به گزارش همشهری‌آنلاین در این برنامه داود فیاضی ردیف‌دان و مدرس‌آواز به یکی از مباحث تخصصی هنر خوانندگی موسیقی دستگاهی پرداخت.
با شروع مراسم و پس از خوشامدگویی کارشناس مجری به حاضران، او از علت‌های وجودی«آیین آواز» و کارهایی که قرار است در این برنامه انجام شود گفت. شیرازی همچنین از نقش سید حسام‌الدین سراج در شکل‌گیری برنامه جدیدش سخن گفت، در حالی که این خواننده باسابقه به دلیل خستگی ناشی از طولانی شدن مراسم قبلی سالن را ترک کرده بود.
پس از پایان صحبت‌های ابتدایی مجری و با اعلام وی، داود فیاضی ردیف دان و مدرس آواز بر صحنه ظاهر شد و موضوع مبحث تئوریک این ماه با عنوان «جمله‌بندی در آوازخوانی ایرانی»را به بررسی گذاشته شد.
شیرازی پیش از شروع سخن فیاضی با برشمردن تفاوت‌های دیدگاه‌های دو گروه از مخاطبان موسیقی ایرانی که از آنها با عنوان‌های جداگانه شنونده خاص و شنونده عام نام برد یادآور شد: «در نگاه اول شاید خوب خواندن از نظر شنونده عام به داشتن صدای خوب و گرم و رسا در خواننده محدود باشد، در حالی که شنونده خاص و حرفه‌ای آواز ایرانی ممکن است به تلفیق شعر و موسیقی و تخطی نکردن خواننده از ردیف و همچنین بافت و انسجام تحریرها و جمله‌بندی در آواز بیشتر توجه کند. اما نکته جالب این است که هر دو گروه آگاهانه یا ناخودآگاه و البته هر یک کمی تا قسمتی متوجه انسجام آوازهای یک خواننده خوب و کامل می‌شوند. همچنان که در هنرهای دیگر هم هر مخاطبی به صورت صفر تا صدی و گاه با درصدهای بالا به استحکام یک اثر هنری پی می‌برد.»
فیاضی نیز در تکمیل موضوع مورد بحث برنامه گفت:«اصولاً موضوع جمله‌بندی در آواز هر خواننده با خواننده دیگر متفاوت است. همچنان که مثلاً درآمد افشاری که استاد دوامی در ردیفشان ارائه می‌دهند با درآمد همین مایه در ردیف استاد اسماعیل‌خان مهرتاش متفاوت است.» این خواننده بالافاصله پس از گوشزد کردن این نکته به اجرای بدون ساز از روی دو درآمد افشاری به یادگارمانده از ردیف استادان مذکور پرداخت.»
فیاضی در ادامه افزود: «البته آنچه در ترکیب و از کار درآمدن جمله‌بندی در آواز تأثیر بسزایی می‌گذارد شعر است. همه می‌دانیم که اوزان عروضی تا چه حد بر تلفیق هر بیت یا مصرع از شعر با جمله‌های موسیقایی در آواز اثر می‌گذارند و ساختار کلی این جمله‌ها را تعیین می‌کنند.»
در ادامه باز هم فیاضی قطعه تحریرهای دیگری را با کشش‌های متفاوت اجرا کرد و متذکر شد:«دیگر نکته مهم این است که اساساً قدرت خوانندگی و از جمله توان و ظرفیت تنفسی یک خواننده تأثیر فراوانی در سر و شکل جمله بندی‌های آوازی دارد. همچنان که ذوق و قریحه شخص خواننده و پسند شخصی او نیز در شکل و شمایل آوازهایش اثرگذار است.»
با پایان بخش مباحث تئوریک، شاگرد برگزیده داود فیاضی و گروه همراهش بر صحنه ظاهر شدند. در این قسمت، آواز صادق احمدی خواننده جوان را حسین طراحی مفرد و بابک طاهری با ساز تار در دستگاه سه‌گاه همراهی کردند. این بخش به دلیل تسلط خواننده و هماهنگی گروه با استقبال حضار روبرو شد.
بخش بعدی به اجرای آواز داود فیاضی به همراه تارنوازی بهاره فیاضی و سه تار علیرضا ایلچی در دستگاه نوا اختصاص داشت. فیاضی همچنین در میانه آوازش از طریق گوشه عراق (به مانند شاگردش که از حصار سه گاه به بیات ترک مرکب خوانی کرد) به مایه پرطرفدار بیات ترک وارد شد و پس از اجرای ابیاتی با استادی تمام به نوا برگشت و قطعه ضربی کوتاهی را هم در نوا اجرا کرد.
استقبال از این قسمت به حدی بود که کارشناس مجری برنامه آن را مصداق بارز صحبت‌های ابتدایی فیاضی در توضیح دقت در جمله‌بندی و اجرای صحیح در آواز ایرانی دانست.
در ادامه، بخش جنبی برنامه آغاز شد. بدین ترتیب که ابتدا گروه صبا از شهرستان گلپایگان به خوانندگی محمدرضا محرابی و همراهانش شامل سید کمال هجری (ویولون)، وحید طالبی (تار)، ناصر اسعدی (سنتور) و مهدی میرزایی (نوازنده تمبک و سرپرست گروه) به اجرای قطعاتی در دستگاه شور پرداختند که با تشویق مخاطبان همراه شد.
در آخرین بخش از برنامه نیز گروه دُردی کشان به سرپرستی و آهنگسازی محمد خالقی (نوازنده سنتور و مؤلف کتابهای تخصصی این ساز مانند لاچین، ترانک، مشکات و نواچین) در کنار سجاد سعیدی (سه تار) و یوسف ترکمان (تمبک) و مصطفی خالقی (خواننده) هنرنمایی کردند.
مصطفی خالقی هنرجوی برگزیده و معرفی شده توسط محسن کرامتی مدرس، ردیف‌دان و خواننده برجسته موسیقی ملی است و همدلی و همراهی‌اش با گروه در کنار تنظیم‌های خوب برادرش محمد، به آواز او در مایه دشتی جلوه خاصی بخشیده بود.
تحریرهای خاص، سریع و نامنتظر این خواننده روی کلماتی مانند «خنده» و «باران» از تصنیف «باز عشق» (ساخته محمد خالقی با شعر ابوالحسن ورزی) شنونده را به یاد بندبازی‌های خیره‌کننده زنده‌یاد ایرج بسطامی با آن تحریرهای خاصش می‌انداخت.
به این ترتیب نخستین شب اجرای «آیین آواز» با تشویق ممتد حاضران به پایان رسید.
- در حاشیه: به سبب توالی زمانی قرار بود جلسه آیین آواز بلافاصله پس از برنامه رونمایی از کتاب ردیف «سنتور به گویش صبا» تازه‌ترین اثر اسماعیل تهرانی شروع شود، اما به علت طولانی‌شدن هفتاد دقیقه‌ای پدیدآمده در پایان مراسم رونمایی، برنامه آیین‌آواز با تاخیر بسیار برگزار شد که عذرخواهی علی شیرازی (کارشناس مجری و دبیر برگزاری برنامه) از میهمانان را در پی داشت. این تاخیر توفیقی اجباری را سبب شد که به دلیل همزمانی تقریبی و اجرای دو برنامه از پی همدیگر، علاقه‌مندان زیادی را از میان اهالی موسیقی برای حضور در یکی از این دو برنامه به فرهنگسرا کشانده بود و بدین ترتیب هر دو برنامه به صورتی ناخواسته همدیگر را مورد حمایت قرار دادند. چرا که برخی افراد که فقط برای بهره‌مندی از یک برنامه به ارسباران آمده بودند در نهایت مخاطب هر دو مراسم قرار گرفتند.
- علی جهاندار، فاضل جمشیدی، علی رستمیان، عظیم زرین کوب، سعید ناظمی (شاعر و نویسنده اصفهانی)، علیرضا حاجی طالب، عیسی فزران راد و عزیز قاسم زاده (هر سه خواننده) از هنرمندان حاضر در نخستین نشست آیین آواز بودند که بر طبق اعلام مجری برنامه، جلسه بعدی آن روز سه شنبه 23 شهریور از ساعت 17 تا 19 در همین فرهنگسرا برگزار خواهد شد.
نظر شما