چهارشنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۲ - ۰۸:۳۲
۰ نفر

گیاهان دارویی و صنعتی و به‌عبارتی محصولات فرعی جنگلی و مرتعی ازجمله پتانسیل‌های مهمی است که توجه چندانی در خور اهمیت آن به این منابع نشده است.

گیاهان دارویی


بیش از 8400 گونه گیاهی در ایران وجود دارد که به استناد گزارش ستاد پژوهش گیاهان دارویی و طب سنتی حدود 1400گونه آن دارویی و صنعتی است، درصورتی که دکتر مظفریان تعداد آن را 750گونه دارویی می‌داند. گردش مالی سالانه تجارت گیاهان دارویی در دنیا فراتر از 100میلیارد دلار بوده که ایران با رقمی حدود 60میلیون دلار سهم ناچیزی از این منابع را دارد.

بنا بر آمار، طی سال‌های 1367 لغایت 1376بالغ بر 368 فقره طرح احیا و بهره‌برداری در مساحتی بالغ بر 3میلیون و 880هزار و 310 هکتار با برآورد تولید 43 هزار و 259تن تهیه و برخی از این طرح‌ها براساس توان رویشگاه و برنامه زمانی و مکانی طرح‌ها به اجرا درآمد. در سال 1377 با تشکیل دفتر جنگل‌های خارج از شمال، وظایف دفتر بهره‌برداری درخصوص مدیریت گیاهان دارویی و صنعتی به این دفتر واگذار شد.

از سال 1377لغایت 1391حدود 130فقره طرح احیا شد و بهره‌برداری محصولات فرعی جنگلی و مرتعی در سطحی به میزان یک میلیون و 435هزار و 868هکتار و با برآورد تولید 36هزار و 662تن در کل کشور تهیه و تعدادی از آنها به اجرا درآمد.به‌طور کلی تا به امروز 498فقره طرح احیا و بهره‌برداری از محصولات فرعی جنگلی و مرتعی به میزان 5میلیون و 315هزار و 979هکتار با تولید 79هزار و 921 تن در سازمان جنگل‌ها تهیه و اجرا شده است.

گیاهان و محصولاتی که مشمول طرح احیا و بهره‌برداری قرار گرفتند عبارت بودند از: کتیرا، آنغوزه، باریجه، آویشن، ‌کرفس وحشی، گزانگبین، مورد، موسیر، ‌گال بلوط، میوه بلوط، گردوی جنگلی، سماق، گل نرگس، ‌وشاء، ‌اشنیان، ‌بادام کوهی، برگ کنار، ‌میوه بنه، زیره کوهی، ‌ریشه سریش، سقز، علف گاوزبان، ‌فندق و... .

طی سالیان متمادی و همزمان با اجرای طرح‌های احیا ‌و بهره‌برداری، سطح قابل توجهی از عرصه‌های داخل محدوده طرح‌ها با گونه‌های دارای محصولات فرعی احیا و توسعه یافت که می‌توان به سطحی برابر 55هزار و 853 هکتار اشاره کرد. همچنین با تهیه و اجرای طرح‌های صیانت از جنگل‌های زاگرس، ارسباران و جنوب، سطحی معادل 12هزار و 641 هکتار طی سال‌های 86لغایت 88به کشت گونه‌های دارای محصولات فرعی جنگلی و مرتعی اختصاص یافت.

مستندات گمرک جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که با اجرای طرح‌های بهره‌برداری و تولید گیاهان دارویی و صنعتی و محصولات حدود 91هزار و 694 تن گیاهان دارویی و صنعتی(به استثنای زعفران) و صمغ‌ها و رزین‌ها از سال80 لغایت 86 از کشور صادر شده است. با توجه به تهیه طرح مدیریت گیاهان دارویی و صنعتی که در سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری طی سال‌های 89-85 صورت گرفت، در سال 1390با پیگیری سازمان و موافقت معاونت برنامه‌ریزی و راهبردی ریاست‌جمهوری در کمیسیون ماده 215 با اختصاص ردیفی به نام گیاهان دارویی در سازمان موافقت به عمل آمد و مصوب شد که اعتباری حدود 40میلیارد ریال به این امر اختصاص یابد که متأسفانه تاکنون اعتباری تخصیص داده نشده است.

همچنین در سال1390 با همکاری ستاد پژوهش گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت فناوری ریاست‌جمهوری، اعتباری به میزان یک‌هزارمیلیون ریال بابت توسعه و کشت و احیای گیاهان دارویی در مناطق الگویی و تهیه و چاپ و تکثیر کتاب‌های ترویجی گیاهان دارویی به تعداد 30گونه به سازمان اختصاص پیدا کرد که این امر در 10استان پایلوت اجرا و کتاب‌های ترویجی تهیه و انتشار یافت. طبق آمار ارائه‌شده از سوی ستاد پژوهش گیاهان دارویی و طب ایرانی، میزان داروهای گیاهی در سبد دارویی کشور از 3درصد در سال 1380به 10درصد در سال 1392رسیده که این رقم در حال افزایش است، بنابراین توسعه و احیای عرصه‌های طبیعی و برداشت از عرصه‌های زراعی و دیم‌زارهای کم بازده می‌تواند یکی از مهم‌ترین منابع تولیدی برای تولید مواداولیه، فراوری و صادرات این منابع حیاتی مهم باشد.

کد خبر 248511

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار محیط زیست

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز