آنها می‌گویند که 40عنصر سرطان‌زا در دود سیگار وجود دارد و این همه درحالی است که مصرف سیگار و همچنین سایر مواد دخانی روزبه‌روز در حال افزایش است. مصرف دخانیات می‌تواند بر کل سیستم بدن تأثیرات منفی داشته باشد و سیستم قلب و عروق که یکی از اندام‌های حیاتی بدن است با مصرف مواد دخانی دچار آثار زیانباری خواهد شد. با دکتر احسان جمشیدیان، متخصص قلب و عروق درباره تأثیر مواد دخانی بر سیستم قلب و عروق گفت‌وگو کرده‌ایم که در پی می‌آید.
- مصرف دخانیات چگونه می‌تواند به سیستم قلب و عروق آسیب برساند؟
با مصرف دخانیات، گاز مونواکسید کربن و نیکوتین وارد عروق می‌شود. دود حاصل از دخانیات می‌تواند به مرور زمان دیواره صاف داخل عروق کرونر قلب را تخریب کند و این امر مقدمه ورود و رسوب چربی به داخل جدار رگ و بروز آرتریواسکلروز (تصلب شرایین) را فراهم می‌کند. از سوی دیگر، عضلات یک قلب سالم برای پمپاژ مناسب خون، نیاز به خون‌رسانی مناسب دارد که این کار توسط عروق کرونر انجام می‌شود. مصرف دخانیات با تشدید آرتریواسکلروز و بالابردن فشارخون و همچنین اثرات منفی بر چربی‌خون، موجب بروز لخته در عروق کرونر و سکته قلبی می‌شود.
- آیا رابطه معناداری بین مصرف سیگار و افزایش میزان سکته قلبی وجود دارد ؟
بله. مطالعات گسترده‌ای که در سراسر دنیا در مراکز معتبر علمی انجام شده، نشان می‌دهد که ریسک بروز بیماری‌های قلبی و عروقی با مصرف سیگار در افراد سیگاری 2برابر خواهد شد. علاوه بر این مصرف سیگار می‌تواند مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی را 50 درصد افزایش دهد.
- مصرف سیگار چگونه باعث افزایش فشارخون می‌شود ؟
مصرف سیگار باعث انقباض گذرای عروق و بالا رفتن فشارخون می‌شود که این امر در بلندمدت سبب بروز بیماری فشارخون مزمن نیز خواهد شد.از سوی دیگر باید دانست که در افراد سیگاری برای کنترل فشارخون نیاز به دوزهای بالاتری از دارو وجود دارد که با ترک سیگار نیاز به دارو نیز برای کنترل فشارخون کمتر می‌شود.
- مصرف دخانیات چه عوارض دیگری را برای قلب به‌‌دنبال خواهد داشت؟
از دیگر مضرات دخانیات برای قلب، کاهش سطح اکسیژن خون، بروز آریتمی قلبی و افزایش انعقاد‌پذیری خون است که همگی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به سلامت قلب و عروق آسیب می‌رساند. از سوی دیگر، مصرف دخانیات در افرادی که بیماری شناخته شده قلبی دارند با فعالیت بیشتر قلب باعث بروز درد قفسه سینه، تنگی نفس و نامنظمی ریتم قلب می‌شود که این علائم هشداری برای وضعیت خطرناک است. به همین دلیل بیماران قلبی که به‌رغم هشدارهای پزشک معالج خود، همچنان به مصرف سیگار ادامه می‌دهند، باید بدانند که این علائم می‌تواند آنها را در معرض خطر و شرایط اورژانس قرار دهد.
- آیا ریسک خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، خانواده افراد سیگاری را نیز تهدید می‌کند؟
بله. سیگاری‌های دست دوم یعنی خانواده فرد سیگاری هم در معرض خطر بیماری‌های قلب و عروق قرار دارند. به همین دلیل فرد سیگاری با ترک سیگار می‌تواند به سلامت خود و خانواده‌اش کمک کند.
- ترک سیگار تا چه میزان می‌تواند خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد؟
با ترک سیگار در سال اول، ریسک حوادث قلبی و عروقی تا 50درصد کاهش می‌یابد و بعد از 3تا 5سال، ریسک حوادث قلبی و عروقی فرد سیگاری مانند افراد غیرسیگاری خواهد بود. علاوه براین، ترک سیگار امید به زندگی را 3تا 5سال افزایش خواهد داد.
- برخی از افرادی که سیگار را ترک می‌کنند، دچار اضافه وزن می‌شوند. به این افراد چه توصیه‌ای می‌کنید؟
افرادی که سیگار را ترک می‌کنند به‌دلیل افزایش اشتها، گاه دچار افزایش وزن می‌شوند که با کنترل رژیم غذایی باید از اضافه وزن جلوگیری کنند زیرا چاقی نیز مانند مصرف سیگار، اثرات و عوارض منفی‌ای بر سیستم قلب و عروق دارد. بنابراین، توصیه می‌شود افرادی که سیگار را ترک می‌کنند با ورزش منظم، مداوم، رژیم غذایی کم‌نمک و مصرف سبزیجات تازه و پرفیبر، به بازگشت سلامت قلب و عروق خود کمک کنند.
- مصرف سیگار برای افرادی که تحت عمل جراحی قلب قرارگرفته‌اند، چه خطری دارد؟
بهترین راه کمک به حفظ وضعیت سلامتی افرادی که جراحی قلب باز، پیوند عروق کرونر یا عمل استنت‌گذاری انجام داده‌اند آن است که سیگار را ترک کنند چراکه اگر این افراد بعد از انجام عمل جراحی، سیگار را ترک نکنند، تمام عوامل خطرساز برای قلب و عروق دوباره تشدید می‌شود.
- سیگار کشیدن بر سایر سیستم‌های حیاتی بدن چه تأثیری می‌گذارد؟
بدن انسان مجموعه واحدی است. به‌عنوان نمونه سیگار با بروز نارسایی زودرس ریه، مدخل ورودی اکسیژن به عروق خونی را می‌بندد و قلب مجبور است با کار و پمپاژ بیشتر سطح خون را جبران کند که این امر زمینه بروز زودتر بیماری‌های قلبی و عروقی را فراهم می‌کند.
