گزارش آمده است: یکی از اهداف مهم دولت‌ها و سیاست‌گذاران، تأمین خدمات عمومی با قیمت ارزان برای اقشار کم درآمد آن جامعه است و به همین علت اکثر خدمات عمومی مشمول یارانه‌های دولتی می‌شوند اما یکی از مشکلات موجود در مصرف این‌گونه خدمات، عدم صرفه‌جویی (به‌دلیل ارزان بودن آن) در مصرف آن است.
ادامه این روند برای دولت‌ها منجر به افزایش هزینه‌ها، کاهش میزان سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها و در نهایت عدم کارآیی و توسعه نیافتگی این صنایع می‌شود.
طی ۲ دهه اخیر با افزایش قیمت انرژی در جهان، کشورهای مختلف به‌دنبال راهکارهایی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی بوده‌اند. برق به‌عنوان یکی از حامل‌های انرژی مشمول دریافت یارانه‌های دولتی بود که با تغییر ساختار در ۲ دهه اخیر، تعدادی از کشورها اقدام به جداسازی بخش‌های تولید، انتقال و توزیع برق کردند.
افزون بر این، آزادسازی این بخش‌ها سبب افزایش رقابت و کارایی و در مواقعی کاهش قیمت در این صنعت شده است.
طبق این گزارش وجود بازار رقابتی، عرضه انرژی برق مورد نیاز جوامع بشری را به شکلی کاراتر میسر می‌سازد زیرا در بازار رقابتی، شرکت‌های تولیدکننده انرژی الکتریکی سعی می‌کنند سهم بیشتری از بازار را کسب کنند و بدین منظور ناچار به ارائه برق با کیفیت بهتر و با قیمت مناسب‌تر هستند.
هم راستا با این حرکت، جست‌وجو برای یافتن روش‌های بهتر تولید انرژی الکتریکی و دستیابی به فناوری برتر و کاراتر برای تولید آن به ضرورتی بدل می‌شود که نیروی محرکه‌ای برای شکوفایی فعالیت‌های تحقیق و توسعه و ایجاد منابع جدید برای تأمین این‌گونه نیازها خواهد شد.
از این‌رو ایجاد بازار کارا در صنعت برق کشور به شفافیت قیمت‌ها، مشخص شدن هزینه واقعی، رقابتی شدن بازار و به تبع آن افزایش کارآیی، تشویق سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری، درنتیجه پیش‌بینی ظرفیت‌های لازم جهت پاسخگویی به تقاضای روزافزون برق و در نهایت افزایش اشتغال کمک می‌کند.
تجربه سایر کشورها نشان می‌دهد که در اکثر این کشورها با آزادسازی صنعت برق میزان سرمایه‌گذاری و کارآیی در این صنعت رشد چشمگیری یافته است.
در ادامه آمده است: مطالعه درخصوص بورس‌های برق نشان می‌دهد که این بورس‌ها معمولا در کشور‌هایی راه‌اندازی شده که قبل از آن آزادسازی صنعت برق را نیز تجربه کرده باشند. بنابراین یکی از مقدمات و ملزومات اساسی شکل‌گیری بورس برق، آزادسازی صنعت برق، کاهش تصدی‌گری دولت و حضور بخش خصوصی در این حوزه است.
به‌طور مثال آزادسازی صنعت برق در کشور نروژ در سال ۱۹۹۰صورت گرفت و 6 سال بعد بورس معروف NordPool که نخستین بورس بین‌المللی برق در جهان است، در این کشور تأسیس شد.
در این گزارش آمده است: بررسی‌ها و مطالعات تطبیقی در دیگر کشورها نشان می‌دهد که برای راه‌اندازی بورس برق در ایران باید حداقل 6 شرط و 3 الزام اساسی مدنظر مسئولین و مدیران قرار گیرد.
در حالی اکثر کشورهای توسعه یافته نسبت به راه اندازی بورس برق با اهدافی چون کاهش هزینه‌ها و قیمت و به کارگیری بهینه از منابع و توزیع مناسب انرژی برق تلاش کرده‌اند که مسئولان وزارت نیرو و سازمان بورس در تدارک راه اندازی این نوع بورس در ایران هستند تا نسبت به فراهم کردن یک مرجع قیمتی برای بازار برق، ایجاد بازار نقدی و بازار سازماندهی شده برای ابزارهای مالی نظیر قراردادهای آتی، پیمان آتی و قراردادهای اختیار، عمل به‌عنوان طرف مقابل قابل اعتماد و بی‌طرف برای فعالان بازار، استفاده از مکانیزم‌های قیمتی بازار نقدی جهت کاهش تجمع شبکه، گزارش دهی معاملات تحویلی و برنامه توسعه هر منطقه به سامانه اپراتور مورد نظر اقداماتی بنیادی انجام دهند.
