تابستان امسال و کنسرت علیرضا عصار و محمدرضا شجریان به اتفاق هم. شنیدن این خبر از توافق ایران و آمریکا بر سر یک میز غیرقابل باورتر است و چشم‌ها را گردتر می‌کند. اگر این جمله را به فرد دیگری بگویید یا مات و مبهوت به شما زل می‌زند یا با یک جمله خیال شما را راحت می‌کند: «برو بابا».
ما هم این فرض محال و دروغ سیزده را به شما گفتیم تا ببینیم شاخ‌هایتان در می‌آید یا نه. امسال هم مثل اغلب سال‌ها، بازار کنسرت خبر داغی ندارد؛ فقط شاید در آخرین لحظه یکی دو مجوز به هنرمندان پاپ ، انفجاری ایجاد کند.
بازار کنسرتها بدجوری راکد است. در این بازار واویلا، کنسرتهای پاپ از آخر رتبه اول را دارند. در عوض کنسرتهای سنتی و محلی خوب جولان داده‌اند.
در روزهای 25 تا 28اردیبهشت ماه، تالار اندیشه حوزه هنری پذیرای گروه کوبان بود؛ گروهی که در 4 شب اجرا، جمعیت زیادی را به سالن کشانده بود تا صندلی خالی به سختی پیدا شود. شبی حدود 1200 نفر که صندلی هر کدام 6000 تومان می‌ارزید. بعد از این گروه، نوبت تک‌نوازی پیانو بود که در همین تالار، هنرمندان به اجرای کارهای خود پرداختند.
نصف تالار پر شده بود و جمعیتی حدود 600 نفر حاضر شده بودند تا 5000 تومان خرج این اجرا بکنند. پدیده کنسرتهای امسال مربوط به گروهی بود به اسم آبرنگ. گروهی به سرپرستی صمد طالقانی که از اوایل زمستان سال گذشته کار خود را شروع کرده‌اند. ترکیب 3 نفره‌ای که چشم‌ها را به خود خیره کرده‌اند.
آنها اولین اجرای خود را در فرهنگسرای ارسباران برگزار کردند؛ جایی که به نظر کوچک می‌رسید. چون بلیت‌های 5000 تومانی و 7000 تومانی به راحتی فروخته شدند و برای 4 شب متوالی سالن 300 نفر را به خود دید. حتی عده‌ای هم بیرون از سالن چشم انتظار بلیت‌های اضافه بودند ولی صندلی‌های پر، تقاضای آنها را رد کرد.
در این کنسرت قطعاتی از موسیقی جاز از آهنگسازان مطرح این موسیقی همچون «دوک الینگتون»، «ویکتور یانگ»، «چارلی هیدن» و «چارلز اسپنسر» چاپلین و همچنین آثاری از «پیتر سلیمانیپور» و اعضای گروه اجرا شد. در گروه آبرنگ «ماهان میرعرب» نوازندگی گیتار را بر عهده داشت، «دارا دارایی» باس و «امین طاهری» درام می‌نواختند. پیتر سلیمانیپور موسیقی‌دان و نوازنده مطرح ساکسیفون نیز در بخشی از این کنسرت گروه را همراهی کرد.
صمد طالقانی سرپرست گروه آبرنگ درباره فعالیت‌های بعدی گروهش گفت: «ما اجرای دیگری را طی هفته موسیقی معاصر در فرهنگسرای ارسباران خواهیم داشت که تاریخ آن از 29تیر تا 3مرداد است. در این 6 شب، 6 گروه حضور دارند که به صورت زوج‌های دو تایی، هر کدام 2 شب اجرا خواهند داشت.
به غیر از آبرنگ، «فیه ما فیه»، «پرشیاناس» بهرام آقا خان، «آن سامبل» پیتر سلیمانیپور، پویا نیک‌پور و گروه سازهای کوبه‌ای به سرپرستی همایون نصیری هم حضور دارند». او در خصوص نوع فعالیت‌های گروه آبرنگ هم صحبت کرد: «مسیری را انتخاب کرده‌ایم که کسی تاکنون آن را طی نکرده باشد. احترام به شعور مخاطب در اولویت کارهای ما قرار دارد.
ما در کارهایمان تلفیقی از ملودی ایرانی و غربی را اجرا می‌کنیم. شناساندن این قبیل کارها خیلی دشوار است، چرا که مخاطب با آن آشنایی کمی دارد. متاسفانه بار مالی هم به روی دوش گروه است و کسی حمایت نمی‌کند. اگر به همین وضع پیش برویم، معلوم نیست که چه سرنوشتی خواهیم داشت».
وقتی از طالقانی پرسیدیم که چرا آلبوم نمی‌دهند، جواب داد: «ما سعی می‌کنیم با اجراهایمان، مخاطب را بشناسیم. اگر مجوز اجرای هفته موسیقی را بگیریم، خیلی در این زمینه پیش رفته‌ایم و بعد از آن، در فکر این هستیم که کارها را در استودیو ضبط کنیم».
همزمان با اجرای گروه آبرنگ، پری ملکی هم در تالار وحدت اجرا داشت؛ کنسرتی که فقط مختص بانوان بود ولی ظرفیت 1700 نفری تالار وحدت در هر 3 شب پر به نظر می‌رسید. قیمت بلیت‌ها هم طبق معمول همان 6000 تومان بود.
فستیوال گروه‌نوازی دانشجویان هم از دیگر اجراهای اخیر بوده. محل این فستیوال در تالار اندیشه حوزه هنری بود که در تاریخ 29 تا 31 اردیبهشت ماه برگزار شد. جمعیت حاضر را بیشتر دانشجویان تشکیل داده بودند که با خرید بلیت 4000 تومانی، فقط نیمی از صندلی‌ها را پر کرده بودند.
تنها اجرای کار پاپ امسال هم بر می‌گردد به اجرای فتحعلی اویسی و یکی هم کار محمد خاکپور. گروه موسیقی آژپر به سرپرستی «محسن افشار» 26 تا 28 اردیبهشت در کاخ سعدآباد به اجرای برنامه پرداخت. در این برنامه در ابتدا فتحعلی اویسی، بازیگر – خواننده، کارش را با تیتراژ برنامه «کمربندها را ببندیم» با شعر دکتر افشین یداللهی و آهنگسازی دهقانیار شروع کرد. بعد از این ترانه، اویسی کار معروف خود یعنی «می‌زند باران به شیشه» را اجرا کرد؛ همان کاری که او را به عنوان خواننده به مردم معرفی کرد و اولین بار در تیتراژ پایانی مجموعه «باغچه مینو» پخش شد.
بعد از پدر، نوبت پسر یعنی علیرضا بود. پایان کار این 2 هم با اجرای 2 نفره به پایان رسید؛ کاری با مضمون «گفته بودم پسرم، دنیا پر از جنگ و جداله» و «نه نگفتی بابا جون...». بعد از خانواده اویسی، نوبت محمد خاکپور بود تا بعد از 2 سال دوباره به روی سن برگردد. او بعد از اجرای بم که به علتی در شب دوم تعطیل شد، دیگر روی سن نرفته بود.
قبل از این هرچی بوده، تموم شده
به هر حال همه این کنسرت هر چه که بوده، تمام شده. چه خوب و چه بد دیگر جای بازگشتی نیست. برویم سراغ کارهایی که قرار است بعد از این روی سن بروند. یکی از مهم‌ترین آنها مربوط می‌شود به کنسرت محمدرضا لطفی. بداهه‌نوازی‌هایی که قرار است بعد از 30 سال دوباره در ایران اجرا شوند.
طبیعی است که فردی که می‌خواهد پس از 30 سال دوباره برنامه اجرا کند، قیمت بلیت‌هایش هم سر به فلک بکشد. از قرار معلوم میخواهند که بلیت‌ها را با قیمت 25هزار تومان و 30هزار تومان به فروش برسانند. این اجرا از 14 تا 17تیر ماه در کاخ نیاوران خواهد بود که قرار است از روز شنبه 28خرداد فروش بلیت شروع شود.
از دیگر کنسرتهای جذاب می‌توان به «کوچ» امین حیایی اشاره کرد؛ کنسرتی که قرار است در کاخ سعدآباد برگزار شود ولی تاریخ دقیق آن هنوز معلوم نیست. هر چقدر سعی کردیم تا اطلاعات دقیقی به دست آوریم، کسی ما را یاری نکرد. امین حیایی، جواب هیچ اس‌ام‌اسی را هم نمی‌دهد تا مقداری از مردمی بودنش در فیلم‌ها را نشان دهد.
سراغ نیلوفر خوش‌خلق، همسر امین هم رفتیم ولی انگار تصمیمشان خانوادگی است. اصلا قرار نیست جواب هیچ خبرنگاری را بدهند. به هر حال، قابل پیش‌بینی است که اگر بدترین اجرا را هم داشته باشند، محل برگزاری کنسرت، جای سوزن انداختن نباشد. بازیگری که در فیلم‌‌هایش خیلی‌ها را به سینما می‌کشاند، گیتار زدنش بدجوری دیدن دارد.
ارکستر موسیقی ملی هم به رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی علیرضا قربانی 8 تا 10 تیرماه در کاخ نیاوران به روی صحنه می‌رود. قرار است ارکستر ملی به خوانندگی علیرضا قربانی، قطعاتی از علی تجویدی، فرهاد فخرالدینی، علی‌نقی وزیری و... را اجرا کند.
ارکستر موسیقی ملی بعد از اجرا در کاخ نیاوران 21 و 22 تیرماه در تبریز هم کنسرتی را برگزار می‌کند که در این اجراها سالار عقیلی و رشید وطن‌دوست، خوانندگی ارکستر را برعهده دارند.
برنامه‌ای که تکرار نخواهد شد؛ این جمله‌ای است که بر پوستر کنسرتهای ایرج زیاد به چشم می‌‌خورد. به دنبال اجرای موفق گروه یحیی به خوانندگی ایرج درلوگان هال لندن، این گروه هم به خارج کشور سفر می‌کنند تا در آنجا کنسرت برگزار کنند. قرار است در این سفر در 7 ایالت آمریکا و همچنین در کانادا کنسرت‌هایی برپا شود.
به سراغ برگزارکننده‌های کنسرت هم رفتیم تا ببینیم که چرا هیچ خبر تاپی در اجراهای موسیقی در داخل کشور نیست. محسن رجب‌پور ـ مدیر انتشارات ترانه شرقی ـ به ما گفت: «آریان و بنیامین مشغول تهیه آلبوم‌های خود هستند. از آخرین آلبومی که آریان بیرون داده، حدود 2 سال می‌گذرد. کار جدید آنها تا اواخر تابستان بیرون خواهد آمد که از ایده‌‌های جدیدی در آن استفاده شده.
در 6 ماهه دوم سال، دنبال این هستیم تا یک تور خارج از کشور را داشته باشیم. در این تور 2 ماه و نیم تا 3 ماهه، به آمریکا، کانادا، اروپا و دبی سفر خواهیم کرد تا گروه آریان و بنیامین به اجرای همزمان بپردازند. متاسفانه لس‌آنجلسی‌ها ذائقه مخاطب را تغییر داده‌اند، به همین خاطر باید با دست پر به سراغ آن ور آبی‌ها برویم. تا زمانی که کنسرتهای خارجی برگزار نشود، کنسرت داخلی نداریم. برای بنیامین هم فعلا قصد نداریم، کنسرت داخلی بگذاریم.
چرا که کارهای او به خاطر اکتیو بودنش، مخاطب را به وجد می‌آورد و این مسئله را نمی‌توان به راحتی کنترل کرد. در مورد آلبوم دوم او هم باید بگویم که در 6 ماهه دوم به بازار خواهد آمد. حالا نمی‌توانم قول بدهم که این آلبوم در مهر بیرون می‌آید یا اسفند».
او مشکل دیگر کنسرتهای داخلی را سالن اعلام کرد؛ «ما مشکلی برای اجرا نداریم، فقط مکان نداریم. در سال 84، به خاطر این موضوع کلی ضرر دیدیم. قرار بود که گروه آریان، اجرایی را در زمین تنیس انقلاب داشته باشد که به خاطر فشارهایی به آقای مهرعلیزاده (رئیس وقت سازمان تربیت بدنی) این کار تعطیل شد و هیچ‌کس جوابگوی ما نبود.
ما برای آن اجرا 100 هزار بلیت فروخته بودیم که انگار نه انگار. خیلی‌ها میخواهند موسیقی از درون بگندد. چرا سالن میلاد 4 سال است که تعطیل است. به جز اینکه مستهلک شود و بیت‌المال از بین برود، چه چیز دیگری دارد؟»
آرش وطن‌خواه هم یکی دیگر از برپاکنندگان کنسرت‌هاست. او هم دل پری از مکان‌های اجرا داشت؛ «برگزاری کنسرت نیاز شدیدی به یک سیستم صدابرداری عالی و تخصصی دارد. بیشتر سالن‌های ما برای همایش و سمینار ساخته شده‌اند و اصولا برای اجرای کارهای موسیقی مناسب نیستند. سالن استاندارد معمولی در تهران دیده نمی‌شود.
به غیر از تالار وحدت که خودش مسائل خاصی دارد؛ (از قبیل کوچک بودن و تعداد کم صندلی که با مدیریت خاصی هم همراه است). مشکل بعدی، گرفتن مجوز است که خیلی جای بحث دارد. حرف زدن در این مورد تکرار مکررات است. بعد از گرفتن مجوز باید مراحل چاپ بلیت، فروش و تبلیغات آن را بگذرانی که خودش مجوز اماکن می‌خواهد. مدیر برنامه با تمام این مسائل روبه‌روست و در آخر هم باید دلهره داشته باشد که بلیت‌هایش فروخته می‌شود یا نه.
فقط سنتی، پاپ بی‌پاپ
وقتی رفتیم سراغ بحث کنسرتها، دیدیم که در کنسرتها هم مهجورترین بخش همان پاپ است. انگار قرار نیست که پاپ‌خوان‌ها کنسرت بدهند. البته دست خودشان نیست، نمی‌توانند. یک صف عریض و طویل از خواننده‌ها در صف مجوز گرفتن ایستاده‌اند. آنها هم که برگه مجوز دارند، جا برای کنسرت دادن پیدا نمی‌کنند.
تعدادی از سالن‌ها شده مختص کارهای سنتی. مسئولین سالن سخت به این ضرب‌المثل پایبندند که می‌گوید، «سری که درد نمی‌کند دستمال نمی‌بندند». آنها از این می‌ترسند که خدای نکرده یک عده آدم به حرکات ریتمیک بپردازند و به همین خاطر تا می‌‌توانند راه را برای سنتی‌ها باز می‌کنند تا پاپی‌ها جایی برای ورود پیدا نکنند.
خواننده‌ها آن قدر به این در و آن در می‌زنند تا مجوز آنها باطل شود؛ مجوزی که برای گرفتنش کلی زحمت کشیده بودند! اخیرا معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اعلام کرده که زمان صدور مجوز برای برگزاری کنسرتها باید کمتر از یک ماه باشد. محمدحسین ایمانی‌خوشخو گفته: «هنگام برگزاری کنسرتهای موسیقی همواره با 2 مسئله مجوز برای اجرا و مکان روبه‌‌رو هستیم.
در حال حاضر، صدور مجوز برای اجرای کنسرتها کمتر از یک ماه شده است و اگر مواردی مبنی بر طولانی شدن این زمان وجود داشته باشد با پیگیری مسئولان این معضل برطرف خواهد شد. البته این مشکل برای برگزاری کنسرتها در فضای باز با جمعیت بیش از 1000 نفر بیشتر خودش را نشان می‌‌‌دهد.
برای حفظ امنیت و حفاظت در هنگام برگزاری کنسرتها باید با نیروی انتظامی وارد گفت‌وگو شویم. از این‌رو، برای حل برخی از مشکلات احتمالی نشست مشترکی خواهیم داشت».
