سه‌شنبه ۲۷ آذر ۱۳۸۶ - ۰۶:۳۳
۰ نفر

‌عباس قمری زارع و ‌آناهیتا شریعت: سبزی و صیفی بخش عمده‌ای از سبد غذایی انسان به‌خصوص ما ‌ایرانیان است که بیشتر ویتامینها و سایر نیازمندی‌های بدن را تأ مین‌ می‌کند.

سبزی آذین‌بخش سفره‌ها و صیفی صفا‌بخش روح و کاهندة عطش درون در گرمای آزار دهندة تابستان هستند. الیاف سبزی و صیفی ملین مزاج و ویتا مینهای آن شفا‌بخش جان‌ می‌باشند. حکیمان گذشته و پزشکان امروز همه بر مصرف بهینه و متنوع آنها تأکید‌ می‌نمایند و مصرف آن را موجب پیشگیری بسیاری از کمبودهای بدن،  رافع بسیاری از دردها و جلوگیری‌کنندة آلام گوناگون‌ می‌دانند.

جمعیت چندین‌ میلیونی تهران روزانه هزاران تن سبزی و صیفی مصرف‌ می‌کنند. قسمت اعظم‌ این محصولات از حدود 16000 هکتار اراضی حاصلخیز جنوب شهر تهران و اطراف شهرری تولید‌ می‌شود.

از طرف دیگر کلانشهر بزرگ تهران روزانه حجم بسیار عظیمی‌زباله و همچنین 2 الی 3  میلیون مترمکعب آب (به‌جز آب فضای سبز) را به صورت فاضلاب تولید‌ می‌کند.‌این آبهای آلوده یا به‌صورت فاضلاب سطحی در جنوب تهران در کانال‌های فاضلاب جاری یا با نفوذ در دل خاک طی سالیان متمادی آبهای زیرزمینی را آلوده که از جهت شمال به جنوب در جریان است.

فاضلاب آلوده مستقیماً و آبهای زیرزمینی آلوده با حفر چاه به مصارف گوناگون به‌خصوص آبیاری محصولات کشاورزی از جمله سبزی و صیفی‌کاریهای جنوب شهر تهران‌ می‌رسد. حتی گاهی اوقات زه‌‌آبهای آلوده، برکه‌ها و دریاچه‌هایی مانند دریاچه عشق‌آباد  در جنوب شهرری را به‌وجود می‌آورند که حتی در آن ماهی نیز پرورش‌ می‌یابد.

منابع آلاینده هوا و آبهای سطحی و زیرزمینی شهر تهران و جنوب آن‌ عبارتند از:

 الف) آلودگیهای منازل به شکل زباله و فاضلاب

ب) آلودگیهای بیمارستانی به شکل زباله و فاضلاب حاوی انواع مواد شیمیایی و دارویی مضر و غیرقابل تجزیه همچون انواع داروها، مواد پلاستیکی، فلزی و شبه‌فلزی و انواع آلودگیهای میکروبی و بیماری‌زا 

پ) آلودگیهای صنعتی حاصل از کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک و بزرگ که گروه بزرگی از آلاینده‌ها را شامل‌ می‌شود‌. از آلاینده‌های صنعتی به‌طور مثال انواع فلزات سنگین و سمی ‌نظیر سرب، جیوه، مس و … و ترکیبات آنها، نیتراتها، سود‌سوزآور، انواع اسیدها مانند اسید سولفوریک، مواد روغنی، مواد نفتی و فرآورده‌های پتروشیمی، انواع رنگها و ده‌ها فرآورده مضر را‌ می‌توان ذکر کرد.


کشاورزان جنوب تهران و شهرری که سبزی و صیفی مهمترین محصول آنهاست، زراعت‌های خود را با ‌این آبها مشروب می‌نمایند. سبزی و صیفی به‌طور معمول به‌صورت تازه و خام به مصرف انسان می‌رسد. در نتیجه آلاینده‌های‌ میکروبی می‌توانند به‌طور مستقیم وارد بدن انسان شوند. آلاینده‌های غیرمیکروبی که حتی در اثر حرارت پخت غذا هم از بین نمی‌روند‌ می‌توانند موجب بسیاری از بیماریهای انسان باشند.

چه افرادی یا ارگانهایی مسئول رسیدگی به ‌این موضوعات و رفع آنها هستند؟ مسئول سلامت انسان‌ها و افراد جامعه کیست؟ کشاورزان زحمتکش که در بسیاری موارد آگاهی لازم را ندارند و خود نیز از قربانیان آن هستند ؟ یا مصرف‌کنندگان مظلوم که در جریان چگونگی تولید ‌این محصولات سودمند ولی آلوده، نیستند؟

 اگر کشاورزان آگاه به مشکلات بخواهند با تغییر نظام تولید نوع محصول خود را تغییر دهند زیان و ضرر ناشی از آن را چگونه باید تحمل نمایند؟ ‌این در حالی است که جامعه سالانه‌ میلیاردها ریال صرف هزینه‌های درمان ناشی از ْآلودگیهای زیست‌محیطی و مصرف محصولات آلوده‌ می‌کند.

 اگر زیان‌های متاثر از کرخی، کاهش طول عمر و مرگ و‌ میر، پژمردگی، خستگی و … ناشی از آلاینده‌های زیست‌محیطی و پیامدهای آنها به‌صورت از دست دادن فرصتهایی که افراد خلاق و فهیم جامعه نتوانسته‌اند به اعتلا و پیشرفت جامعه کمک کنند، را محاسبه و تبدیل به پول نمایند، ارقام زیان ما چند ده‌برابر‌ می‌شود.

راستی چه باید کرد؟ آیا رسانه‌ها (صدا و سیما، مطبوعات و افراد صاحب تریبونهای عمومی) که رکن چهارم نظام و چشم تیز بین جامعه هستند، نباید ‌این گونه معضلات را ببیند و به جامعه هشدار و به مسئولین تذکر دهند؟ آیا محققین، دانشمندان و فرهیختگان که مغز متفکر جامعه هستند، نباید به‌این مشکلات بیندیشند و راه‌حل‌های مناسبی ارائه و از مسئولین رفع آنها را بخواهند؟ مسئولین دستگاه‌های اجرایی و نظارتی که به نیابت و با رأی مستقیم و غیرمستقیم مردم مسئول اداره جامعه هستند چه وظیفه و مسئولیتی دارند؟

سازمان محیط‌زیست باید به‌عنوان متولی و مسئول سلامت محیط‌زیست کشور ‌این مسائل را زیر ذره‌بین بگذارد و با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشکلات و زیان‌های ناشی از مصرف ‌این گونه مواد آلوده را مشخص کند.

 سازمان مذکور با تکیه به قوانین موجود، شهرداریها به‌خصوص شهرداری تهران، صاحبان حرف، کارخانه‌ها و بیمارستانها را مجاب کند تا نه تنها آلودگیها را کاهش دهند، بلکه با احداث و نصب تصفیه‌خانه‌ها، فاضلابها را تصفیه، زباله‌ها را به‌طور مناسب معدوم و با استفاده از فیلترهای مناسب، آلودگی‌های هوا را کاهش داده و به حداقل برسانند.

وزارت جهاد کشاورزی با اعمال قانون و سیاستهای تشویقی و مشخص نمودن نظام تولید کشاورزی با عنایت به شرایط مختلف و استعداد اراضی، کشت‌های جایگزین برای مناطق جنوب تهران را مشخص و کشاورزان را ملزم به رعایت آن نماید.

 در منطقه مورد اشاره احتمالاً کشت و توسعه زراعتهایی نظیر پنبه، صنوبر با دوره کشت کوتاه برای تولید نئوپان و غیره، انواع درختان و گیاهان به ظاهر غیرمثمر ولی کاهنده آلاینده‌های هوا و  آب و خاک‌ می‌تواند به‌عنوان  جایگزین سبزی و صیفی کشت شوند. همچنین در حوزه وظایف دولت است که زیان و ضرر احتمالی ناشی از تعویض کشت کشاورزان را از طریق وزارت جهاد کشاورزی جبران نماید.

شهرداری تهران نیز قادر خواهد بود با همکاری نزدیکتر با  وزارت جهاد کشاورزی در احداث و توسعه فضای سبز تهران و اطراف آن از گونه‌های کاهنده آلودگیهای زیست‌محیطی نظیر اکالیپتوس‌ها بیشتر استفاده نماید.

کد خبر 39458

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار محیط زیست

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز