این نمایشگاه که بیش از آن که نمایشگاه باشد، بسیجی برای نونوار کردن مدارس تهران است، امسال به اصفهان هم سرایت کرده و مدارس این شهر نیز همزمان با تهران، از کالاهای کمک آموزشی، وسایل ورزشی و کتاب بهره‌مند شده‌اند یا بهتر است بگوییم خواهند شد.
البته به گفته مدیر نشر شهر «یکی از تفاوت‌های نمایشگاه امسال با سال‌های گذشته در این است که با توافقات به عمل آمده با ناشران، امسال تحویل کتاب‌ها در محل صورت می‌گیرد.» یعنی می‌توان امیدوار بود که لوازم سریع و بی‌درد سر به مدارس برسند.
امیرمسعود شهرام‌نیا ادامه می‌دهد: «خوشبختانه وزارت ارشاد برای برگزاری این نمایشگاه در سطح کشوری اعلام آمادگی کرده و مسئولان این وزارتخانه به ما گفته‌اند درصورت همکاری شهرداری‌ها، حاضر به تامین نیمی از اعتبارات مربوط به برگزاری نمایشگاه و از طریق ادارات کل خود در استان‌ها هستند.»
مسعود سریع‌القلم، معاون فرهنگی نشر شهر کار را کمی جلوتر هم می‌برد: « قرار است در آینده نزدیک طرح «یاد یار ملی» در شهرهای کشور با بودجه‌ای معادل 25 میلیارد تومان فعالیت خود را آغاز کند.»
سریع‌القلم درباره تفاوت‌های نمایشگاه امسال نیز می‌گوید: «در نمایشگاه امسال، نمایندگان مدارس شهر تهران می‌توانند از بودجه مدرسه خود کالاهای کمک آموزشی و وسایل ورزشی و سایر اقلام مورد نیاز مدرسه را تهیه کنند.
ضمن آن که به ترتیب اولویت حضور مدارس، شهرداران مناطق نیز هر روز در کنار مدیران حضور خواهند داشت تا از نزدیک در جریان نیازها و کمبودهای مدارس مناطق مربوطه قرار گیرند و از این طریق در رفع مشکلات اقدام کنند.»
اما این‌ها تفاوت‌های مهمی نیست. تفاوت‌های اصلی را طبق معمول باید در بودجه جست‌وجو کرد. امیر مسعود شهرام نیاگفت: «خوشبختانه در نمایشگاه امسال وزارت ارشاد همکاری خوبی با مجموعه شهرداری و مؤسسه نشر شهر دارد و تقریباً به میزان همان بودجه‌ای که شهرداری برای برگزاری نمایشگاه اختصاص داده است (2/1 میلیارد تومان)، این دستگاه اجرایی نیز همان میزان اعتبار را تامین کرد.»
مدیر نشر شهر نتیجه می‌گیرد: «در جریان نمایشگاه سال گذشته، میانگین کمک به هر مدرسه از لحاظ کتاب 200 تا 220 هزار تومان بود که امسال این رقم دو برابر و به 400 هزار تومان رسیده است.»
هرچند که شهرام‌نیا سال گذشته و پیش از آغاز چهارمین دوره یاد یار مهربان که 28 آبان تا 5 آذر برگزار شد نیز گفته بود: «چهارمین دوره نمایشگاه یاد یار مهربان با اعتباری معادل 22 میلیارد ریال در دو بخش لوازم ورزشی و کمک آموزشی برگزار می‌شود که سقف ارزش ریالی کالاهای اهدایی به هر مدرسه 4 میلیون ریال است.»
اما تفاوت مهم‌تر یا بهتر است بگوییم مهم‌ترین تفاوت امسال در این آمار و ارقام همیشگی نیست. اختلاف اصلی را باید در رویکرد نمایشگاه جست‌وجو کرد؛ در دوره‌های گذشته، هدف اصلی نمایشگاه یاد یار مهربان، تجهیز مدارس به وسایل کمک‌آموزشی و ورزشی بود، اما امسال، ماجرا کاملا عوض شده است.
معاون فرهنگی شهرام‌نیا: «امسال تجهیز کتابخانه‌های مدارس تهران به کتاب، اولویت اصلی نمایشگاه است و شامل بیش از 6 هزار و 200 مدرسه دولتی و غیرانتفاعی می‌شود که میانگین اهدای کتاب به هر مدرسه و در مقاطع مختلف تحصیلی متفاوت است. البته با تأخیر کمی، بخش‌های ورزش، وسایل کمک آموزشی و آزمایشگاه‌های مدارس را نیز تجهیز می‌کنیم.»
مسعود سریع‌القلم درباره ناشران حاضر در نمایشگاه امسال نیز می‌گوید: « ما در نمایشگاه امسال و بر اساس سازوکار نرم افزاری که تعریف کرده‌ایم و به میزان و تعداد کتاب‌هایی که هر ناشر برای فروش به نمایشگاه می آورد، به آنها غرفه دادیم. البته غرفه‌هایی که به ناشران داده می‌شود رایگان است اما فضای هر کدام از آنها با توجه به تعداد کتاب‌های‌شان متغیر است. فروش کتاب هم از طریق خود ناشران انجام خواهد شد و پس از بسته‌بندی توسط مؤسسه نشر شهر در همان‌جا تحویل نمایندگان مدارس می‌شود.»
با این وصف عجیب نیست که 400 ناشر با بیش از 2 میلیون نسخه کتاب و حدود 20هزار عنوان در نمایشگاه امسال حاضر باشند. هرچند که نمایشگاه کاملا تخصصی است و بازدید از آن تنها به نمایندگان مدارس اختصاص دارد و شاید مهم‌ترین علت موفقیت آن، همین نکته است.
درواقع تخصصی بودن نمایشگاه سبب می‌شود به صورت محلی برای تبادل افکار و اقلام درآید و از تبدیل شدن به گردشگاه رایگان اهالی کوچه و بازار با اهدافی که ربطی به کتاب ندارند، در امان بماند.
با این حال سریع‌القلم امیدوار است با سیاست‌گذاری‌های لازم در یک بخش دیگر و به صورت جنبی، مازاد کتاب ناشران به سایر مردم فروخته شود که ان‌شاء‌الله چنین نمی‌شود!
