فيزيوتراپي در واقع يك روش قديمي اما مؤثر براي توانبخشي و به‌دست آوردن مهارت‌هايي است كه در اثر بيماري يا حوادث از دست داده‌ايم. تكنيك‌هايي كه يك فيزيوتراپ به‌كار مي‌بندد، كمك مي‌كند تا بدن آسيب‌هاي استخواني، مفصلي و ماهيچه‌اي خود را سريع‌تر ترميم كند و جلوي پيشرفت بيماري را بگيرد. با اين حساب، بي‌ربط نيست اگر بگوييم كه فيزيوتراپي فرشته نجاتي است كه خيلي وقت‌ها مانع از آن مي‌شود كه زير تيغ جراحي برويم. اما در دنياي امروز، فيزيوتراپي كاركردهاي بسيار متفاوتي پيدا كرده و تكنيك‌هاي ويژه‌اي كه فيزيوتراپ‌ها به‌كار مي‌برند، گاهي در درمان اختلالات عصبي، ماهيچه‌اي يا حتي بهتر‌كردن سبك زندگي مؤثرند. اين مطلب را بخوانيد تا بدانيد فيزيوتراپي به چه كاري مي‌آيد و اگر پزشك برايتان چند جلسه فيزيوتراپي تجويز كرده، چكار بايد بكنيد تا درمانتان بهتر پيش برود.
- كي فيزيوتراپي كنيم؟
خيلي غيرمنطقي است كه شما يك‌روز سرزده به كلينيك فيزيوتراپي برويد و از متخصص بخواهيد تا دردي را كه در بدنتان احساس مي‌كنيد، برطرف كند. فيزيوتراپي از آن دست درمان‌هايي است كه حتما با نظر يك پزشك متخصص تجويز شده و بيمار به مركز فيزيوتراپي ارجاع داده مي‌شود. به اين درمان‌ها، درمان مكمل يا كمكي مي‌گويند. در بيشتر موارد، فيزيوتراپي براي افرادي كه دچار صدمات استخواني يا ماهيچه‌اي و مفصلي شده‌اند توصيه مي‌شود. وقتي به‌دليل جراحي يا شكستگي اعضا مجبوريد براي مدت طولاني عضوي را بي‌حركت نگه داريد، كم‌كم اين عضو، ناتوان مي‌شود، دامنه حركتي محدودتري پيدا مي‌كند، انعطاف خود را از دست مي‌دهد يا در معرض آسيب‌هاي مفصلي قرار مي‌گيرد. در چنين شرايطي فيزيوتراپي به دادتان مي‌رسد و با برگرداندن توانايي عضو و ايجاد هماهنگي حركتي، مشكلتان را برطرف مي‌كند.
- فيزيوتراپي و خدمات ديگر
كاركرد فيزيوتراپي حالا فراتر رفته است. در سال‌هاي اخير از فيزيوتراپي براي درمان عوارض ناشي از آسيب‌هاي مغزي (مثل سكته‌مغزي يا ضربه‌مغزي)، بيماري‌هاي تنفسي مانند آسم يا مشكلات مزمن ريوي، بيماري‌هاي مربوط به سيستم اعصاب مثل ام.اس و پاركينسون و يا حتي پيوند كليه استفاده مي‌شود. حتي جالب است بدانيد كه فيزيوتراپي به درمان بيماري‌هاي روان‌تني هم كمك مي‌كند. بيماري‌هاي روان‌تني به آن دسته از بيماري‌ها گفته مي‌شود كه در آنها اختلالات رواني روي عملكرد جسمي هم اثر مي‌گذارد و اعضاي بدن بدون اينكه اشكال فيزيولوژيك داشته باشند، از كار مي‌افتند. محققان به اين نتيجه رسيده‌اند كه همانطور كه بدن از روان تأثير مي‌گيرد، روان هم از بدن تأثير مي‌پذيرد و اگر با فيزيوتراپي توانايي جسمي بيماران برگردانده شود، مغز هم فعال‌تر شده و بيماري رواني بهتر درمان مي‌شود. به اين ترتيب مي‌بينيد كه طيف وسيعي از بيماري‌ها، با فيزيوتراپي قابل تسكين، درمان و بازتواني است. يكي از مهم‌ترين زمينه‌هايي كه فيزيوتراپيست‌ها وارد عمل مي‌شوند، درمان عوارض ناشي از سرطان و كاهش دردهاي شيمي درماني است.
- فيزيوتراپي براي كارگران و كارمندان
خيلي از پشت‌ميز‌نشين‌ها حداقل يك‌بار گردن درد، كمردرد يا مچ درد را تجربه كرده و خيلي از كارگران لااقل يك‌بار به‌خاطر حركات تكراري نادرست، مجبور به گرفتن مرخصي استعلاجي شده‌اند. فيزيوتراپي براي پيشگيري از چنين آسيب‌هايي به ميدان آمده و رشته‌اي به نام فيزيوتراپي صنعتي را معرفي كرده است. همين حالا در بعضي از شركت‌ها و كارخانه‌هاي دنيا كارفرماها براي آنكه كارمندانش از آسيب‌ها در امان باشند، فيزيوتراپيست‌هايي را استخدام مي‌كنند تا مبلمان كاري را از نو طراحي كرده، كارگران را زيرنظر بگيرند و مشكلات جسماني آنها را با اصلاح حركتي و فيزيوتراپي برطرف كنند.
- 5 قدم ضروري در فيزيوتراپي
پزشكان خيلي وقت‌ها ترجيح مي‌دهند به جاي عمل، براي شما فيزيوتراپي تجويز كنند. هدف از اين كار اين است كه اندام‌هاي حركتي بدن كه اتفاقا از حساس‌ترين اندام‌ها هم هستند، زير تيغ نروند و با شيوه‌هاي غيرتهاجمي و طبيعي ترميم شوند. بنابراين اگر پزشك براي شما فيزيوتراپي تجويز كرده، حتما به توصيه او عمل كنيد و اين 5 نكته را در دوره درماني‌تان به‌خاطر بسپاريد:
1- فيزيوتراپي اگرچه يك شيوه درماني مؤثر و مطمئن براي درمان به‌حساب مي‌آيد اما راهي زمانبر است كه اگر قدم به آن مي‌گذاريد، بايد صبور بوده و انتظار نتيجه‌گيري سريع نداشته باشيد.
2- جلسات فيزيوتراپي را منظم دنبال كنيد. وقفه‌افتادن ميان جلسات باعث كاهش تأثير جلسات پيشين مي‌شود.
3- تغييرات بدني‌تان را كه در طول جلسات فيزيوتراپي حاصل شده زيرنظر بگيريد
و به فيزيوتراپتان گزارش دهيد تا بنا به شرايط شما، مسير درماني را اصلاح يا باز‌تعريف كند.
4- حين فيزيوتراپي ممكن است لازم باشد از وسايلي مثل عصا، واكر، ويلچر، كفش‌هاي مخصوص يا اندام مصنوعي استفاده كنيد. بهتر است به‌جاي ناراحتي و مقاومت كردن، به فكر سلامتي‌تان باشيد و به توصيه پزشك براي استفاده از اين وسايل عمل كنيد.
5- فيزيوتراپ به‌احتمال زياد به شما حركت‌ها و نرمش‌هايي را آموزش مي‌دهد تا در فواصل جلسات فيزيوتراپي در خانه انجام دهيد. اين تمرين‌ها را پشت گوش نيندازيد و حتما اجرا كنيد تا اثر درمان به حداكثر خود برسد.
نظر شما