از اينكه محل كارشان از حداقل امكانات ايمني محروم بود و آنها همه اين سختي‌ها را به جان مي‌خريدند، چرا كه بايد بين كار در معدن و بيكاري يكي را انتخاب مي‌كردند. حالا و با گذشت 4روز از اين حادثه دلخراش كارشناسان از زمينه‌هايي كه باعث وقوع اين حادثه شد مي‌گويند و معتقدند كه اين حادثه قابل پيش‌بيني بود.
يكي از اين كارشناسان، محمدرضا بهرامن، رئيس خانه معدن ايران است. او مي‌گويد:« اين روزها بيم آن را دارم كه تماسي از مناطق كرمان يا شاهرود دريافت كنم و خبر بدي درباره مرگ هموطنانم بشنوم چرا كه بيشترِ تجهيزات و ماشين‌آلات به‌كار رفته در معادن زغال سنگ كشور فرسوده و قديمي هستند و كاربرد خود را از دست داده‌اند.»
- شرايط ناايمن معادن
كار در شرايط ناايمن سبب‌شده جان هزاران معدنكار در سراسر كشور در خطر باشد و آنها مجبور هستند براي به‌دست‌آوردن نان، جان خود را به خطر بيندازند. نكته‌اي كه رئيس خانه معدن ايران نيز روي آن تأكيد مي‌كند و مي‌گويد:« هر حادثه‌اي كه در معادن زغال كشور اتفاق بيفتد برابر است با به خطر افتادن جان ده‌ها كارگر و تكنيسين و مهندس از يك سو و از بين رفتن سرمايه‌هاي دولت و بخش خصوصي از سوي ديگر كه شايد هيچ وقت نتوان تلفات ناشي از اين حوادث را جبران كرد و زخم آن تا ابد در تن نيرومند بخش معدن كشور باقي بماند.»
- حوادثي كه در كمين هستند
آنطور كه رئيس خانه معدن پيش‌بيني مي‌كند در آينده احتمال افزايش حوادث تلخي مثل انفجار مرگبار در زمستان يورت بيشتر مي‌شود چرا‌كه با توجه به توسعه كارخانه‌هاي ذوب فلزات نياز كشور به زغال سنگ بيشتر شده است. او مي‌گويد:« سالانه 2.5ميليون تن كنسانتره زغال مورد نياز براي شركت ذوب‌آهن اصفهان توليد مي شود.با توجه به افزايش ظرفيت اين شركت و طراحي شركت‌هاي ديگر فولاد به روش كوره بلند پيش‌بيني مي‌شود كه نياز كشور به زغال سنگ از گذشته بيشتر شود كه لازمه آن سرمايه‌گذاري در معادن زغال كشور است و همين موضوع خطرات را افزايش مي دهد»
- حادثه‌اي كه قابل پيشگيري بود
محمدحسين فنايي، عضو هيأت مديره خانه صنعت و معدن استان يزد يكي از كارشناساني است كه معتقد است انفجار در زمستان يورت قابل پيشگيري بود. او مي‌گويد:« به‌طور طبيعي در معدن حوادث مختلفي اتفاق مي‌افتد نه در ايران بلكه در همه كشورهاي دنيا. به همين دليل است كه يكسري استانداردهايي در اين‌باره درنظر گرفته مي‌شود. اگر شعارمان اين است كه اول ايمني، بعد كار، بايد به آن پايبند باشيم و از استانداردها تبعيت كنيم.»
وي ادامه مي‌دهد: «به‌طور كلي هر معدني شرايط متفاوتي دارد و ايمني در هر معدني براساس شرايط خاص آنجا تعريف مي‌شود. يكي از مباحثي كه درخصوص زمستان يورت مطرح مي‌شود موضوع تهويه هواست كه آنطور كه اعلام شده اين معدن به لحاظ تهويه استانداردهاي لازم را نداشته است.»
آموزش نكته ديگري است كه اين فعال صنعت و معدن به آن اشاره مي‌كند. از ديدگاه او اگر كارگران معدن زمستان يورت آموزش‌هاي كافي را ديده بودند ممكن بود تلفات اين حادثه كمتر باشد. او مي‌گويد:« تعدادي از كارگران بعد از انفجار داخل معدن گرفتار شدند و تعدادي كه بيرون بودند در همان موقع براي كمك به آنها وارد عمل شدند اما گاز متان و منواكسيد كربن جان آنها را گرفت. هرچند بحث انساني اين موضوع و اينكه آنها براي نجات دوستان‌شان از خودگذشتگي كرده‌اند قابل ستايش است اما اگر آنها آموزش درستي ديده بودند نبايد بدون تجهيزات وارد تونل مي‌شدند.»
- كار با ريسك بالا
از سوي ديگر مهندس اسماعيلي، رئيس سازمان نظام مهندسي معادن كشور كه سازمان متبوعش مسئول نظارت بر معادن كشور است كاركردن در معدن زغال سنگ را يكي از كارهاي پر خطر مي‌داند و مي‌گويد:معادن زغال سنگ در همه جاي دنيا پرخطر هستند. چرا كه در اين معادن هم گازهاي قابل اشتعال و سمي وجود دارد و هم خود زغال سنگ به تنهايي خطرناك است. به همين دليل كار كردن در معادن زغال سنگ ازجمله مشاغل پر خطر است.
- آخرين جزئيات عمليات نجات
روز گذشته درحالي‌كه نجاتگران عمليات آواربرداري را در تونل اصلي ادامه مي‌دادند تا بتوانند به انتهاي معدن برسند، جبهه ديگري نيز براي رسيدن به انتهاي تونل درنظر گرفته شد. به گفته سيدمحمد ميرعرب، يكي از كارگران قديمي معدن زمستان يورت، تونلي كه حادثه در آن اتفاق رخ داده، تونل فوقاني است. حال آنكه زير آن 2تونل ديگر نيز وجود دارد كه ورودي آنها در نقاط ديگري است. نجاتگران در جبهه دوم تلاش مي‌كنند تا از طريق تونلي كه زير تونل اصلي قرار دارد، به محلي كه احتمال مي‌رود كارگران در آنجا محبوس باشند، برسند.
- فرضيه علت حادثه تأييد شد
درحالي‌كه تلاش نجاتگران براي رسيدن به انتهاي تونل اصلي ادامه دارد، در جلسه ويژه رسيدگي به ابعاد حادثه معدن، فرضيه‌اي كه به‌عنوان علت حادثه عنوان شده بود، تأييد شد. به گفته وزير صنعت، آنچه كه دريافتيم، باتري به باتري كردن لكوموتيو حمل زغال‌سنگ و جرقه ناشي از آن عامل حادثه بوده است ولي آنچه واضح است معدن زمستان يورت عاري از گاز متان بوده و ذرات ريز زغال‌سنگ به‌خودي خود آتش‌زاست.
قرار است كميته حقيقت ياب ظرف يك هفته با بررسي‌هايي كه انجام مي‌دهد علت اصلي حادثه را مشخص كند و به اطلاع هموطنان برساند. اظهارات وزير صنعت در حالي بيان مي‌شود كه ديروز يكي از كارگران معدن نيز در گفت‌وگو با همشهري گفت: داخل تونل اصلي، حدود 7يا 8لكوموتيو كار مي‌كردند كه آن روز لكوموتيوي كه كار انتقال زغال‌سنگ از انتهاي تونل را انجام مي‌داد ناگهان خاموش شد. راننده كه نگران شده بود، ماجرا را به كارشناسان ايمني خبر داد.
2كارشناس به همراه راننده و تعدادي از كارگران درحالي‌كه دستگاه گازسنج و باتري استارت همراهشان بود به سمت لكوموتيو رفتند. آنها ابتدا از دستگاه استفاده كردند و وقتي دستگاه گاز را نشان نداد، كار باتري به باتري را انجام دادند كه ناگهان انفجار رخ داد. هيچ‌كس نمي‌داند كه در آن لحظه چرا دستگاه، گاز را نشان نداد و احتمال دارد كه خراب بوده است.
- احضار پيمانكار
درحالي‌كه تا ديروز برخي خبرگزاري‌ها از خارج شدن اجساد 21كارگر و شناسايي محل جسد 5كارگر ديگر خبر داده بودند، بامداد ديروز و با انتقال يك جسد به خارج از معدن، تعداد اجساد خارج شده به 22جسد رسيد. هنوز از سرنوشت 13يا 14كارگر ديگر خبري نيست. رئيس دادگستري گلستان نيز از احضار پيمانكار معدن به دادسرا خبر داد و گفت: اين فرد به‌منظور بررسي زواياي حادثه به دادسرا احضار شده است.
- اگر كپسول بود قربانيان كمتر بودند
نبود امكانات كافي در معدن زمستان‌يورت، يكي از مهم‌ترين مسائلي است كه بيشتر معدنچيان در گفت‌وگو با همشهري به آن تأكيد كردند. سيدمحمدميرعرب، يكي از معدنچيان مي‌گويد: وقتي انفجار رخ داد، همكاراني كه بيرون بودند، براي نجات بقيه به داخل معدن رفتند. خودم هم به داخل تونل رفتم و توانستم 3نفر را نجات دهم. اگر كپسول اكسيژن داشتم، مي‌توانستم 10نفر را نجات دهم. يكي از كساني را كه توانستم بيرون بكشم، علي‌اكبر شهمرادي بود. كمي كه حالش بهتر شد به داخل تونل آمد تا بقيه را نجات دهد اما بعد فهميدم كه او هم جانش را از دست داده است.
- چرا عمليات كند است
با گذشت 4روز از اين حادثه به‌نظر مي‌رسد عمليات به كندي ادامه دارد. مهندس مقدم، مديركل مديريت بحران استان گلستان در اين‌باره مي‌گويد: در جريان انفجار، تونل در چند مرحله دچار ريزش شد. با تلاشي كه انجام شد موفق شديم از ريزش اول كه حجم زيادي داشت بگذريم و در همين عمليات بود كه جسد بيست و دومين قرباني را كشف كرديم. هم‌اكنون گروهي مشغول ايمن‌سازي و گروه ديگري با حفر تونل فرعي در حال تجسس هستند.وي ادامه مي دهد: چون سقف معدن آسيب ديده، سقف ريزش مي‌كند و بر حجم آوار اضافه مي‌شود اما تونل‌هايي با ابعاد كوچك‌تر حفر مي‌شود تا سريع‌تر به محل مورد نظر برسند.
نظر شما