رفع بلا با دعا

شايد هم بارها افراد درمانده‌اي را ديده باشيد كه براي رفع مشكلات و گرفتاري‌هايشان به دعانويسي روي آورده‌اند، يا شنيده باشيد كه كسي براي رفع بلا و گرفتاري، دعايي نوشته و هميشه همراه خود كرده است، شايد هم به آگهي‌هايي برخورده باشيد كه در آن ادعاي توانايي دعانويسي براي رفع هر نوع مشكلي را كرده‌اند. خب، اينگونه كارها از نظر اسلام چه حكمي دارد؟ اساسا چيزي به نام دعانويسي در دين ما وجود دارد؟ آيا مي‌توان به دعانويسان مراجعه كرد؟ آيا در اسلام، دعانويسي درست و صحيح هم وجود دارد؟ اگر به استفتائات مراجع مختلف تقليد مراجعه كنيد، سؤالاتي در اين زمينه پرسيده شده و فقها هم پاسخ‌هايي داده‌اند. اينجا مي‌توانيد با جزئيات بيشتر اين مسئله آشنا شويد.

• اصل دعانويسي در اسلام چه حكمي دارد؟

آنچه امروزه به نام دعانويسي يا رمالي در فضاي مجازي و حقيقي مرسوم شده و توسط افراد غيرمذهبي صورت مي‌گيرد به هيچ‌وجه مورد تأييد نيست، اما نبايد به‌طور كلي مسئله دعانويسي را كه مورد تأييد اسلام است رد كرد. در زمان اهل‌بيت(ع) افرادي به آن بزرگواران مراجعه مي‌كردند و براي نيازهاي مختلف مادي و معنوي خودشان از آن حضرات(ع) كمك مي‌خواستند و ائمه(ع) نيز به آن افراد دعاي خاصي مي‌دادند. گاهي ائمه(ع) به افراد، دعا براي شفاي بيماري خاصي مي‌دادند؛ برهمين اساس، اصل دعانويسي البته اگر توسط شخص مهذب و خودساخته‌اي صورت بگيرد، مورد تأييد است. اگر بنده، مطيع محض پروردگار باشد، خداي متعال به او عنايت خاصي مي‌كند. حديث قدسي داريم كه خداي متعال فرموده است: «بنده من، مرا اطاعت كن تا تو را مثل خودم قرار دهم». بالاترين منصب رسول اكرم(ص)، عبوديت ايشان بوده است؛ به‌همين دليل زمين و آسمان، گوش به‌فرمان حضرت رسول(ص) بوده است.

نوشتن دعا براي بازكردن گره از مشكلات از نظر اسلام پذيرفته است؟
اگر دعايي باشد كه به نقل از معصوم يا قرآن آورده شده اشكالي ندارد، ولي دعاي غيرمعصوم از نظر اسلام پذيرفته نيست.

• آيا خود فرد هم مي‌تواند دعا بنويسد؟

مهم اين است كه يك نفر در اين زمينه خبره باشد و دعاهايي را كه از سوي ائمه(ع) براي رفع مشكلات به‌دست ما رسيده بشناسد. يا اينكه آنقدر در زمينه قرآن، دانش و آگاهي داشته باشد كه تأثيرهاي اين آيات را بداند. بدون ترديد آيات قرآن و دعا تأثير خاص خود را دارند و مي‌توان به اذن الهي در موارد گوناگون از آنها بهره برد. به هر حال بايد توجه داشت كه استفاده از اين دعاها، نياز به رمال و دعانويس ندارد؛ مثلا هر كسي مي‌تواند آيات قرآني مثل آيه‌الكرسي را بخواند يا بنويسد و همراه داشته باشد و از آثار آن برخوردار باشد. دعاهاي قرآني شفاي هر درد و رافع هر مشكلي هستند. دعاهاي وارد شده از سوي معصومين(ع) هم در كتاب‌هاي معتبر آمده‌اند؛ مثلا ذكرها و دستورات فراواني در مفاتيح الجنان و نيز حواشي آن وجود دارد كه مورد اعتماد و مجرب است. در مورد برخي دعانويس‌ها بايد دانست كه بسياري از اين افراد شياداني هستند كه از عقايد مردم سوءاستفاده مي‌كنند.

• براي دعا نويسي بايد پيش چه‌كسي برويم؟

تكليف كاملا مشخص است، كساني كه با استفاده از سحر و جادو و فالگيري، اقدام به دعانويسي‌هاي غيرمعتبر مي‌كنند كارشان باطل و حرام است. فرد مسلمان نبايد به چنين افرادي مراجعه كند و به‌طوركلي، اين مراجعه هم عملي حرام است. وقتي كتاب‌هاي ادعيه كه در رأس آنها «مفاتيح الجنان» قرار گرفته و به اين خوبي راهنمايي مي‌كند، ديگر مراجعه به دعانويس لازم نيست. اما اگر خودمان آيات قرآني مثل آيه‌‌الكرسي كه اثر رفع بلا و گرفتاري دارد را نمي‌شناسيم يا قدرت مراجعه به كتاب‌هاي معتبر دعا را نداريم، مي‌توانيم نزد علماي مورد اعتماد، مهذب و خودساخته‌اي برويم كه با اين دعاها و آيات آشنايي دارند. اين افراد كساني هستند كه از كتاب‌هاي معتبر، دعاي مستندي كه از طريق معصومين وارد شده است را انتخاب مي‌كنند و به مراجعه‌كننده مي‌دهند. در صدر اسلام، مردم به ائمه(ع) مراجعه مي‌كردند و براي رفع گرفتاري‌هايشان دعا مي‌خواستند، حالا هم مي‌توان از افرادي كه اين دعاها را به خوبي مي‌شناسند طلب كمك كرد. بازهم بايد بر اين نكته تأكيد كرد كه عده‌اي از جهالت مردم در اين زمينه سوء‌استفاده مي‌كنند و با نوشتن خطوط كج و معوج مردم را فريب مي‌دهند و جيب‌شان را خالي مي‌كنند.

دعاهايي كه نويسندگان آنها ادعا مي‌كنند در كتاب‌هاي قديمي دعا نقل شده‌اند، چه حكمي دارند؟ آيا اين ادعيه از نظر شرعي معتبر هستند؟ مراجعه به آنها چه حكمي دارد؟
اگر دعاها از ائمه اطهار(ع) نقل و روايت شده باشند يا مضامين آنها حق باشد، تبرك جستن به آنها اشكال ندارد. همانگونه كه تبرك جستن به دعاهاي مشكوك به اين اميد كه از معصوم(ع) باشند، اشكال ندارد.

مي‌توان به صحت و سقم دعا مطمئن شد و به‌كار دعانويس اعتماد كرد؟
اگر عالمي كه دعا را مي‌نويسد به قرآن و احاديث علم كافي داشته و مستند به روايات باشد، اشكال ندارد.

• حرز، تعويذ و حجاب چيست و چه فرقي دارند؟

حتما شنيده‌ايد كه مثلا در فلان انگشتر حرز امام جواد(ع) گذاشته شده است يا شايد در كتب ادعيه معتبر با دعاهايي به‌عنوان حرز، تعويذ و حجاب برخورده باشيد. بد نيست بدانيد كه «حرز»، در لغت به‌معناي پناهگاه، جاي محكم و استوار و هر چيزي كه انسان را حفظ كند و انسان در آن پناه گيرد، آمده است. حرز در اصطلاح، به دعاهايي گفته مي‌شود كه خواندن يا نوشتن و همراه داشتن آنها موجب جلوگيري از ترس، چشم زخم، بلا و دردها، جانوران موذي و درندگان، مي‌شود. اما «تعويذ» به‌معناي پناه بردن به چيزي است از شرّي كه فرد با آن مواجه شده است. تعويذ در اصطلاح، به دعايي گفته مي‌شود كه براي دفع شر نوشته مي‌شود و چون به آن پناه مي‌برند، به آن تعويذ مي‌گويند. همچنين به‌كار دعا نوشتن و آويختن آن بر كسي ديگر نيز تعويذ گفته مي‌شود. «حجاب» هم كه به‌معناي پوشش است، به چيزي گفته مي‌شود كه بين دو چيز حائل شده و مانع برخورد آن دو با هم مي‌شود؛ از اين‌رو، به حرز يا دعايي كه براي دفع آفت يا چشم‌زخم بر خود آويزند نيز حجاب گفته مي‌شود. هرچند كه اين چند كلمه در اصل معنا با يكديگر تفاوت دارند، ولي در معناي اصطلاحي تقريبا به يك معنا و مترادف با هم هستند؛ يعني حرز، تعويذ و حجاب در منابع روايي و در كتب ادعيه، به دعاهايي اطلاق مي‌شوند كه براي دفع شر و مصون ماندن از آفات و بلاها و امراض و... خوانده مي‌شوند و يا نوشته شده و شخص آن‌ر ا با خود حمل مي‌كند.

• تفاوت سحر با دعانويسي چيست؟

برخي‌هاي براي حل مشكلات و رفع گرفتاري‌هايشان به ساحران و رمالان پناه مي‌برند تا سحر انجام دهند. از نظر دين ما، سحر عملي است كه بر چشم، ذهن و خيال مخاطب اثر مي‌‌گذارد، ولي درواقعيت خارج هيچ تأثيري ندارد. بنابراين اگر كارهايي انجام گيرد كه واقعيت دارد، سحر نيست. يكي از ويژگي‌هايي كه سحر را از كارهاي مشابه سحر جدا مي‌كند، اين است كه منشأ سحر شيطاني است. از نظر شرعي سحر مطلقا حرام است؛ چه باعث ضرر زدن به كسي شود و چه نشود.

• آيا پول دادن براي دعانويسي اشكال دارد؟

دريافت يا پرداخت مبلغي به‌عنوان اجرت نوشتن دعاهاي وارده، يعني همان دعاهايي كه از ائمه اطهار(ع) به‌درستي به‌دست ما رسيده يا آيات قرآن، اشكال ندارد اما اگر كساني كه دعا را مي‌نويسند با استفاده از سحر و جادو اين كار را انجام دهند، پولشان حرام و مراجعه به آنان نيز حرام است.